نمونه شکواییه ممانعت از حق

وقتی کسی جلوی استفاده شما از یک حق قانونی، مثل عبور از زمین یا استفاده از پارکینگ مشترک را می گیرد، در واقع دارد ممانعت از حق می کند. در چنین شرایطی، تنظیم یک شکواییه ممانعت از حق و پیگیری قانونی، تنها راهی است که می توانید حق از دست رفته تان را پس بگیرید. پس با ما همراه باشید تا صفر تا صد این مسیر را با هم طی کنیم.

ممانعت از حق چیست؟ تعریف، مفهوم و ارکان تشکیل دهنده

تا حالا شده احساس کنید یک نفر عمداً جلوی استفاده شما از چیزی که حق قانونی تان است را گرفته؟ مثلاً نمی گذارد از کوچه مشترک رد شوید، یا پارکینگ مشاع آپارتمان را طوری اشغال کرده که شما نمی توانید از سهم خودتان استفاده کنید؟ به این کار می گویند ممانعت از حق. به زبان ساده، ممانعت از حق یعنی یکی کاری بکند یا نکند که دیگری نتواند از حق قانونی خودش استفاده کند. این حق می تواند مربوط به ملک باشد، مثل حق عبور، حق آبیاری، یا حق استفاده از یک مسیر، یا حتی حق استفاده از فضاهای مشترک یک آپارتمان.

برای اینکه بفهمیم واقعاً ممانعت از حق اتفاق افتاده یا نه، باید چند چیز مهم را بررسی کنیم که به آن ها می گوییم ارکان دعوا. اگر هر کدام از این ارکان نباشد، شاید نتوانیم به عنوان ممانعت از حق از کسی شکایت کنیم و دعوای ما رد شود.

ارکان دعوای ممانعت از حق

• وجود حق برای شاکی: اولین و مهم ترین چیز این است که شما واقعاً یک حق قانونی داشته باشید. مثلاً شما حق عبور از یک زمین را دارید چون سال هاست این کار را می کنید و مدارک یا عرف محلی هم آن را تایید می کند، یا در سند ملک تان به آن اشاره شده. بدون وجود این حق، شکایتی معنی ندارد.
• ممانعت از این حق: طرف مقابل باید واقعاً جلوی استفاده شما را گرفته باشد. این ممانعت می تواند به هر شکلی باشد؛ مثلاً دیوار کشیده، مانع فیزیکی گذاشته، یا حتی با حرف و تهدید شما را از استفاده از حق تان باز داشته است. مهم این است که عملاً شما دیگر نمی توانید از آن حق استفاده کنید.
• قصد ممانعت: این نکته کمی پیچیده تر است، اما برای اثبات ممانعت از حق، معمولاً باید نشان دهیم که طرف مقابل با قصد و نیت جلوی شما را گرفته است، نه اینکه مثلاً تصادفی مانعی ایجاد کرده باشد که از آن بی خبر بوده. این قصد از طریق اعمال و رفتارهای او مشخص می شود.
• سابقه تصرف: در دعوای ممانعت از حق، شما باید ثابت کنید که قبل از ایجاد ممانعت، از آن حق به صورت مستمر و بدون مزاحمت استفاده می کرده اید و آن حق در تصرف شما بوده است. این تصرف لازم نیست حتماً با مالکیت همراه باشد، همین که شما سال ها از آن استفاده کرده اید و کسی مزاحم تان نشده، کافی است.

تفاوت ممانعت از حق با مزاحمت و تصرف عدوانی

راستش را بخواهید، خیلی از اوقات مردم این سه تا دعوا را با هم اشتباه می گیرند: ممانعت از حق، مزاحمت و تصرف عدوانی. هر کدام از این ها تعریف و شرایط خاص خودشان را دارند و تشخیص درست آن ها، کلید موفقیت در دادگاه است. اگر نوع دعوا را اشتباهی مطرح کنیم، دادگاه آن را رد می کند و وقت و پولمان هدر می رود. بیایید ببینیم چه فرقی با هم دارند.

ویژگی	ممانعت از حق	مزاحمت	تصرف عدوانی
موضوع اصلی	ممانعت از استفاده از یک حق (مثل حق عبور)	اخلال در تصرف یا استفاده (بدون خارج کردن کامل از تصرف)	خارج کردن کامل مال غیرمنقول از تصرف متصرف قبلی
نوع مال	حقوق مربوط به مال غیرمنقول (مثل حق ارتفاق)	مال غیرمنقول (زمین، ساختمان)	مال غیرمنقول (زمین، ساختمان)
نتیجه عمل متهم	عدم امکان استفاده از حق	ایجاد مشکل و اخلال در استفاده	سلب کامل تصرف
نیاز به اثبات مالکیت	نیازی نیست؛ اثبات وجود حق و سابقه استفاده کافی است	نیازی نیست؛ اثبات سابقه تصرف کافی است	نیازی نیست؛ اثبات سابقه تصرف کافی است
مثال	مسدود کردن راه عبور مشترک	ریختن مصالح در جلوی درب منزل	تصرف و اشغال کامل زمین یا ساختمان
شاکی	متصرف حق	متصرف مال	متصرف مال

