چند روز بعد از اجراییه چک حکم جلب صادر میشود

بعد از ابلاغ اجراییه چک، صادرکننده ۱۰ روز فرصت داره که بدهی رو پرداخت کنه یا توافق کنه. اگه این مهلت تموم بشه و کاری ازش برنیاد، دارنده چک می تونه درخواست استعلام اموال و بعدش حکم جلب رو بده. کلاً از پایان اون ۱۰ روز تا صدور حکم جلب، معمولاً بین ۲ تا ۴ هفته طول می کشه، البته اگه همه چی طبق روال پیش بره و مانعی نباشه.

گرفتن چک برگشتی، مخصوصاً اگه صیادی باشه، می تونه حسابی آدم رو نگران کنه. اینجاست که اولین سؤال مهم تو ذهنمون شکل می گیره: «حالا چقدر طول می کشه تا به پولم برسم؟» و بعدش هم «چند روز بعد از اجراییه چک حکم جلب صادر میشود؟». قانون جدید چک صیادی اومده تا روند گرفتن پول رو سرعت بده، ولی خب، دونستن مراحل دقیق و زمان بندی هر قدم، حسابی به کارمون میاد تا وقت و هزینه مون الکی هدر نره. تو این مقاله، مثل یه دوست راهنما، قدم به قدم به این سؤال اساسی جواب می دیم و تو این مسیر گاهی پیچیده حقوقی، همراهتون هستیم.

چطوری از اجراییه چک به حکم جلب می رسیم؟ یه نگاه کلی

شاید براتون سؤال باشه که کلاً داستان از کجا شروع میشه و چه مراحلی داره تا به حکم جلب برسیم. قبلاً، چک های برگشتی یه دنیا دردسر داشتن و باید کلی تو دادگاه رفت و آمد می کردیم تا شاید به نتیجه برسیم. اما با اومدن قانون جدید چک صیادی، اوضاع خیلی فرق کرده و راه آسون تری برای رسیدن به حقمون باز شده. الان دیگه مسیر شکایت کیفری سابق (که دردسرهای خودش رو داشت) برای چک های صیادی کمتر شده و بیشتر تمرکز روی پیگیری حقوقی و سریع تره.

قبل از اینکه اصلاً به اجراییه و حکم جلب فکر کنیم، اولین کاری که باید بعد از برگشت خوردن چک انجام بدیم، گرفتن گواهی عدم پرداخت از بانکه. این گواهی یه جورایی شناسنامه چک برگشتی شماست و بدون اون، هیچ کار حقوقی ای رو نمی تونید پیش ببرید. این کار رو معمولاً همون روز مراجعه به بانک می تونید انجام بدید و خیلی سریع انجام میشه. بعد از اون، نوبت به ثبت درخواست اجراییه میرسه که این خودش شروع ماجرای اصلیه و تو قسمت بعدی، جزئیاتش رو دقیق تر براتون میگیم.

بعد از اجراییه چک، مراحل گرفتن حکم جلب چقدر زمان می بره؟ (نقشه راه دقیق)

حالا رسیدیم به بخش مهم ماجرا، جایی که می خوایم ببینیم بعد از اینکه اجراییه چک صادر شد، چقدر باید منتظر بمونیم تا به حکم جلب چک صیادی برسیم. این مراحل، ریزه کاری های خودشون رو دارن و هر کدوم یه زمان خاصی رو می برن. اگه این مسیر رو درست و با آگاهی طی کنید، می تونید به زمان گرفتن حکم جلب چک سرعت ببخشید.

گام اول: مهلت ۱۰ روزه برای صادرکننده چک

بعد از اینکه شما درخواست صدور اجراییه رو ثبت کردید و دادگاه هم اون رو تأیید کرد، این اجراییه به صادرکننده چک ابلاغ میشه. این ابلاغیه مثل یه زنگ خطر برای صادرکننده است. طبق ماده ۲۳ قانون صدور چک، از تاریخی که این اجراییه به دست صادرکننده می رسه (یعنی ابلاغ میشه، نه لزوماً تاریخی که صادر شده)، اون بنده خدا ده روز فرصت داره که یکی از این کارها رو انجام بده:

1. بدهی رو به طور کامل پرداخت کنه.
2. با شما، یعنی دارنده چک، به یه توافقی برسه که چطوری پول رو پرداخت کنه (مثلاً قسطی).
3. یه مالی رو معرفی کنه که بشه از طریق اون، بدهی رو وصول کرد.

