خلاصه کتاب موضوع مرگ و زندگی ( نویسنده اروین یالوم، مریلین یالوم )

کتاب «موضوع مرگ و زندگی» نوشته اروین و مریلین یالوم، مجموعه ای از یادداشت های شخصی و عمیق این زوج است که در مواجهه با بیماری صعب العلاج مریلین و پیری اروین، به بررسی مفاهیم عشق، فقدان، معنای زندگی و رویارویی با مرگ می پردازد و به خواننده دیدگاه هایی منحصربه فرد برای زیستن آگاهانه و بدون حسرت می دهد. این اثر، خودزندگی نامه ای بی پرده و تأثیرگذار است که با لحنی صادقانه، به هستی و نیستی انسان نگاه می کند.

گاهی اوقات برای نشون دادن اهمیت یه چیز، میگیم: «بابا، موضوع مرگ و زندگیه!» ولی راستش رو بخواید، خیلی وقتا فقط یه حرفه. اما این بار، قراره از کتابی حرف بزنیم که واقعاً به «موضوع مرگ و زندگی» می پردازه، اونم نه به صورت تئوری، بلکه از دل تجربه های شخصی و واقعی! «موضوع مرگ و زندگی» آخرین اثر اروین یالوم، پدر روانشناسی اگزیستانسیال، و همسر دوست داشتنی اش، مریلین یالوم، هست که حسابی سر و صدا کرده و قلب خیلی ها رو لمس کرده. این کتاب، یه جورایی خداحافظی یالوم با دنیای نویسندگی و همون طور که خودش میگه، با زندگیه. چیزی که این کتاب رو خاص می کنه، اینه که با بقیه آثار یالوم فرق داره. اینجا دیگه خبری از قصه های پیچیده بیماران یا فیلسوف های معروف نیست. این بار، خود یالوم و مریلین پا به میدون میذارن و با نهایت صداقت، از روزهای آخر زندگی مریلین، بیماری های خودشون، ترس ها و امیدهاشون می گن. انگار نشستیم پای صحبت یه زوج دوست داشتنی که دارن آخرین تجربه های زندگیشون رو با ما به اشتراک میذارن. این مقاله هم قراره یه خلاصه جامع و تحلیلی باشه از مهم ترین پیام ها و درس های این کتاب که شاید مسیر نگاه شما به زندگی و مرگ رو عوض کنه.

«موضوع مرگ و زندگی» از کجا شروع شد؟ داستان دو صدای عاشقانه

همه چیز از یه تصمیم خیلی شجاعانه شروع شد. وقتی دکترها به مریلین یالوم گفتن که به سرطان مولتیپل میلوما مبتلاست و روزهای زیادی براش نمونده، اروین و مریلین یه ایده به سرشون زد. اونا تصمیم گرفتن یادداشت های مشترکی بنویسن؛ یادداشت هایی که هم درد و رنج بیماری رو ثبت کنه و هم نگاهشون رو به زندگی و مرگ به تصویر بکشه. یالوم خودش هم دیگه سنی ازش گذشته بود و با یه بیماری قلبی دست و پنجه نرم می کرد، اما عشقی که به همسرش داشت، اونو مجبور می کرد تمام و کمال کنارش باشه و ازش مراقبت کنه. فکر کنید، یه روانشناس اگزیستانسیالیست که سال ها با دغدغه های مرگ و میر بیمارانش سروکله زده، حالا خودش داره این موضوع رو از نزدیک تجربه می کنه.

یکی از قشنگ ترین چیزها درباره کتاب «موضوع مرگ و زندگی» ساختار دوصدایی اونه. هر فصل رو یکی از این دو نفر نوشته. یه فصل از اروین می خونیم، یه فصل از مریلین. این جوری، انگار هر دو طرف دارن از زاویه دید خودشون به یه اتفاق نگاه می کنن و این دو نگاه، به طرز عجیبی همدیگه رو کامل می کنن. مریلین از مبارزه اش با بیماری، از پذیرش مرگ، از خاطرات گذشته اش می نویسه و اروین هم از مراقبت هاش، از حس از دست دادن، از تنهایی و از تلاش برای معنا بخشیدن به روزهای باقی مونده. مضامین اصلی کتاب هم حول همین محورها می گرده: عشق عمیق، حس از دست دادن، پیری، تنهایی، پیدا کردن معنای زندگی و البته خود مرگ. شاید هدف اصلی اونا از نوشتن این یادداشت ها، این بوده که به زندگی و مرگ خودشون یه معنی جدید بدن و در عین حال، به بقیه هم کمک کنن تا با این حقیقت اجتناب ناپذیر انسان روبرو بشن.