همان طور که در جدول می بینید، تفاوت اصلی این سه دعوا در ماهیت عمل و نتیجه ای است که از آن عمل حاصل می شود. در تصرف عدوانی، طرف مقابل کلاً ملک شما را از دستتان درآورده و خودش تصرف کرده. مثلاً خانه تان را گرفته و در آن نشسته. اما در مزاحمت، او فقط یک مزاحمت ایجاد کرده و جلوی استفاده راحت شما را گرفته، اما شما هنوز در ملک حضور دارید. مثلاً مدام آشغال جلوی در خانه تان می ریزد یا سر و صدا می کند. و در نهایت در ممانعت از حق، او جلوی استفاده شما از یک حق خاص را می گیرد، نه اینکه کلاً ملکتان را اشغال کند.

فهمیدن این تفاوت ها واقعاً مهم است. فرض کنید کسی با ریختن نخاله های ساختمانی، جلوی ورودی پارکینگ شما را گرفته است. این یک نوع مزاحمت است، نه ممانعت از حق. اما اگر راه آبیاری باغ شما را عمداً بسته باشد، این می شود ممانعت از حق. بنابراین، قبل از هر اقدامی، خوب فکر کنید که کدام یک از این تعاریف به وضعیت شما نزدیک تر است.

مبنای قانونی ممانعت از حق در ایران

وقتی می خواهیم یک دعوای حقوقی یا کیفری را شروع کنیم، باید بدانیم که کار ما ریشه در کدام قانون دارد. خوشبختانه، برای ممانعت از حق، هم در قانون مجازات اسلامی و هم در قانون آیین دادرسی مدنی، مواد قانونی مشخصی وجود دارد که به شما کمک می کند تا حقوق خودتان را پیگیری کنید.

ماده 690 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده)

این ماده، قلب دعوای ممانعت از حق از جنبه کیفری است. ماده 690 قانون مجازات اسلامی می گوید: هر کس بدون مجوز قانونی اقدام به هر نوع تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در املاک و اراضی متعلق به دولت یا شهرداری یا اوقاف و یا اشخاص حقیقی و حقوقی نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می شود. البته مجازات نقدی هم برای این جرم در نظر گرفته شده و قاضی می تواند به آن هم حکم دهد. یعنی اگر کسی جلوی حق شما را گرفت، کارش فقط جنبه حقوقی ندارد، بلکه یک جرم کیفری هم مرتکب شده و مجازات حبس یا جریمه نقدی در انتظارش خواهد بود.

جنبه کیفری این دعوا باعث می شود که بتوانید با مراجعه به دادسرا، از طریق شکایت کیفری، علاوه بر رفع ممانعت، برای فرد خاطی مجازات هم درخواست کنید. این یعنی یک اهرم فشار قوی تر برای اینکه طرف مقابل دست از کارش بردارد.

مواد 160 به بعد قانون آیین دادرسی مدنی

در کنار جنبه کیفری، دعوای ممانعت از حق جنبه حقوقی هم دارد. در قانون آیین دادرسی مدنی، موادی مثل ماده 160 به بعد، به دعواهای مربوط به تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق می پردازند. این مواد بیشتر به روند رسیدگی حقوقی، شرایط طرح دعوا، و اقداماتی که دادگاه برای رفع ممانعت انجام می دهد، اشاره دارند. مثلاً می گوید که دادگاه بدون توجه به مالکیت، فقط سابقه تصرف شاکی را در نظر می گیرد و اگر متوجه شود که از این حق او ممانعت شده، حکم به رفع ممانعت می دهد. پس اگرچه معمولاً مردم برای سریع تر رسیدن به نتیجه، شکایت کیفری را ترجیح می دهند، اما می توان این دعوا را به صورت حقوقی هم در دادگاه های عمومی مطرح کرد.

قانون تملک آپارتمان ها

اگر مشکل ممانعت از حق شما در یک آپارتمان یا مجتمع مسکونی اتفاق افتاده باشد، قانون تملک آپارتمان ها و آیین نامه های اجرایی آن هم نقش مهمی پیدا می کنند. این قانون برای فضاهای مشترک (مشاعات) مثل حیاط، راه پله، پشت بام، پارکینگ مشترک و… قواعدی تعیین کرده. مثلاً اگر همسایه ای پارکینگ مشترک را به طور غیرمجاز اشغال کند یا مانع استفاده شما از حیاط مشاع شود، می توانید با استناد به این قانون و البته ماده 690 قانون مجازات اسلامی، اقدام به شکایت کنید. این قانون کمک می کند تا حقوق ساکنین آپارتمان ها در استفاده از مشاعات ساختمان به خوبی حفظ شود.