این مهلت ۱۰ روزه اجراییه چک خیلی مهمه، هم برای شما که دارنده چک هستید و هم برای صادرکننده. اگه صادرکننده تو این مدت کاری نکنه، شما می تونید سراغ مراحل بعدی برید.

گام دوم: اقدام دارنده چک بعد از اتمام مهلت و درخواست استعلام اموال

فرض کنیم مهلت ده روزه گذشت و صادرکننده چک هیچ اقدامی نکرد. تو این مرحله، شما باید دست به کار بشید. کاری که باید بکنید اینه که به همون شعبه ای که اجراییه رو صادر کرده، مراجعه کنید و درخواست شناسایی و توقیف اموال بدهکار رو بدید. قاضی یا کارشناس اجرای احکام، با استفاده از سیستم های آنلاین، شروع به استعلام گرفتن از دارایی های صادرکننده می کنه. این استعلام ها شامل:

• حساب های بانکی
• پلاک های ثبتی خودرو
• املاک و مستغلات
• سهام در بازار بورس

معمولاً پاسخ این استعلام ها خیلی سریع و به صورت آنلاین به دست میاد. بعد از اینکه اموالی از صادرکننده شناسایی شد، شما می تونید درخواست توقیف اموال بعد از صدور اجراییه و مسدود کردن حساب ها رو بدید. این کار حسابی به صادرکننده فشار میاره و یکی از قوی ترین ابزارها برای گرفتن پولتونه.

زمان مورد نیاز: این مرحله، یعنی استعلام آنلاین اموال و شناسایی و توقیف اونها، معمولاً بین چند روز تا یک هفته کاری زمان می بره.

گام سوم: درخواست نهایی صدور حکم جلب (اگه پولتون رو نگرفتید)

حالا به مرحله ای می رسیم که خیلی ها منتظرش هستن: درخواست حکم جلب. اگه بعد از اینکه اموال صادرکننده رو توقیف کردید، دیدید که پول چک کامل وصول نشده یا اصلاً مالی ازش پیدا نشد، می تونید رسماً از قاضی اجرای احکام درخواست صدور دستور جلب رو بکنید. برای این کار، باید یه درخواست کتبی (لایحه) به پرونده اجرایی تون اضافه کنید. قاضی با بررسی پرونده و اطمینان از اینکه مدیون با وجود توانایی مالی از پرداخت بدهی خودداری می کنه، حکم جلب رو صادر می کنه. در واقع، این حکم، آخرین تیر ترکش شماست تا صادرکننده رو مجبور به پرداخت کنید.

زمان مورد نیاز: این مرحله کاملاً به نظر قاضی و حجم کاری شعبه بستگی داره، ولی معمولاً صدور قرار جلب می تونه بین ۱ تا ۳ هفته طول بکشه.

جمع بندی زمان بندی: از اجراییه تا حکم جلب

برای اینکه بهتر بتونیم زمان بندی کلی رو درک کنیم و ببینیم چند روز بعد از اجراییه چک حکم جلب صادر میشود، یه جدول خلاصه براتون آوردیم:

مرحله	اقدام	بازه زمانی تخمینی
۱	ابلاغ اجراییه و مهلت ۱۰ روزه پرداخت	۱۰ روز (از تاریخ ابلاغ)
۲	درخواست استعلام اموال و شناسایی/توقیف	چند روز تا ۱ هفته
۳	درخواست و صدور حکم جلب	۱ تا ۳ هفته
مجموع	کل فرآیند پس از مهلت ۱۰ روزه اجراییه تا صدور حکم جلب	حدود ۲ تا ۴ هفته

البته این زمان بندی کاملاً تخمینیه و ممکنه بر اساس شرایط پرونده، شلوغی دادگاه و پیچیدگی های احتمالی، کمی بیشتر یا کمتر بشه. ولی یه دید کلی از روند بهتون میده.