عاشقانه ای ۶۵ ساله: اروین و مریلین، روایتی از عشق و وداع

تصور کنید ۶۵ سال زندگی مشترک! این خودش یه رمان بی نظیره. اروین و مریلین یالوم نه تنها شریک زندگی، بلکه همسفر فکری همدیگه بودن. عشق اونا نه از اون عشق های هالیوودی، بلکه یه عشق عمیق، ریشه دار و پخته بود که سال ها از بوته آزمایش گذشته بود. تو این کتاب، ما شاهد روایت این عشق در حساس ترین و دردناک ترین لحظات زندگی هستیم؛ لحظاتی که مریلین با سرطان دست و پنجه نرم می کنه و اروین هم با بیماری قلبی خودش و مسئولیت سنگین مراقبت از همسرش. این زوج با یه صداقت بی پرده، از درد، ترس، ضعف و حتی امیدشون صحبت می کنن. هیچ چیز رو پنهان نمی کنن و همین صداقت، قلب خواننده رو به شدت لمس می کنه.

یادداشت های اونا پر از خاطرات شیرین و تلخ گذشته است. مرور خاطرات جوونی، روزهای اول آشنایی، موفقیت ها و شکست ها. این گذشته نه تنها یه نوستالژی ساده نیست، بلکه انگار پازل هایی هستن که به اونا کمک می کنن به زندگی شون معنا بدن و برای مواجهه با مرگ آماده بشن. اونا زندگی شخصیشون رو به یه درس جهانی تبدیل می کنن؛ درسی درباره فناپذیری، عشق و معنا. اینکه چطور میشه با نهایت شجاعت، تلخ ترین واقعیت زندگی رو پذیرفت و حتی در سایه مرگ، زیبایی های زندگی رو دید و قدردان بود. این کتاب به ما یادآوری می کنه که عشق واقعی چقدر می تونه تو لحظات سخت، تسکین دهنده و قدرتمند باشه و چطور میشه با قدرت عشق، حتی با وداع های تلخ کنار اومد.

مهم ترین درس ها از «موضوع مرگ و زندگی»: سفری به عمق جان

کتاب «موضوع مرگ و زندگی» فقط یه روایت شخصی نیست؛ یه معدن پر از حکمت و درس های عمیق فلسفی و روانشناسیه که به ما کمک می کنه با یکی از بزرگ ترین ترس های انسان، یعنی مرگ، روبرو بشیم. بیایید با هم چندتا از این درس های کلیدی رو مرور کنیم.

زندگی بدون حسرت: راهی برای مواجهه با مرگ آرام

شاید یکی از اصلی ترین و قدرتمندترین پیام های اروین یالوم تو این کتاب و کلاً تو فلسفه اش، ساختن یه «زندگی عاری از حسرت و پشیمانی» باشه. اون معتقده اگه آدم زندگی شو جوری بگذرونه که هیچ حسرتی براش نمونه، اون وقت می تونه با آرامش بیشتری با مرگ روبرو بشه. یالوم و مریلین تو یادداشت هاشون بارها به این موضوع اشاره می کنن. اونا با افتخار می گن که:

ما به تمامی متهورانه زندگی کرده ایم… زندگی نازیسته کمی باقی گذاشته ایم.

فکر کردن به این جمله واقعاً تکون دهنده است. چند نفر از ما می تونیم ته زندگی مون همچین حرفی بزنیم؟ یالوم به ما می گه که برای اینکه همچین حسرتی نداشته باشیم، باید از فرصت های زندگی استفاده کنیم، خودمون رو برای کشف و تجربه کردن محدود نکنیم، روابطمون رو عمیق کنیم، و از لحظه لحظه زندگی لذت ببریم. این یعنی در واقع، با تمام وجود زندگی کردن، شجاع بودن تو انتخاب ها و ریسک کردن برای اون چیزایی که واقعاً برامون مهمه. پس بیایید از همین حالا به این فکر کنیم که چطور میشه یه زندگی ساخت که تهش، کمترین حسرت رو داشته باشیم.

