آیین ها و سنت های کریسمس

کریسمس، جشنی پر از نور، رنگ و قصه، فرصتیه برای گردهمایی های شاد و ساختن خاطرات شیرین. این جشن دوست داشتنی، فقط یه مناسبت مذهبی نیست؛ بلکه یه رویداد فرهنگی جهانیه که از دل تاریخ اومده و با خودش کلی رسم و رسوم جذاب و دیدنی به همراه داره که هر گوشه دنیا یه شکل خاص و دلبرونه ازش رو می بینیم. آیین ها و سنت های کریسمس از کجا اومده و تو گوشه و کنار دنیا چه شکلیه؟ بیاید با هم سفری هیجان انگیز به دل تاریخ کریسمس داشته باشیم؛ از ریشه های باستانیش گرفته تا نمادهایی مثل درخت کریسمس و بابانوئل. می بینیم تو هر کشور چطوری کریسمس رو جشن می گیرن و حتی سری هم به سفره های رنگین کریسمس می زنیم. تازه، از کریسمس در ایران و چگونگی برگزاری این جشن قشنگ توسط هموطنان عزیزمون هم غافل نمی شیم. پس بزن بریم که یه عالمه چیزای جالب در انتظارمونه!

کریسمس چیست؟ تعریف، زمان بندی و مفهوم آن

جشن کریسمس، در واقع یادبود میلاد حضرت عیسی مسیح (ع)ه. این جشن تو بیشتر کشورها یه مناسبت خانوادگی و شاد به حساب میاد که پر از تزیینات رنگارنگ، هدیه های دوست داشتنی و دورهمی های گرمه. اما جالبه بدونید زمان برگزاریش تو همه جای دنیا یکسان نیست و تاریخ های مختلفی داره.

معمولاً، بیشتر مردم و کلیساهای کاتولیک روم و پروتستان ها، کریسمس رو تو تاریخ ۲۵ دسامبر (۴ دی ماه) جشن می گیرن. اما یه سری از کلیساهای ارتدوکس شرقی، مثل ارمنی ها، تاریخ ۷ ژانویه (۱۷ دی ماه) رو برای میلاد حضرت مسیح در نظر دارن. این تفاوت تاریخ، بیشتر به خاطر استفاده از تقویم های مختلفه؛ مثل تقویم جولیان که قدیمی تره و باعث میشه هفت روز اختلاف تو تقویم ها به وجود بیاد.

مفهوم جشن ظهور مسیحیت (Advent) هم یه بخش مهم از آمادگی برای کریسمس محسوب میشه. این دوره، معمولاً از چهار یکشنبه قبل از کریسمس شروع میشه و زمان آماده سازی روحی و معنوی برای اومدن حضرت مسیحه. تو این مدت، مردم خودشون رو برای جشن بزرگ کریسمس آماده می کنن؛ کلیساها تزیین میشن، سرودهای خاصی خونده میشه و حتی بعضی ها روزه می گیرن تا با یه دل پاک به استقبال این جشن برن. این دوره نماد امید و انتظاره و به حال و هوای جشن کلی اضافه می کنه و حال و هوای انتظار رو به خوبی به مردم منتقل می کنه.

ریشه ها و تاریخچه کریسمس: سفری در زمان

شاید فکر کنید کریسمس از همون اولش همین شکل رو داشته، اما اصلاً این طور نیست! تاریخچه کریسمس خیلی ریشه دارتر از چیزیه که به نظر می رسه. قبل از اینکه مسیحیت بیاد، مردم تو فرهنگ های مختلف، جشن های زمستونی زیادی داشتن که با شروع سرما و طولانی شدن شب ها همراه بود. این جشن ها، در واقع راهی بود برای مقابله با تاریکی و نویدبخش اومدن دوباره نور و گرما و به نوعی، امید به حیات دوباره طبیعت.