تفاوت حکم جلب چک صیادی: بازداشت مدنی یا حبس زندان؟

اینجا می رسیم به یکی از مهم ترین و کلیدی ترین تفاوت های قانون جدید چک صیادی با قوانین قدیمی. خیلی ها فکر می کنن وقتی حکم جلب چک صیادی صادر میشه، یعنی صادرکننده چک مستقیم میره زندان و حبس می کشه، ولی اینطوری نیست! حکم جلب صادر شده برای چک صیادی حقوقی، ماهیت بازداشت مدنی داره، نه حبس کیفری.

بازداشت مدنی یعنی چی؟ یعنی هدف از این کار، مجازات کردن طرف نیست، بلکه وادار کردنش به پرداخت بدهیه. مثل این می مونه که یه نفر رو نگه می دارن تا تکلیف بدهیش رو مشخص کنه. به محض اینکه بدهی پرداخت بشه، یا صادرکننده چک بتونه ثابت کنه که واقعاً توانایی مالی برای پرداخت نداره (اعسار)، این بازداشت متوقف میشه. این موضوع رو ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی هم تأیید می کنه و میگه بازداشت ناشی از چک صیادی، مجازات جرم نیست، بلکه ابزاری قانونی برای گرفتن حقه.

حکم جلب صادر شده برای چک صیادی حقوقی، ماهیت «بازداشت مدنی» داره و هدفش مجازات نیست، بلکه وادار کردن بدهکار به پرداخت پوله.

چه چیزهایی ممکنه فرآیند صدور حکم جلب رو کند یا تند کنه؟

همونطور که گفتیم، زمان بندی ها حدودی هستن و یه سری عوامل می تونن روی مدت زمان ابلاغ اجراییه چک و صدور حکم جلب تأثیر بذارن. شناخت این عوامل به شما کمک می کنه که با دید بازتری پیش برید و شاید حتی بتونید به روند پرونده تون سرعت بدید یا از موانع پیش بینی نشده جلوگیری کنید.

عوامل طولانی کننده:

• شلوغی شعبه های قضایی: متاسفانه، حجم بالای پرونده ها تو دادگاه ها می تونه روند رسیدگی رو کند کنه. هرچی شعبه شلوغ تر باشه، طبیعیه که کارها دیرتر پیش میرن.
• مشکلات ابلاغ اجراییه: گاهی اوقات، ابلاغ اجراییه به آدرس صادرکننده چک به مشکل می خوره (مثلاً آدرس اشتباهه یا کسی برای دریافت نیست). این موضوع می تونه حسابی وقت گیر باشه و فرآیند رو به تأخیر بندازه.
• اقدامات حقوقی صادرکننده: صادرکننده چک ممکنه از یه سری ترفندهای قانونی استفاده کنه تا زمان بخره. مثلاً:
  • واخواهی از اجراییه: به حکم اجراییه اعتراض کنه.
  • اعتراض ثالث: ادعا کنه که اموال توقیف شده مال خودش نیست.
  • درخواست اعسار از پرداخت: ادعا کنه که توانایی مالی برای پرداخت نداره. طبق تبصره ۱ ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، اگه صادرکننده ظرف ۳۰ روز بعد از ابلاغ اجراییه، دادخواست اعسار بده، ممکنه حکم جلبش موقتاً متوقف بشه تا دادگاه به درخواست اعسارش رسیدگی کنه.
• عدم پیگیری فعال دارنده چک: اگه شما یا وکیلتون پرونده رو فعالانه پیگیری نکنید و مراحل رو پشت سر هم جلو نبرید، طبیعیه که روند کار کند میشه.

عوامل تسریع کننده:

• پیگیری مداوم وکیل یا دارنده چک: پیگیری مستمر و منظم، می تونه کمک زیادی به سرعت گرفتن پرونده کنه.
• پیدا شدن سریع اموال قابل توقیف: اگه استعلام ها سریع جواب بدن و اموال خوبی از صادرکننده پیدا بشه، فرآیند توقیف و فشار برای پرداخت سریع تر پیش میره.
• همکاری صادرکننده چک: اگه صادرکننده خودش همکاری کنه، برای پرداخت اعلام آمادگی کنه یا به توافق برسه، قطعاً همه چیز سریع تر تموم میشه.