یادتان باشد، تشخیص مبنای قانونی درست، اولین گام برای یک شکایت موفق است. پس اگر در این مرحله شک دارید، حتماً از یک وکیل کمک بگیرید.

چه کسی می تواند شکواییه ممانعت از حق را طرح کند؟ (شاکی و شرایط آن)

حتماً برایتان سوال پیش آمده که هر کسی می تواند ادعای ممانعت از حق کند یا نه؟ پاسخ این است که هر کسی نه! برای اینکه بتوانید به عنوان شاکی در این پرونده مطرح شوید، باید چند شرط اصلی را داشته باشید. مهم ترین شرط این است که شما متصرف و صاحب آن حق باشید. یعنی چه؟

یعنی شما باید ثابت کنید که قبل از ایجاد ممانعت، از آن حق به صورت مستمر و بدون هیچ مشکلی استفاده می کرده اید و آن حق در تصرف واقعی شما بوده است. مثلاً اگر حق عبور از یک مسیر را دارید، باید نشان دهید که سال هاست از آن مسیر عبور و مرور می کنید و کسی مزاحمتان نشده. یا اگر حق استفاده از پارکینگ مشاع را دارید، سندی داشته باشید که حق استفاده از پارکینگ را به شما می دهد و قبل از ممانعت، از آن استفاده می کرده اید.

آیا مالکیت شرط لازم است؟

یک نکته خیلی مهم در مورد دعوای ممانعت از حق این است که برای طرح این دعوا، لازم نیست حتماً مالک آن ملک یا حق باشید. بله، درست شنیدید! صرف تصرف و حق کفایت می کند. مثلاً اگر شما یک مستأجر هستید و حق استفاده از حیاط مشترک را دارید، اما صاحب خانه یا همسایه دیگر جلوی استفاده شما را می گیرد، می توانید شکایت ممانعت از حق را مطرح کنید، حتی اگر مالک خانه نباشید. یا اگر شما سال ها از یک حق ارتفاق مثل حق آبیاری استفاده کرده اید و حالا کسی جلوی شما را می گیرد، می توانید شکایت کنید؛ حتی اگر سند مالکیت آن زمین یا حق را به نام خودتان نداشته باشید، اما بتوانید تصرف و سابقه استفاده خودتان را ثابت کنید.

پس در ممانعت از حق، محوریت با سابقه تصرف و حق قانونی شما است، نه الزاماً سند مالکیت. البته داشتن سند مالکیت یا اجاره نامه می تواند به اثبات حق شما کمک زیادی کند، اما نبود آن به تنهایی مانع طرح دعوا نمی شود، به شرطی که بتوانید به شکل دیگری، سابقه استفاده و تصرف تان را ثابت کنید.

گام به گام تنظیم شکواییه ممانعت از حق (راهنمای عملی)

حالا که با مفهوم و مبانی قانونی ممانعت از حق آشنا شدیم، وقت آن رسیده که یاد بگیریم چطور یک شکواییه درست و حسابی بنویسیم. یک شکواییه خوب، مثل یک داستان کامل و قانع کننده است که همه جزئیات را برای قاضی روشن می کند. پس با دقت این بخش را دنبال کنید.

مشخصات کامل شاکی

اینجا شما باید اطلاعات خودتان را به عنوان کسی که شکایت می کند، کامل و دقیق بنویسید. هر چقدر اطلاعات دقیق تر باشد، روند اداری سریع تر پیش می رود. این ها مواردی هستند که باید درج شوند:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• کد ملی
• شماره شناسنامه
• تاریخ تولد
• محل صدور شناسنامه
• شغل
• میزان تحصیلات
• آدرس کامل محل سکونت و شماره تماس (خیلی مهم است که آدرس دقیق و شماره ای بدهید که در دسترس باشید.)

مشخصات کامل مشتکی عنه

مشتکی عنه همان کسی است که شما از او شکایت دارید. اگر مشخصات او را نمی دانید، باید با ذکر اینکه مجهول المکان است یا نام و نام خانوادگی او مشخص نیست اما محل فعالیت او … شکایت کنید. هر چقدر اطلاعات مشتکی عنه دقیق تر باشد، ابلاغ به او راحت تر است:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• کد ملی (اگر می دانید)
• آدرس دقیق محل سکونت یا محل کار (این مهم ترین بخش است، چون ابلاغ احضاریه به این آدرس انجام می شود)

موضوع جرم

این بخش خیلی ساده است. فقط باید بنویسید: ممانعت از حق. اگر همزمان مزاحمت یا تصرف عدوانی هم اتفاق افتاده، می توانید آن ها را هم ذکر کنید. مثلاً ممانعت از حق و ایجاد مزاحمت.