ترس از مرگ یا ترس از مردن؟ نگاه اگزیستانسیالیستی یالوم

خیلی وقتا وقتی از مرگ حرف می زنیم، همه چیز رو قاطی می کنیم. اما مریلین یالوم تو این کتاب، یه فرق ظریف و مهم میذاره بین لا مُغ (La mort) که همون مفهوم مرگ به عنوان یه پایان و نیستی هست، و مُغیغ (Mourir) که فرایند مردن، درد و رنج کشیدن و از دست دادن توانایی ها رو شامل میشه. این تمایز، خیلی جاها به ما کمک می کنه که ترس هامون رو بهتر بشناسیم. شاید خیلی ها از خود مفهوم مرگ نمی ترسن، ولی وحشت از فرایند مردن، از درد، از ناتوانی، از وابستگی و از تنها شدن، اونا رو آزار میده. اینجاست که روانشناسی اگزیستانسیال یالوم وارد عمل میشه. اون به ما یاد میده چطور با این ترس های وجودی روبرو بشیم، اونا رو بشناسیم و ازشون فرار نکنیم. تو بخش هایی از کتاب، مریلین با شجاعت از وحشت خودش از ناتوانی های جسمی و از دست دادن استقلال می نویسه و این نشون میده حتی یک انسان آگاه و قوی هم، با این ترس ها مواجهه داره و این کاملاً طبیعیه.

سوگ، بهای عشق: تجربه فقدان و بازآفرینی معنا

اروین یالوم می گه: «سوگْ بهای جرئت دوست داشتن دیگران است.» این جمله به تنهایی می تونه دیدگاه ما رو به سوگ و فقدان حسابی عوض کنه. وقتی کسی رو دوست داریم، وقتی باهاش عمیقاً ارتباط برقرار می کنیم، طبیعیه که از دست دادنش دردناک باشه. این درد، نه نشونه ضعف، بلکه نشونه عمق عشقه. بعد از مرگ مریلین، ما شاهد روایت اروین هستیم که چطور با تنهایی و خلأ وجود همسرش روبرو میشه. اون سعی می کنه با مرور خاطرات، با نوشتن، با ارتباط با دوستان و خانواده، دوباره به زندگیش معنا بده. این کتاب می تونه یه راهنمای عالی برای کسایی باشه که با سوگ دست و پنجه نرم می کنن. به اونا نشون میده که سوگ یه فرایند طبیعیه و هیچ ایرادی نداره که مدت ها طول بکشه، اما مهم اینه که تو این فرایند، دست از تلاش برای پیدا کردن معنا و بازسازی زندگی نکشن. این کتاب بهمون یادآوری می کنه که چطور میشه از دل تاریکی سوگ، دوباره نور امید رو پیدا کرد.

قدرت ارتباطات انسانی در بحران های زندگی

تو لحظات سخت زندگی، مثل بیماری و فقدان، هیچ چیز به اندازه روابط انسانی عمیق و حمایت اجتماعی نمی تونه کمک کننده باشه. یالوم و مریلین بارها تو یادداشت هاشون به اهمیت خانواده، دوستان و عشقی که از اطرافیانشون دریافت کردن، اشاره می کنن. اونا به این جمله معتقد بودن که:

آدم ها نه تنها برای خود، بلکه به خاطر بقیه زنده می مانند.

این جمله نشون دهنده یه حقیقت بزرگه: ما موجودات اجتماعی هستیم و وجودمون به همدیگه گره خورده. حمایت هایی که اروین بعد از مرگ مریلین دریافت می کنه، از پیام های تسلیت گرفته تا غذاهایی که براش میارن و شال پشمی که یه دوست قدیمی براش می بافه، همه و همه بهش کمک می کنه تا از اون دوره سخت عبور کنه. این درس به ما یادآوری می کنه که تو دنیای امروز که همه درگیر خودشون هستن، چقدر مهمه که به روابطمون ارزش بدیم، از عزیزانمون حمایت کنیم و به یاد داشته باشیم که هیچ کس تو این دنیا تنها نیست، مگر اینکه خودش بخواد تنها باشه.