جشن های زمستانی باستانی پیش از مسیحیت

قبل از اینکه کریسمس به شکل امروزی دربیاد، خیلی از فرهنگ ها، جشن های زمستانی خاص خودشون رو داشتن. این جشن ها معمولاً با انقلاب زمستانی هم زمان می شد و برای مردم اهمیت زیادی داشت:

• ساتورنالیا (Saturnalia): این یه جشن رومی خیلی معروف بود که از ۱۷ تا ۲۴ دسامبر برگزار می شد. ساتورنالیا، زمان استراحت، شادی، مهمونی های بزرگ و حتی برعکس شدن نقش های اجتماعی بود؛ مثل یه کارناوال تمام عیار که توش همه قید و بندها کنار گذاشته می شد.
• ناتالیس سولیس ایویچتی (Natalis Solis Invicti): یعنی تولد خورشید شکست ناپذیر، که دقیقاً تو ۲۵ دسامبر جشن گرفته می شد. مردم تو این روز، تولد خدای خورشید رو جشن می گرفتن و اعتقاد داشتن که خورشید از پس تاریکی زمستان دوباره برمی گرده. همین تاریخ بعدها تو انتخاب روز کریسمس بی تأثیر نبود.
• یول (Yule): جشن مردم نورس و ژرمن ها تو اواخر دسامبر بود. تو این جشن، یه کنده بزرگ به اسم کنده یول رو آتیش می زدن و باور داشتن که با هر جرقه، یه گوسفند یا خوک بیشتر تو سال آینده متولد میشه. یول نماد نور و زندگی بود و تأثیر زیادی رو سنت های کریسمس گذاشت؛ حتی بعضی جاها هنوز هم به کریسمس می گن یول.

پیدایش تاریخ 25 دسامبر

چرا ۲۵ دسامبر شد روز کریسمس؟ حقیقتش اینه که تو کتاب مقدس، هیچ تاریخی برای تولد حضرت مسیح ذکر نشده. اما تاریخ نگارای اولیه مسیحی، مثل توس جولیوس آفریکانوس، تو قرن سوم میلادی، تاریخ ۲۵ دسامبر رو پیشنهاد دادن. یکی از دلایل اصلی این انتخاب، هم پوشانی با جشن های باستانی زمستانی بود که بالاتر گفتیم. کلیساها احتمالاً برای اینکه مردم راحت تر به مسیحیت روی بیارن و جشن های قدیمی خودشون رو رها نکنن، این تاریخ رو انتخاب کردن تا با جشن تولد خورشید شکست ناپذیر هم زمان بشه. این طوری، تولد مسیح، نمادی از تولد دوباره نور و امید تو تاریک ترین روزهای سال شد.

کریسمس در قرون وسطی و دوران اصلاحات

تو قرون وسطی، کریسمس آروم آروم جای خودشو باز کرد. مراسم تاج گذاری پادشاهان بزرگی مثل شارلمان تو روز کریسمس، به این جشن اعتبار بیشتری داد. تعطیلات کریسمس به یه زمان پر از مهمونی برای اشراف و مردم عادی تبدیل شد و سرودهای کریسمس هم از همین زمان شروع به شکل گیری کردن.

اما تو دوران اصلاحات مسیحیت (حدود قرن ۱۶ و ۱۷)، پروتستان ها به خاطر جنبه های تجملاتی کریسمس، با اون مخالفت کردن. حتی تو انگلستان، برای یه مدتی جشن کریسمس ممنوع شد! ولی این ممنوعیت ها دوام نیاورد. نویسنده هایی مثل چارلز دیکنز با کتاب ترانه کریسمس، کمک کردن تا کریسمس دوباره به یه جشن خانوادگی، پر از مهربانی و بخشش تبدیل بشه و دوباره محبوبیتش رو به دست بیاره.

کریسمس در عصر مدرن

تو قرن نوزدهم و بیستم، کریسمس به شکل امروزی خودش نزدیک شد. مهاجرای آلمانی و اروپایی، خیلی از سنت های کریسمسی رو با خودشون به آمریکا آوردن و این جشن تو سال ۱۸۷۰ به یه تعطیلات فدرال تو آمریکا تبدیل شد. این روزها، کریسمس جشنیه که هم ریشه های مذهبی داره و هم ابعاد فرهنگی گسترده ای پیدا کرده و تو سراسر جهان جشن گرفته میشه.

کریسمس، از دل جشن های باستانی زمستانی سر برآورده و با گذشت زمان، رنگ و بوی مسیحی به خودش گرفته. این جشن، داستانی از نور در دل تاریکی و امید به زندگی دوبارست که از قرن ها پیش تا امروز، دل مردم رو گرم کرده و بهانه ای برای گردهمایی و شادی شده.