دلایل و مستندات

این بخش جایی است که شما همه مدارک و شواهدتان را رو می کنید. هر مدرکی که دارید و حرف شما را ثابت می کند، اینجا ذکر کنید. هر چقدر دلایلتان قوی تر باشد، شانس موفقیتتان بیشتر است:

• سند مالکیت یا اجاره نامه (برای اثبات حق و تصرف)
• استشهادیه محلی (گواهی همسایگان یا افراد مطلع که ماجرا را تایید می کنند)
• شهادت شهود (نام و آدرس و شماره تماس شاهدان را بنویسید)
• گزارش نیروی انتظامی (اگر قبلاً با ۱۱۰ تماس گرفته اید)
• عکس و فیلم (از محل ممانعت و وضعیت ایجاد شده)
• نظریه کارشناس (اگر لازم شده کارشناسی برای بررسی بیاید)
• مکاتبات قبلی (هر گونه نامه، پیامک یا مدرکی که نشان دهد شما قبلاً به طرف مقابل تذکر داده اید)

شرح شکایت

اینجا جایی است که شما داستان را با تمام جزئیات تعریف می کنید. باید شفاف، دقیق و به ترتیب زمانی بنویسید چه اتفاقی افتاده. تصور کنید قاضی هیچ چیز از ماجرا نمی داند. پس:

• توضیح کامل واقعه: چه کسی، چه زمانی، کجا و چگونه جلوی استفاده شما از حق را گرفته است؟
• نوع حق ممانعت شده: دقیقاً چه حقی از شما سلب شده (حق عبور، حق مجرا، استفاده از پارکینگ، حیاط و…)؟
• تذکرات قبلی: آیا قبلاً به مشتکی عنه تذکر داده اید؟ نتیجه چه بوده؟
• اقدامات دقیق مشتکی عنه: مثلاً ایشان با قرار دادن گلدان های بزرگ و بستن زنجیر، مسیر عبور مشترک را مسدود کرده اند.

خواسته شاکی

در این بخش، شما به طور واضح از دادگاه چه می خواهید. خواسته ها باید منطقی و مرتبط با جرم باشند:

• تعقیب و مجازات مشتکی عنه (بر اساس ماده 690 قانون مجازات اسلامی)
• رفع ممانعت از حق (مثلاً دستور به برداشتن موانع)
• مطالبه خسارات وارده (اگر به شما خسارتی وارد شده، مثلاً به دلیل عدم استفاده از حق)
• صدور قرار تأمین خواسته (برای تضمین پرداخت خسارات احتمالی توسط مشتکی عنه، می توانید درخواست توقیف اموال او را داشته باشید)

نکات مهم در نگارش:
سعی کنید از زبان رسمی و حقوقی در حد امکان استفاده کنید، اما مهم تر از آن، وضوح و جزئی نگری است. جملات کوتاه و قابل فهم بنویسید. از حاشیه پردازی دوری کنید و مستقیماً به اصل ماجرا بپردازید. این شکواییه، اولین سندی است که قاضی می خواند و باید او را قانع کند.

نمونه شکواییه ممانعت از حق (قابل کپی و تکمیل)

در این بخش، چند نمونه شکواییه برای موارد مختلف ممانعت از حق آورده شده است. می توانید این نمونه ها را کپی کنید و با پر کردن جاهای خالی و افزودن جزئیات مربوط به پرونده خودتان، شکواییه را تنظیم نمایید. یادتان باشد هر پرونده ای ویژگی های خاص خودش را دارد، پس این ها فقط الگو هستند.

نمونه ۱: شکواییه ممانعت از حق ارتفاق (عبور، مجرا، آبیاری)

بنام خدا

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

موضوع: شکواییه ممانعت از حق (حق ارتفاق عبور / مجرا / آبیاری)

شاکی:
نام و نام خانوادگی: [نام شما]
نام پدر: [نام پدر شما]
کد ملی: [کد ملی شما]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه شما]
آدرس کامل: [آدرس دقیق شما]
شماره تماس: [شماره تماس شما]

مشتکی عنه:
نام و نام خانوادگی: [نام مشتکی عنه، در صورت اطلاع]
نام پدر: [نام پدر مشتکی عنه، در صورت اطلاع]
کد ملی: [کد ملی مشتکی عنه، در صورت اطلاع]
آدرس کامل: [آدرس دقیق محل سکونت یا کار مشتکی عنه]

دلایل و مستندات:

1. کپی سند مالکیت ملک شاکی (یا اجاره نامه / مدارک تصرف)
2. کپی سند مالکیت ملک مشتکی عنه (در صورت دسترسی)
3. استشهادیه محلی پیوست
4. تصاویر و فیلم از وضعیت موجود و ممانعت ایجاد شده (پیوست)
5. شهادت شهود به اسامی [نام شاهد ۱] و [نام شاهد ۲] (در صورت وجود)
6. [سایر مدارک مانند گزارش نیروی انتظامی یا نظریه کارشناس]