یافتن معنا در تاریکی: هدف گذاری در پایان راه

شاید عجیب به نظر برسه، اما اروین و مریلین یالوم حتی در اوج بیماری و نزدیک شدن به مرگ، به دنبال معنابخشی به لحظات پایانی زندگی خودشون بودن. اونا این کتاب رو به عنوان یه رسالت، یه هدف، برای خودشون انتخاب کردن. مریلین با تمام ضعف و دردش می نوشت و اروین هم با تمام قلبش همراهش بود. این رویکرد، کاملاً با فلسفه اگزیستانسیال یالوم همخونی داره که به اهمیت یافتن معنا و هدف تو زندگی، حتی در سخت ترین شرایط، تأکید می کنه. اونا معتقد بودن:

رسالت این کتاب بیش از هر چیزی یاری رساندن به ما برای جهت دادن به زندگی مان در پایان عمر است.

این دیدگاه به ما نشون میده که هیچ وقت برای پیدا کردن معنا دیر نیست، حتی اگه تو سال های پایانی عمر باشیم. اینکه چطور میشه با پذیرش فناپذیری، انتخاب های آگاهانه ای برای لحظات باقی مونده مون داشته باشیم و با تمام وجود، به زندگی ادامه بدیم. این یعنی حتی تو تاریک ترین نقاط زندگی، میشه با هدف گذاری و نگاهی عمیق تر، نور رو پیدا کرد و زندگی رو پر از معنا کرد.

اروین و مریلین یالوم: زوجی از جنس کلمه و اندیشه

وقتی اسم اروین یالوم میاد، ناخودآگاه یه حس آشنایی و صمیمیت بهمون دست میده، انگار که سال هاست اونو می شناسیم. این حس، نشون دهنده تأثیر عمیق این روان پزشک و نویسنده برجسته روی ذهن و قلب میلیون ها آدم تو سراسر دنیاست.

اروین دیوید یالوم: پدر روانشناسی اگزیستانسیال

اروین دیوید یالوم، متولد ۱۹۳۱، نه فقط یه روان پزشک ساده، بلکه یکی از بنیان گذاران اصلی روانشناسی هستی گرایانه (اگزیستانسیال) هست. اون سال ها تو دانشگاه استنفورد تدریس کرده و با قلم جادوییش، مسائل پیچیده روانشناسی و فلسفه رو تو قالب داستان های جذاب و خواندنی به خورد مخاطب داده. اگه اهل کتاب باشید، حتماً اسم کتاب هایی مثل «وقتی نیچه گریست»، «درمان شوپنهاور»، «مامان و معنی زندگی» یا «دروغگویی روی مبل» به گوشتون خورده. یالوم یه توانایی بی نظیر داره که هم توجه متخصص های روانشناسی رو به خودش جلب کنه و هم مخاطب عام رو عاشق کتاب هاش کنه. اون تونسته با تلفیق داستان سرایی و عمق روانشناسی، راه جدیدی تو دنیای کتاب ها باز کنه و به همین خاطر، جوایز متعددی هم تو کارنامه اش داره.

مریلین یالوم: مورخ و محقق فمینیست

شاید مریلین یالوم مثل همسرش اروین، تو ایران اونقدر شناخته شده نباشه، اما خودش هم یه عالم بزرگ و تأثیرگذار بود. مریلین یالوم، متولد ۱۹۳۲، مورخ فمینیست و از محققان ارشد تحقیقات جنسیتی تو دانشگاه استنفورد و استاد زبان فرانسه هم بود. اون تو سال ۲۰۱۹ از دنیا رفت، ولی از خودش مقالات و کتاب های برجسته ای تو زمینه تاریخ و ادبیات زنان به جا گذاشته. کتاب هایی مثل «جنسیت اجتماعی» (The Social Sex) و «۹۰۰ سال شور و عاشقی» (۹۰۰ Years of Passion and Romance) از آثار مهم ایشون هستن. جالبه بدونید که کتاب های مریلین یالوم به بیش از ۲۰ زبان دنیا ترجمه شدن و نشون دهنده اهمیت کارهاش تو زمینه مطالعات زنان هست.

محبوبیت یالوم در ایران: عشقی دوطرفه

ارتباط ایرانی ها با اروین یالوم، یه جورایی خاص و منحصربه فرده. تقریباً میشه گفت همه کتاب هاش تو ایران ترجمه شدن و استقبال خیلی خوبی هم ازشون شده. خودش هم این علاقه رو می دونست و حتی تو همین کتاب «موضوع مرگ و زندگی» به ایمیلی اشاره می کنه که از یه دانشجوی ایرانی دریافت کرده و از شدت خوشحالی اشک شوق ریخته! این نشون میده که فلسفه یالوم، اونقدر عمیق و جهان شموله که با فرهنگ و روحیات ایرانی ها هم حسابی جور درمیاد و تونسته یه جایگاه ویژه تو دل کتاب خون های ایرانی پیدا کنه.