نمادهای اصلی کریسمس و معنای پنهان آن ها

هر جشن کریسمس، پر از نمادهای خاص و دوست داشتنیه که هر کدومشون یه داستان یا معنی خاصی دارن. این نمادها، هویت کریسمس رو می سازن و بهش جلوه ویژه ای می دن و اونو برای همه، از بچه ها تا بزرگترا، جذاب می کنن.

درخت کریسمس (Christmas Tree)

یکی از اصلی ترین نمادهای کریسمس، همین درخت کریسمسه که تو هر خونه ای می بینیم. درخت کاج یا نراد همیشه سبز، نمادی از زندگی ابدی و امید به آینده است. ریشه های تزیین درخت به دوران پیش از مسیحیت برمی گرده، زمانی که مردم با شاخه های سبز تو زمستون، امید به بازگشت بهار رو زنده نگه می داشتن.

اما درخت کریسمس به شکل امروزی، بیشتر مدیون مارتین لوتر (اصلاح گر مذهبی آلمانی) تو قرن ۱۶ میلادیه. داستان ها میگن که لوتر، وقتی زیر نور ستاره ها راه می رفته، از زیبایی درختان کاج با برف پوشیده شده الهام گرفته و برای نشون دادن عظمت خالق، یه درخت رو تو خونه ش تزیین کرده.

تزیینات درخت کریسمس هم هر کدوم معنای خودشون رو دارن:

• ستاره یا فرشته در نوک درخت: این ستاره، یادآور ستاره بیت لحمه که سه مجوسی رو به محل تولد حضرت عیسی هدایت کرد. فرشته هم نماد جبرئیله که خبر میلاد مسیح رو به حضرت مریم آورد.
• گوی ها و چراغ ها: گوی ها نماد میوه های بهشتی و چراغ های چشمک زن، نشونه نور و شادی مسیح تو دنیا هستن.
• آبنبات عصایی (Candy Cane): این آبنبات ها با طرح عصا، نمادی از عصای چوپان ها هستن که تو شب تولد مسیح، حضور داشتن. رنگ های قرمز و سفیدش هم معنای خاص خودشون رو دارن؛ قرمز نماد خون مسیح و سفید نماد پاکیه.
• روبان ها و زنگوله ها: روبان ها نماد اتحاد و همبستگی هستن و زنگوله ها هم با صدای شادشون، خبر از جشن کریسمس می دن و فضا رو حسابی کریسمسی می کنن.

بابانوئل (Santa Claus/Saint Nicholas)

وای، بابانوئل! این پیرمرد مهربون با لباس قرمز و ریش سفید و کیسه پر از هدیه، محبوب دل همه بچه ها و حتی بزرگتراست. داستان بابانوئل از سنت نیکلاس، یه اسقف نیکوکار تو قرن چهارم میلادی میاد. سنت نیکلاس به خاطر بخشندگی و کمک به فقرا، به خصوص بچه ها، معروف بود و مخفیانه بهشون کمک می کرد.

کم کم، شخصیت سنت نیکلاس با افسانه های دیگه ترکیب شد و شد بابانوئل امروزی که سوار سورتمه ش میشه و با گوزن هاش تو شب کریسمس، از دودکش خونه ها میاد پایین و هدیه ها رو تو جوراب های کریسمس می ذاره. جوراب های کریسمس هم از همین افسانه میاد، جایی که سنت نیکلاس، سکه های طلا رو تو جوراب های خشک کننده بچه ها می نداخته.

حلقه گل کریسمس (Christmas Wreath)

حلقه گل کریسمس که معمولاً از برگ های همیشه سبز مثل کاج و میسلتو درست میشه و با روبان های قرمز و میوه های کوچک تزیین میشه، نمادی از زندگی ابدی و بی پایان مسیحه. دایره بودنش هم نشون دهنده ابدیته و اینکه مسیح جاودانه است.

گیاه میسلتو هم قصه خودشو داره؛ تو بعضی فرهنگ ها، رسمه که اگه دو نفر زیر میسلتو وایسن، باید همدیگه رو ببوسن. این سنت، نمادی از عشق، صلح و دوستی تو ایام کریسمسه و حسابی فضای رمانتیکی به جشن میده.