شرح شکایت:

احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی شاکی] مالک شش دانگ پلاک ثبتی [شماره پلاک ثبتی] فرعی از [شماره پلاک ثبتی اصلی] واقع در [آدرس دقیق ملک شما] می باشم. بر اساس [سند رسمی / عرف محلی / سابقه چندین ساله]، ملک اینجانب دارای حق ارتفاق [نوع حق ارتفاق مانند: عبور، مجرا، آبیاری] از ملک پلاک ثبتی [شماره پلاک ثبتی ملک مشتکی عنه] فرعی از [شماره پلاک ثبتی اصلی ملک مشتکی عنه] واقع در [آدرس دقیق ملک مشتکی عنه] و متعلق به مشتکی عنه آقای/خانم [نام مشتکی عنه] است.

متاسفانه از تاریخ [تاریخ دقیق یا تقریبی شروع ممانعت]، مشتکی عنه بدون هیچ مجوز قانونی و با اطلاع کامل از وجود این حق ارتفاق، با اقداماتی شامل [توضیح دقیق اقدامات ممانعت آمیز، مثلاً: قرار دادن مانع فلزی در مسیر عبور، تخریب لوله آبیاری، ساخت و ساز در مسیر مجرا]، عمداً از استفاده اینجانب از حق [نوع حق ارتفاق] ممانعت به عمل آورده است.

اینجانب بارها به صورت شفاهی/کتبی و با ارسال [نوع تذکر، مثلاً: نامه، پیامک، مراجعه حضوری] از ایشان درخواست نموده ام که نسبت به رفع ممانعت اقدام نماید، اما متاسفانه هیچ نتیجه ای حاصل نشده و ایشان همچنان به ممانعت خود ادامه می دهد. این اقدامات مشتکی عنه باعث [توضیح خسارات وارده، مثلاً: توقف کشت و زرع، عدم امکان تردد، مشکلات بهداشتی] گردیده است.

لذا با عنایت به شرح ماوقع، دلایل و مستندات ارائه شده و به استناد ماده 690 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده)، تقاضای تعقیب و مجازات مشتکی عنه و همچنین صدور دستور رفع ممانعت از حق و اعاده وضع به حال سابق را از محضر محترم دادگاه استدعا دارم. همچنین، در صورت ورود خسارت، تقاضای مطالبه خسارات وارده را نیز دارم.

با تشکر و احترام
[امضاء شما]

نمونه ۲: شکواییه ممانعت از حق در املاک مشاع (آپارتمان ها و مشاعات)

بنام خدا

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

موضوع: شکواییه ممانعت از حق (استفاده از مشاعات آپارتمان)

شاکی:
نام و نام خانوادگی: [نام شما]
نام پدر: [نام پدر شما]
کد ملی: [کد ملی شما]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه شما]
آدرس کامل: [آدرس دقیق واحد آپارتمانی شما]
شماره تماس: [شماره تماس شما]

مشتکی عنه:
نام و نام خانوادگی: [نام مشتکی عنه، در صورت اطلاع]
نام پدر: [نام پدر مشتکی عنه، در صورت اطلاع]
کد ملی: [کد ملی مشتکی عنه، در صورت اطلاع]
آدرس کامل: [آدرس دقیق واحد آپارتمانی مشتکی عنه]

دلایل و مستندات:

1. کپی سند مالکیت آپارتمان شاکی (یا اجاره نامه)
2. تصاویر و فیلم از مشاعات مورد ممانعت (پیوست)
3. استشهادیه از سایر ساکنین ساختمان (پیوست)
4. کپی صورتجلسه هیئت مدیره ساختمان (در صورت وجود)
5. [سایر مدارک مربوطه]

شرح شکایت:

احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی شاکی] مالک/ساکن واحد [شماره واحد] آپارتمان واقع در پلاک ثبتی [شماره پلاک ثبتی] فرعی از [شماره پلاک ثبتی اصلی] به نشانی [آدرس دقیق ساختمان] می باشم. مشتکی عنه آقای/خانم [نام مشتکی عنه] نیز مالک/ساکن واحد [شماره واحد] در همین ساختمان است.

بر اساس قانون تملک آپارتمان ها و عرف آپارتمان نشینی، [نام محل مشاع، مثلاً: پارکینگ، حیاط، انباری مشترک، راه پله، پشت بام] جزو مشاعات ساختمان محسوب می شود و تمامی ساکنین حق استفاده مشترک و عادلانه از آن را دارند. متاسفانه از تاریخ [تاریخ دقیق یا تقریبی شروع ممانعت]، مشتکی عنه بدون هیچ مجوز قانونی و برخلاف مقررات ساختمان، با اقداماتی شامل [توضیح دقیق اقدامات ممانعت آمیز، مثلاً: قرار دادن وسایل شخصی خود در مسیر پارکینگ، حصارکشی بخشی از حیاط مشاع برای استفاده اختصاصی، قفل کردن درب انباری مشترک و جلوگیری از دسترسی دیگران]، عمداً از استفاده اینجانب و سایر ساکنین از [نام محل مشاع] ممانعت به عمل آورده است.