بهترین ترجمه «موضوع مرگ و زندگی»: کدام را انتخاب کنیم؟

خب، وقتی پای کتاب های اروین یالوم وسط میاد، انتخاب یه ترجمه خوب واقعاً مهمه. چون عمق و ظرافت نوشته های یالوم اونقدر زیاده که اگه مترجم به موضوع اشراف نداشته باشه، ممکنه کلی از حس و حال کتاب از بین بره. خوشبختانه، برای «موضوع مرگ و زندگی» هم چندتا ترجمه خوب داریم که می تونید از بینشون انتخاب کنید.

سپیده حبیب (نشر قطره): تخصص و روان بودن

یکی از شناخته شده ترین و معتبرترین ترجمه ها، کار خانم دکتر سپیده حبیب هست که نشر قطره اون رو منتشر کرده. خانم حبیب خودشون روان پزشک هستن و این یعنی علاوه بر تسلط بر زبان، به حوزه تخصصی یالوم هم کاملاً اشراف دارن. همین باعث میشه ترجمه اشون روان، دقیق و نزدیک به منظور اصلی نویسنده باشه. خیلی ها خانم حبیب رو مترجم اختصاصی آثار یالوم تو ایران می دونن و به همین خاطر، اگه دنبال یه ترجمه حرفه ای و قابل اعتماد هستید، این گزینه رو حتماً تو ذهنتون داشته باشید.

مینا فتحی (نشر لیوسا): گزینه ای دیگر برای مطالعه

ترجمه دیگه ای که برای «موضوع مرگ و زندگی» موجود هست، کار خانم مینا فتحی هست که انتشارات لیوسا اون رو به بازار آورده. این ترجمه هم به عنوان یه گزینه معتبر مطرحه و طرفدارهای خودش رو داره. بعضی ها ممکنه این ترجمه رو هم دوست داشته باشن یا با سبک نوشتاریش بیشتر ارتباط برقرار کنن. اگه وقت داشتید، می تونید چند صفحه ای از هر دو ترجمه رو بخونید تا ببینید کدوم یکی بیشتر به دلتون میشینه و حس می کنید روان تر و خوش خوان تره.

در نهایت، مهم اینه که ترجمه ای رو انتخاب کنید که باهاش راحت تر ارتباط برقرار می کنید و احساس می کنید پیام کتاب رو به بهترین شکل منتقل کرده. هر دو مترجم سعی کردن بهترین کار رو ارائه بدن و انتخاب نهایی به سلیقه و راحتی شما برمی گرده.

این کتاب برای کیست؟ یک راهنمای ضروری

«موضوع مرگ و زندگی» از اون کتاب هاست که خوندنش برای خیلی ها واجبه و می تونه یه دریچه جدید به روی دیدگاه هاشون باز کنه. اگه جزو یکی از گروه های زیر هستید، این کتاب رو حتماً تو لیست مطالعه تون قرار بدید:

• برای اونایی که با سوگ و فقدان دست و پنجه نرم می کنن: اگه عزیزی رو از دست دادید و دنبال آرامش یا درک عمیق تری برای کنار اومدن با این درد هستید، این کتاب می تونه یه دوست و راهنما براتون باشه.
• برای کسایی که از مرگ می ترسن: اگه فکر مرگ و فناپذیری شما رو آزار میده و دوست دارید با این ترس روبرو بشید و اونو بشناسید، یالوم بهتون کمک می کنه.
• برای جویندگان معنا تو زندگی: اگه دنبال پیدا کردن هدف و معنا تو زندگی هستید و دوست دارید یه زندگی پربار و بدون حسرت داشته باشید، درس های یالوم براتون کاربردیه.
• برای علاقه مندان به فلسفه و روانشناسی: اگه کلاً به آثار یالوم، روانشناسی اگزیستانسیال و مباحث عمیق فلسفی علاقه دارید، این کتاب گوهری ارزشمنده.
• برای کسایی که میخوان یه زندگی کامل و آگاهانه داشته باشن: این کتاب تلنگریه برای همه ما که با تمام وجود زندگی کنیم و هر لحظه رو غنیمت بشماریم.