حکم جلب عادی یا سیار؟ کدوم بهتره؟

وقتی صحبت از حکم جلب حقوقی و کیفری چک میشه، خوبه که با انواع دستور جلب هم آشنا بشیم. قاضی اجرای احکام می تونه بر اساس شرایط پرونده، دو نوع اصلی دستور جلب صادر کنه که هر کدوم کاربرد و ویژگی های خودشون رو دارن:

1. حکم جلب عادی: این حکم به کلانتری محل اقامت صادرکننده چک ابلاغ میشه. بعدش، مأمورین کلانتری تو ساعات اداری و در محدوده خودشون، برای جلب اون شخص اقدام می کنن. معمولاً اگه محل اقامت بدهکار مشخص باشه و اون شخص هم تو همون محدوده زندگی یا کار کنه، این نوع حکم کاربرد داره.
2. حکم جلب سیار: این مدل حکم جلب حسابی قوی تر و کاربردی تره! اینجا حکم رو به خود دارنده چک (یا وکیلش) تحویل میدن. این یعنی شما می تونید با مراجعه به هر کلانتری تو سراسر کشور، درخواست جلب مدیون رو تو هر جایی که پیداش کردید، بکنید. مثلاً اگه بدهکار تو یه شهر دیگه باشه یا مدام جاش رو عوض کنه، حکم جلب سیار حسابی به درد می خوره و فشار روانی و عملیاتی خیلی بیشتری روی مدیون میذاره تا زودتر تکلیف بدهیش رو مشخص کنه. مزیت اصلیش هم اینه که محدودیتی از نظر جغرافیایی نداره و دست شما برای پیگیری بازتره.

آیا هر چک صیادی برگشتی به حکم جلب ختم میشه؟ شرایطش چیه؟

اینکه فکر کنیم هر چک برگشتی صیادی حتماً به حکم جلب منجر میشه، درست نیست. صدور حکم جلب برای چک های برگشتی صیادی، شرایط خاص خودش رو داره. مهم ترین شرطش اینه که صادرکننده چک، توانایی مالی برای پرداخت بدهی رو داشته باشه، ولی عمداً از پرداخت خودداری کنه. اگه مدیون واقعاً توانایی پرداخت نداشته باشه و این رو ثابت کنه، داستان فرق می کنه.

غیر از این، یه سری موارد دیگه هم هست که توشون معمولاً حکم جلب صادر نمیشه و پرونده مسیر حقوقی طولانی تر و پیچیده تری رو طی می کنه. مثلاً اگه ثابت بشه که چک:

• برای تضمین انجام یه معامله یا تعهد (یعنی چک ضمانت) صادر شده.
• به صورت مشروط بوده، یعنی پرداختش به یه شرطی وابسته بوده.
• یه چک سفید امضا بوده.
• صادرکننده بتونه ادعای سرقت یا کلاهبرداری رو در مورد چک اثبات کنه.

تو این شرایط، موضوع نیازمند رسیدگی قضایی بیشتریه و به این راحتی حکم جلب صادر نمیشه.

تفاوت مسیر حقوقی (اجراییه) با مسیر کیفری (مهلت های ۶ ماهه)

یه نکته خیلی مهم دیگه، تفاوت مسیر حقوقی (که همون صدور اجراییه و حکم جلب مدنیه) با مسیر کیفری برای چک های برگشتیه. با اینکه قانون جدید چک صیادی بیشتر روی مسیر حقوقی تمرکز داره، ولی هنوز هم تو شرایط خاصی میشه از طریق شکایت کیفری اقدام کرد که مجازات حبس رو به دنبال داره. اما برای این کار، باید حواستون به دو تا مهلت قانونی خیلی مهم باشه:

1. مهلت ۶ ماهه اول: شما به عنوان دارنده چک، باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ سررسید چک، اون رو به بانک ببرید و گواهی عدم پرداخت رو دریافت کنید. اگه تو این مهلت اقدام نکنید، حق شکایت کیفری رو از دست میدید.
2. مهلت ۶ ماهه دوم: بعد از اینکه گواهی عدم پرداخت رو گرفتید، فقط شش ماه دیگه فرصت دارید تا شکایت کیفری خودتون رو تو مراجع قضایی ثبت کنید. اگه تو این مهلت هم اقدام نکنید، باز هم حق شکایت کیفری ازتون سلب میشه.