اینجانب و سایر همسایگان بارها به صورت شفاهی/کتبی و از طریق [روش تذکر، مثلاً: هیئت مدیره، مراجعه مستقیم] از ایشان درخواست نموده ایم که نسبت به رفع ممانعت اقدام نماید، اما متاسفانه ایشان بی توجهی کرده و همچنان به تخلف خود ادامه می دهد.

لذا با عنایت به شرح ماوقع، دلایل و مستندات ارائه شده و به استناد ماده 690 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) و همچنین قانون تملک آپارتمان ها، تقاضای تعقیب و مجازات مشتکی عنه و صدور دستور رفع ممانعت از حق و اعاده وضع به حال سابق را از محضر محترم دادگاه استدعا دارم.

با تشکر و احترام
[امضاء شما]

نمونه ۳: نمونه ساده و عمومی شکواییه ممانعت از حق

بنام خدا

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

با سلام،

موضوع: شکواییه ممانعت از حق

مشخصات شاکی: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس و شماره تماس کامل]

مشخصات مشتکی عنه: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی (در صورت اطلاع)، آدرس کامل]

دلایل و مستندات: [لیست مدارک: سند، اجاره نامه، استشهادیه، عکس، فیلم، شهادت شهود و…]

شرح شکایت:

اینجانب [نام شاکی] دارای [نوع حق، مثلاً: حق استفاده از محوطه مشترک، حق عبور از معبر خصوصی] می باشم. ملک اینجانب به آدرس [آدرس ملک شاکی] و ملک مشتکی عنه به آدرس [آدرس ملک مشتکی عنه] در مجاورت یکدیگر قرار دارند.

آقای/خانم [نام مشتکی عنه] از تاریخ [تاریخ تقریبی] با اقداماتی نظیر [توضیح مختصر و دقیق ممانعت، مثلاً: قرار دادن موانع، قفل کردن درب، تصرف بخشی از محوطه]، جلوی استفاده اینجانب از حق مذکور را گرفته اند. با وجود تذکرات مکرر، ایشان از ادامه این کار خودداری نکرده اند.

لذا با تقدیم این شکواییه و به استناد ماده 690 قانون مجازات اسلامی، تقاضای رسیدگی، تعقیب و مجازات مشتکی عنه و صدور حکم به رفع ممانعت از حق را دارم.

با احترام
[امضاء شاکی]

نکته مهم: بعد از پر کردن این نمونه ها، حتماً یک بار دیگر آن را به دقت مطالعه کنید تا مطمئن شوید تمامی اطلاعات درست و کامل هستند و هیچ اشتباه املایی یا نگارشی وجود ندارد. هرگونه ابهام یا نقص در شکواییه می تواند روند رسیدگی را طولانی تر کند یا حتی به ضرر شما تمام شود.

مراحل طرح و پیگیری شکواییه ممانعت از حق در مراجع قضایی

بعد از اینکه شکواییه خودتان را با دقت تنظیم کردید، تازه اول راه هستید! حالا باید مراحل قانونی را برای طرح و پیگیری شکایتتان در مراجع قضایی طی کنید. این مراحل ممکن است کمی زمان بر باشند، اما با صبر و پیگیری می توانید به نتیجه دلخواهتان برسید.

۱. ثبت شکواییه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

اولین گام عملی، ثبت شکواییه است. امروزه دیگر نیازی نیست مستقیماً به دادسرا مراجعه کنید. کافی است به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در شهرتان بروید. آنجا شکواییه شما را به صورت الکترونیکی ثبت می کنند و کد رهگیری به شما می دهند. یادتان باشد تمام مدارک و مستندات را که قبلاً آماده کرده اید، همراه خود داشته باشید تا اسکن و ضمیمه شکواییه شود.

۲. ارجاع به دادسرا و تحقیقات مقدماتی

بعد از ثبت، شکواییه شما به دادسرا ارجاع داده می شود. در دادسرا، پرونده به یکی از شعب بازپرسی یا دادیاری محول خواهد شد. وظیفه بازپرس یا دادیار این است که تحقیقات اولیه را انجام دهد. یعنی چه؟ یعنی حرف های شما را می شنود، مدارک را بررسی می کند و ممکن است از مشتکی عنه هم بخواهد که برای ادای توضیحات حاضر شود. در این مرحله، جمع آوری ادله و شهادت شهود اهمیت زیادی دارد. ممکن است بازپرس دستور اعزام ضابطین قضایی (مثل پلیس) به محل وقوع ممانعت را صادر کند تا گزارشی تهیه کنند یا حتی کارشناس رسمی دادگستری برای بررسی وضعیت اعزام شود.