این کتاب فقط درباره مرگ نیست، درباره زندگی کردن، عشق ورزیدن و انسان بودن تو عمیق ترین حالت ممکنه.

از زبان کتاب: بریده هایی که باید خواند

گاهی اوقات، چند جمله می تونن یه دنیا حرف رو تو خودشون جا بدن و حس و حال یه کتاب رو کامل منتقل کنن. اینجا چندتا از بریده های تأثیرگذار کتاب «موضوع مرگ و زندگی» رو براتون میارم که امیدوارم به دلتون بشینه و تلنگری باشه برای تأمل بیشتر:

سوگْ بهای جرئت دوست داشتن دیگران است.

فکر کردن به این جمله کافیه تا کل دیدگاهمون به غم از دست دادن عوض بشه. سوگ، نشانه اینه که ما دلشو داشتیم که عشق بورزیم و حالا بهای این عشق رو می پردازیم.

آدم ها نه تنها برای خود، بلکه به خاطر بقیه زنده می مانند.

این جمله قدرت ارتباطات انسانی رو نشون میده. ما تو این دنیا تنها نیستیم و وجودمون به همدیگه گره خورده.

هرچقدر کامل تر زندگی کنی مرگت کمتر غم انگیز است.

یه پیام ساده، اما عمیق: اگه خوب و پربار زندگی کنیم، کمتر از رفتن افسوس می خوریم.

ترسناک ترین چیزِ مرگ معنی ازدست دادن آینده نیست، بلکه از دست دادن گذشته است. در واقع، فراموشی نوعی مرگ است که همیشه در زندگی حضور دارد.

میلان کوندرا هم به این نکته اشاره کرده بود. از دست دادن خاطرات و گذشته، به نوعی از دست دادن خودمون هست.

می نویسیم تا به وجودمان معنا دهیم حتی وقتی وجودمان تا تاریک ترین سرحدِ زوال فیزیکی و مرگ کشانده می شود. رسالت این کتاب بیش از هرچیزی یاری رساندن به ما برای جهت دادن به زندگی مان در پایان عمر است.

این جمله، هدف اصلی خود اروین و مریلین از نوشتن این کتاب رو روشن می کنه. چقدر زیبا که حتی تو اون وضعیت، دنبال معنا بودن.

این بریده ها فقط گوشه هایی از عمق این کتاب هستن. هر کدومشون می تونن شما رو به ساعت ها فکر و تأمل دعوت کنن و شاید باعث بشن یه نگاه دوباره به زندگی و تصمیم هاتون بندازید.

نتیجه گیری

خب، رسیدیم به انتهای این سفر کوتاه و عمیق به دنیای کتاب «موضوع مرگ و زندگی». این کتاب، همون طور که دیدیم، فقط یه خلاصه داستان یا یه شرح حال پزشکی نیست؛ این یه دعوت نامه است. دعوتی برای اینکه با شجاعت تمام، حقیقت فناپذیری خودمون رو بپذیریم، با چشم باز به زندگی نگاه کنیم و لحظه لحظه اون رو با عشق و آگاهی بگذرونیم. اروین و مریلین یالوم، با روایت بی پرده و صمیمی خودشون، به ما یاد میدن که چطور میشه حتی در سایه مرگ، معنا رو پیدا کرد، عشق رو زندگی کرد و با کمترین حسرت، به استقبال اونچه که باید بیاد رفت.

این کتاب نه فقط یه اثر ارزشمند تو ادبیات روانشناسی و فلسفه، بلکه یه راهنمای عمیق و کاربردی برای هر انسانیه که تو این دنیای پرهیاهو، دنبال آرامش، معنا و درک عمیق تری از خودش و اطرافیانشه. پیشنهاد می کنم این کتاب رو حتماً بخونید و خودتون رو مهمون یه تجربه بی نظیر و تأمل برانگیز کنید. شاید بعد از خوندنش، دیگه مرگ اونقدرها هم ترسناک نباشه، و زندگی، قشنگ تر و پرمعناتر از قبل به نظر بیاد. یادتون باشه، مرگ یه بخش از زندگیه، و هنر اینه که چطور تو این بین، یه زندگی عاری از حسرت و پشیمانی بسازیم. پس همین حالا برای ساختن اون زندگی شروع کنید!