مغاره یا صحنه ولادت (Nativity Scene)

مغاره کریسمس یا همون صحنه ولادت مسیح، بازسازی صحنه ایه که عیسی مسیح تو یه آخور ساده به دنیا اومد. این نماد، جنبه مذهبی کریسمس رو نشون میده و شامل مجسمه هایی از حضرت مریم، یوسف، نوزاد عیسی، چوپان ها، فرشته ها و سه مجوسی میشه. این صحنه ها، یادآور سادگی و عظمت تولد مسیح هستن و تو خیلی از کلیساها و خونه ها به نمایش گذاشته میشن.

شمع های جشن ظهور (Advent Candles)

تو دوره ظهور (Advent)، یه حلقه گل با چهار تا شمع تزیین میشه که هر یکشنبه یه شمع روشن می کنن. این شمع ها، هر کدوم یه معنی دارن و به تدریج روشن میشن:

• شمع اول: امید
• شمع دوم: صلح
• شمع سوم: شادی
• شمع چهارم: عشق

این شمع ها، کم کم نور کریسمس رو تو دل خونه ها روشن می کنن و به مردم برای استقبال از این جشن بزرگ کمک می کنن و حال و هوای انتظار رو پر از شور و هیجان می کنن.

کارت تبریک کریسمس

کارت تبریک کریسمس هم یه سنت دوست داشتنیه که از قرن نوزدهم شروع شد. مردم با فرستادن این کارت ها، کریسمس رو به همدیگه تبریک میگن و پیام های عشق و دوستی رو منتقل می کنن. با اینکه حالا ایمیل و پیام های آنلاین هم هست، اما هنوزم خیلیا کارت های کاغذی رو ترجیح می دن چون یه حس نوستالژیک و صمیمی تر داره و نشون دهنده توجه خاص به طرف مقابله.

آیین ها و سنت های کریسمس در کشورهای مختلف جهان (شگفتی های فرهنگی)

کریسمس، با اینکه یه جشن جهانیه، اما تو هر کشور و فرهنگی، رنگ و بوی خاص خودشو می گیره. جالبه بدونید چقدر آداب و رسوم کریسمس در جهان متنوع و قشنگه! انگار هر ملت، سهمی از روح فرهنگیش رو به این جشن اضافه کرده و اونو به شکلی منحصر به فرد جشن می گیره.

کشورهای اروپایی

اروپا، مهد خیلی از سنت های کریسمسیه که امروز می بینیم. هر کشوری تو این قاره سبز، جشن کریسمس رو به سبک خودش برگزار می کنه و جذابیت های خاص خودشو داره:

• آلمان: بازارهای کریسمس آلمان (Weihnachtsmärkte) واقعاً دیدنی هستن! پر از غرفه های چوبی، بوی دارچین و نان زنجبیلی (Lebkuchen) که آدمو مست می کنه. مردم تو این بازارها هدیه می خرن، شراب گرم (Glühwein) می نوشن و از فضای جشن کریسمس لذت می برن. شیرینی Stollen هم یکی از خوراکی های سنتی کریسمس آلمانیه که شبیه یه نان میوه ایه.
• فرانسه: تو فرانسه، شب کریسمس (Le Réveillon de Noël) یه شام طولانی و مفصل با غذاهای لذیذ و کیک Bûche de Noël (کیک کنده درختی) دارن. کلیساها پر از مردم میشن و سرودهای کریسمس (Noëls) تو خیابون ها شنیده میشه و فضای روحانی خاصی به جشن میده.
• هلند: اینجا بابانوئلشون فرق می کنه! سینترکلاس (Sinterklaas) با یه کشتی از اسپانیا میاد و همراه دستیارش زوارت پیت (Zwarte Piet)، تو ۵ دسامبر برای بچه ها هدیه میاره. این یه جشن قدیمی و خیلی محبوبه که حال و هوای خاص خودشو داره و با بابانوئل اصلی فرق می کنه.
• سوئد: ۱۳ دسامبر تو سوئد، جشن سنت لوسیا (ملکه نور) برگزار میشه. دخترها لباس سفید می پوشن و با تاج هایی از برگ و شمع، صبح زود برای خانواده ها قهوه و شیرینی می برن. این جشن، نمادی از نور و امید تو دل زمستون تاریکه و با شکوه خاصی برگزار میشه.
• ایتالیا: تو ایتالیا، صحنه های ولادت (Presepi) خیلی مهم تر از درخت کریسمس هستن. یه جادوگر پیر به اسم لابفانا (La Befana) تو ۶ ژانویه برای بچه ها هدیه میاره. نمایشگاه های کریسمس با موسیقی و آتش بازی هم تو ایتالیا حسابی پرطرفدارن و مردم ازشون دیدن می کنن.