اگه هر کدوم از این مهلت ها رو از دست بدید، دیگه نمی تونید شکایت کیفری کنید و تنها راه باقی مونده براتون، همون اقدام حقوقی و درخواست صدور اجراییه است. با اینکه تو مسیر حقوقی هم میشه حکم جلب مدنی گرفت، ولی از دست دادن حق شکایت کیفری، یه ابزار فشار روانی و قانونی مهم رو از دست شما می گیره و ممکنه وصول طلب تو بعضی موارد سخت تر بشه. پس حواستون به این مهلت های شش ماهه حسابی جمع باشه.

چطور جلوی صدور حکم جلب رو بگیریم یا اگر صادر شد، لغوش کنیم؟

خب، تا اینجا درباره اینکه چند روز بعد از اجراییه چک حکم جلب صادر میشود و چطور میشه اون رو گرفت، صحبت کردیم. حالا بیاید از یه زاویه دیگه به قضیه نگاه کنیم: اگه شما صادرکننده چک باشید و نخواهید که به خاطر چک برگشتی، براتون حکم جلب صادر بشه یا اگه صادر شد، چطور می تونید اون رو لغو کنید؟

اقدامات صادرکننده برای جلوگیری از صدور حکم جلب:

اگه شما صادرکننده چک هستید و براتون اجراییه اومده، بهترین کار اینه که قبل از اینکه کار به مراحل جلب بکشه، دست به کار بشید. راه هایی که می تونید امتحان کنید، اینها هستن:

1. پرداخت وجه چک تو مهلت ۱۰ روزه: همونطور که گفتیم، بعد از ابلاغ اجراییه، ده روز فرصت دارید که بدهی رو پرداخت کنید. اگه تو این مهلت پول رو بدید، پرونده بسته میشه و دردسر بعدی ندارید.
2. مذاکره و توافق با دارنده چک: اگه الان نمی تونید کل پول رو بدید، با دارنده چک صحبت کنید و سعی کنید به یه توافق برسید. مثلاً پیشنهاد قسط بندی یا پرداخت بخشی از پول رو بدید. اگه دارنده چک راضی بشه، می تونید جلوی گرفتن حکم جلب چک رو بگیرید.
3. معرفی ضامن معتبر: گاهی اوقات، با معرفی یه ضامن قابل اعتماد، میشه پرونده رو به حالت تعلیق درآورد و از صدور حکم جلب جلوگیری کرد.
4. ثبت دادخواست اعسار و اثبات ناتوانی مالی: اگه واقعاً توانایی پرداخت کل مبلغ رو به صورت یکجا ندارید، می تونید دادخواست اعسار بعد از اجراییه چک رو تو دادگاه ثبت کنید. البته باید بتونید تو دادگاه ثابت کنید که واقعاً فقیر هستید و توانایی پرداخت ندارید. اگه دادگاه اعسارتون رو قبول کنه، بدهی رو براتون قسط بندی می کنه و دیگه حکم جلب صادر نمیشه.

رفع اثر از حکم جلب صادر شده:

اگه کار از کار گذشته و خدای نکرده حکم جلب هم صادر شده، باز هم راه هایی برای رفع اثر حکم جلب چک وجود داره:

1. پرداخت کامل بدهی: اگه بعد از صدور حکم جلب، کل مبلغ چک به همراه هزینه های قانونی رو پرداخت کنید، حکم جلب بلافاصله متوقف میشه.
2. جلب رضایت کتبی دارنده چک: اگه دارنده چک به هر دلیلی رضایت بده، میتونه این رضایت رو به صورت کتبی تو دفترخانه یا شعبه اجرای احکام ثبت کنه. با رضایت دارنده، حکم جلب لغو میشه.
3. پذیرفته شدن دادخواست اعسار: اگه دادخواست اعسار شما از طرف دادگاه پذیرفته بشه، اجرای حکم جلب متوقف میشه و بدهی به صورت قسطی پرداخت خواهد شد.