۳. صدور قرار نهایی در دادسرا

پس از اتمام تحقیقات مقدماتی، بازپرس یا دادیار تصمیم نهایی خود را در قالب یک قرار صادر می کند:

• قرار جلب به دادرسی (یا کیفرخواست): اگر بازپرس تشخیص دهد که دلایل کافی برای اثبات جرم (ممانعت از حق) وجود دارد و مشتکی عنه مجرم است، قرار جلب به دادرسی صادر می کند که به آن کیفرخواست هم می گویند. این یعنی پرونده آماده رفتن به دادگاه است.
• قرار منع تعقیب: اگر بازپرس تشخیص دهد که دلایل کافی برای اثبات جرم وجود ندارد، یا جرمی اتفاق نیفتاده، قرار منع تعقیب صادر می کند. در این صورت، پرونده مختومه می شود و شما می توانید به این قرار اعتراض کنید.

۴. ارسال پرونده به دادگاه کیفری و روند رسیدگی

در صورتی که کیفرخواست صادر شود، پرونده از دادسرا به دادگاه کیفری دو (معمولاً دادگاه صالح برای رسیدگی به این جرم) ارسال می شود. دادگاه یک وقت رسیدگی تعیین می کند و طرفین را برای حضور در جلسه دادگاه احضار می کند. در جلسه دادگاه، قاضی به دفاعیات شما و مشتکی عنه گوش می دهد، مدارک را دوباره بررسی می کند و در نهایت حکم صادر می کند. این حکم می تواند شامل:

• محکومیت مشتکی عنه به مجازات حبس یا جزای نقدی (بر اساس ماده 690)
• صدور دستور رفع ممانعت از حق و اعاده وضع به حال سابق
• حکم به پرداخت خسارات (در صورت درخواست شما)

مراحل رسیدگی در دادگاه:

1. تشکیل جلسات: قاضی ممکن است برای شنیدن اظهارات طرفین و بررسی مدارک، چندین جلسه دادگاه تشکیل دهد.
2. دفاعیات: هر دو طرف فرصت دارند تا دفاعیات خود را شفاهی یا کتبی ارائه دهند.
3. صدور حکم: پس از اتمام رسیدگی، قاضی حکم نهایی را صادر می کند. این حکم قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر است.

۵. اجرای حکم

اگر حکم به نفع شما صادر شود و قطعی گردد (یعنی مهلت اعتراض تمام شود یا در تجدیدنظر هم تایید شود)، وارد مرحله اجرای حکم می شویم. واحد اجرای احکام دادگستری، وظیفه دارد حکم دادگاه را به مرحله عمل برساند. این شامل:

• رفع ممانعت: اعزام مأمور به محل و برداشتن موانع ایجاد شده توسط مشتکی عنه.
• وصول خسارت: در صورت حکم به پرداخت خسارت، از اموال مشتکی عنه کسر و به شما پرداخت می شود.
• اجرای مجازات: در صورت حکم به حبس یا جزای نقدی، متهم مجازات خود را تحمل می کند.

پیگیری این مراحل ممکن است خسته کننده به نظر برسد، اما با داشتن یک نقشه راه مشخص و در صورت نیاز، کمک گرفتن از وکیل متخصص، می توانید این مسیر را با اطمینان بیشتری طی کنید.

نکات مهم و توصیه های حقوقی پایانی

قبل از اینکه پرونده ممانعت از حق را کلید بزنید، یا در میانه راه، چند نکته طلایی هست که بد نیست به آن ها توجه کنید. این توصیه ها می توانند شانس موفقیت شما را بالا ببرند و از دردسرهای احتمالی کم کنند:

• جمع آوری مستندات قوی، قبل از طرح شکایت: باور کنید، در دادگاه گفتن کافی نیست، باید اثبات کنید. از همان ابتدا هر مدرکی که دارید، جمع آوری کنید: سند مالکیت، اجاره نامه، عکس های قبل و بعد از ممانعت، فیلم، پیامک ها، صدای ضبط شده (با رعایت قوانین مربوط به ضبط مکالمات)، استشهادیه محلی با امضای چند شاهد معتبر. هر چقدر مدارکتان محکم تر باشد، کار قاضی برای تصمیم گیری راحت تر می شود.
• لزوم مشاوره با وکیل متخصص برای افزایش شانس موفقیت: هر چقدر هم که این مقاله جامع باشد، هیچ چیز جای تجربه و تخصص یک وکیل را نمی گیرد. یک وکیل کاربلد می تواند شکواییه شما را به بهترین شکل تنظیم کند، مدارک را به درستی طبقه بندی کند و در جلسات دادگاه، دفاعیات محکمی ارائه دهد. حتی در صورت امکان، قبل از هر اقدامی، با یک وکیل مشورت کنید تا از جزئیات حقوقی پرونده تان آگاه شوید.
• امکان درخواست تأمین خواسته (توقیف اموال) برای تضمین خسارات: اگر فکر می کنید به دلیل ممانعت از حق خسارت مالی زیادی به شما وارد شده یا ممکن است وارد شود و می ترسید مشتکی عنه اموالش را جابجا کند، می توانید همزمان با شکواییه یا حتی قبل از آن، درخواست تأمین خواسته کنید. با این درخواست، دادگاه می تواند بخشی از اموال مشتکی عنه را توقیف کند تا در صورت محکومیت او، از محل آن خسارات شما پرداخت شود.
• مدت زمان رسیدگی و هزینه های احتمالی دادرسی: پرونده های حقوقی و کیفری ممکن است زمان بر باشند، از چند ماه تا حتی چند سال. برای این کار باید صبر و حوصله داشته باشید. همچنین، هر پرونده ای هزینه هایی دارد، مثل هزینه دادرسی، کارشناسی، کپی مدارک و حق الوکاله وکیل (اگر وکیل بگیرید). این هزینه ها را در نظر بگیرید.
• توصیه به حل مسالمت آمیز اختلافات در صورت امکان: همیشه بهترین راه، حل مشکلات بدون مراجعه به دادگاه است. اگر امکانش هست، قبل از شکایت، سعی کنید با گفتگو، میانجی گری یا حتی کمک ریش سفیدان محل، مشکل را به صورت دوستانه حل کنید. شاید طرف مقابل از روی ناآگاهی این کار را کرده باشد و با تذکر شما دست از کارش بردارد. این کار هم زمان و انرژی کمتری از شما می گیرد و هم رابطه همسایگی تان کمتر آسیب می بیند.

سوالات متداول

آیا برای شکایت ممانعت از حق باید حتماً مالک ملک باشیم؟

نه لزوماً. در دعوای ممانعت از حق، چیزی که اهمیت دارد «سابقه تصرف» شما بر آن حق است، نه مالکیت مطلق. یعنی اگر بتوانید ثابت کنید که قبل از ممانعت، از آن حق (مثلاً حق عبور یا استفاده از مشاعات) به صورت مستمر و بدون مزاحمت استفاده می کرده اید، می توانید شاکی باشید. مستأجران هم می توانند این دعوا را طرح کنند.

چه مدارکی برای اثبات ممانعت از حق لازم است؟

هر مدرکی که سابقه تصرف و همچنین وقوع ممانعت را نشان دهد، به کار می آید. این مدارک شامل سند مالکیت یا اجاره نامه، استشهادیه محلی، شهادت شهود، عکس و فیلم از وضعیت موجود، گزارش نیروی انتظامی (در صورت تماس با ۱۱۰)، و هرگونه مدرک دال بر تذکرات قبلی به مشتکی عنه می شود.

تفاوت اصلی ممانعت از حق با تصرف عدوانی در چیست؟

تفاوت اصلی در نوع و میزان تصرف است. در تصرف عدوانی، متهم کلاً ملک را از تصرف شما خارج کرده و خودش آن را اشغال کرده است. اما در ممانعت از حق، متهم جلوی استفاده شما از یک «حق» خاص (مثل حق عبور یا آبیاری) را گرفته است، بدون اینکه لزوماً کل ملک را از تصرف شما خارج کند.

اگر مشتکی عنه ناشناس باشد یا آدرسش را ندانیم چه کنیم؟

اگر نام و نام خانوادگی مشتکی عنه را نمی دانید، می توانید در شکواییه بنویسید «ناشناس» یا «مجهول الهویه». اگر آدرس او را هم نمی دانید، باید آدرس محل وقوع جرم یا ممانعت را به دقت ذکر کنید و از دادسرا درخواست تحقیق برای شناسایی و یافتن آدرس او را داشته باشید. در برخی موارد ممکن است نیاز به آگهی در روزنامه کثیرالانتشار باشد.

آیا امکان حل و فصل دوستانه پرونده ممانعت از حق وجود دارد؟

بله، در هر مرحله از پرونده، طرفین می توانند با توافق و سازش، اختلاف را حل و فصل کنند. این کار می تواند در دادسرا یا دادگاه و با تنظیم صورتجلسه سازش انجام شود. حتی قبل از طرح شکایت، توصیه می شود تا حد امکان از طریق گفتگو و میانجی گری برای حل مسالمت آمیز مشکل تلاش شود.

شناختن حقوق خود و دانستن مسیر پیگیری آن ها، مهم ترین گامی است که می توانید برای دفاع از خودتان بردارید. اطلاعات دقیق، تنظیم صحیح شکواییه و پیگیری مداوم، کلید موفقیت شما در پرونده های ممانعت از حق است. اگر در هر مرحله ای نیاز به کمک تخصصی داشتید، همیشه می توانید روی مشاوره وکلای مجرب حساب کنید تا با دانش حقوقی خود، شما را در این مسیر یاری کنند.