هزینه های پیگیری چک برگشتی و حکم جلب چقدره؟

حتماً این سؤال براتون پیش میاد که برای پیگیری قانونی و گرفتن حکم جلب، چقدر باید هزینه کرد؟ پیگیری قانونی، مثل هر کار دیگه ای، هزینه های خودش رو داره. اما یه نکته خیلی مهم اینجاست که باید بین «هزینه های قضایی رسمی» و «حق الوکاله وکیل» فرق بذاریم.

هزینه های قضایی رسمی: اینها مبالغی هستن که شما مستقیماً به دستگاه قضا پرداخت می کنید و شامل موارد زیر میشه:

• هزینه دادرسی: حدود ۳.۵ درصد از مبلغ چک به عنوان هزینه دادرسی تو مرحله ثبت درخواست اجراییه.
• نیم عشر دولتی: این هزینه، ۵ درصد از مبلغ چکه که تو انتهای کار و به عنوان هزینه اجرا باید پرداخت بشه. خوبی اینجاست که این مبلغ نهایی، از اموال صادرکننده چک وصول میشه، یعنی شما اولش پرداخت می کنید ولی بعداً از اون شخص پس می گیرید.

اما گاهی اوقات ممکنه مبالغ ثابت و بالایی (مثلاً ۱۵ یا ۲۰ میلیون تومان) رو تحت عنوان هزینه اجراییه چک و حکم جلب بشنوید. این ارقام معمولاً مربوط به هزینه های رسمی دولتی نیستن. این مبالغ، حق الوکاله وکیل یا هزینه های مربوط به خدمات حقوقی ای هستن که یه وکیل متخصص چک برای پیگیری کامل پرونده از اول تا آخر دریافت می کنه. این هزینه ها با هزینه های الزامی قضایی فرق دارن و به توافق شما با وکیل بستگی داره.

پس دقت کنید که وقتی درباره هزینه ها صحبت میشه، منظور دقیقاً کدوم بخشه. هزینه های رسمی مشخص و ثابته، اما حق الوکاله وکیل بسته به پیچیدگی پرونده، مبلغ چک و تجربه وکیل متفاوته.

حرف آخر: چک برگشتی، دردسر یا فرصت؟

در نهایت، اگه بخوایم به سؤال اصلی مون یعنی چند روز بعد از اجراییه چک حکم جلب صادر میشود یه جمع بندی بدیم، باید بگیم که این موضوع حسابی به سرعت و دقت عمل خودتون بستگی داره.

قانون جدید چک، ابزارهای خیلی قدرتمندی مثل صدور اجراییه مستقیم و مسدود کردن حساب صادرکننده چک برگشتی رو در اختیار شما قرار داده. با اینکه مواجهه با چک برگشتی می تونه حسابی اعصاب خردکن باشه، اما اگه سریع و درست اقدام کنید، می تونید حقتون رو بگیرید. اولین و مهم ترین کار، اقدام فوری برای دریافت گواهی عدم پرداخت و ثبت درخواست اجراییه است. اینجوری شما اولین و محکم ترین گام رو برای تحت فشار قرار دادن مدیون برمی دارید.

حکم جلب، مخصوصاً از نوع سیارش، مثل یه اهرم فشار خیلی قویه. اگه این ابزار رو به موقع و درست درخواست کنید، می تونه مسیر گرفتن طلب شما رو حسابی کوتاه کنه و صادرکننده چک رو مجبور به پرداخت بدهیش کنه.

اگه با یه چک برگشتی صیادی سر و کار دارید و می خواید این مسیر رو تو کوتاه ترین زمان ممکن و با اطمینان کامل طی کنید، بهترین توصیه اینه که حتماً از مشاوره و خدمات یه وکیل متخصص چک کمک بگیرید. یه وکیل خوب می تونه جلوی اشتباهات رایج رو بگیره، پرونده شما رو حرفه ای پیگیری کنه و کمکتون کنه که سریع تر به حق و حقوقتون برسید. یادتون باشه، مراحل صدور حکم جلب چک برگشتی ممکنه پیچیده باشه، پس بهتره تنها نباشید.