کشورهای قاره آمریکا

قاره آمریکا هم سنت های کریسمسی خاص و قشنگ خودشو داره که نشون دهنده ترکیب فرهنگ های بومی و اروپاییه و هر کدوم زیبایی های خاص خودشون رو دارن:

• مکزیک: جشن Las Posadas تو مکزیک، ۹ شب قبل از کریسمس شروع میشه و مردم سفر حضرت مریم و یوسف رو بازسازی می کنن. پیناتاس (Piñatas) هم جزو جدانشدنی جشن های کریسمسی مکزیکه که بچه ها عاشق شکستنش هستن.
• کانادا/آمریکا: تو این کشورها، کریسمس خیلی روی خانواده، غذاهای سنتی مثل بوقلمون بریان و نوشیدنی اگ ناگ (Eggnog) تمرکز داره. تزیینات هم حرف اول رو می زنن و هر خونه ای سعی می کنه از اون یکی قشنگ تر باشه تا جلوه ای خاص به جشن بده.

کشورهای اقیانوسیه و آسیا

حتی تو جاهایی که آب و هوا و فرهنگ کاملاً متفاوته، کریسمس با شگفتی های خاص خودش جشن گرفته میشه و با فرهنگ بومی اون منطقه ترکیب میشه:

• استرالیا: چون کریسمس تو استرالیا هم زمان با تابستونه، خیلیا جشن هاشون رو تو فضای باز و کنار دریا با باربیکیو برگزار می کنن. کارول های شمعی هم یه سنت محبوب برای آوازخوندن زیر نور ستاره هاست و شب های خاصی رو رقم می زنه.
• ژاپن: کریسمس تو ژاپن، بیشتر یه جشن عاشقانه و غیرمذهبیه. یه سنت خیلی جالب و عجیب تو ژاپن، خوردن مرغ سوخاری KFC تو شب کریسمسه که واقعاً پدیده عجیبیه و نشون دهنده تأثیر فرهنگ غربه!
• چین: مسیحیان چین، کریسمس رو شنگ دان جیه (جشن مقدس تولد) می نامند. درختان نور رو با فانوس های کاغذی قرمز تزیین می کنن که نماد شادیه و فضای جشن رو پر از نور و رنگ می کنه.

کشورهای آفریقایی

تو قاره آفریقا هم کریسمس با آداب و رسوم خودش برگزار میشه که گاهی اوقات با تاریخ های متفاوتی همراهه و حسابی دیدنیه:

• اتیوپی: اتیوپیایی ها کریسمس رو تو ۷ ژانویه جشن می گیرن و بهش می گن گانا. مردم لباس های سفید سنتی می پوشن و به کلیسا میرن. بعد از گانا، یه جشن سه روزه دیگه به اسم تیمکات دارن که یادبود غسل تعمید مسیحه و با شور و هیجان خاصی برگزار میشه.

غذاها و خوراکی های سنتی کریسمس (سفره های رنگین)

راستش رو بخواید، جشن کریسمس بدون غذاهای خوشمزه و سفره های رنگین اصلاً معنی نداره! غذا همیشه یه نقش کلیدی تو دورهمی های خانوادگی داره و کریسمس هم از این قاعده مستثنی نیست. هر کشوری غذاهای سنتی خاص خودش رو برای این شب آماده می کنه که واقعاً خوردنی و هیجان انگیزن و هر کدومشون یه داستانی دارن.

معرفی خوراکی های معروف جهانی

بیاید با هم یه نگاهی بندازیم به بعضی از غذاهای کریسمس که تو دنیا حسابی معروفن و سر میزهای جشن دیده میشن:

• بوقلمون بریان (Roast Turkey) و هَم (Ham): این دو تا، ستاره های اصلی سفره کریسمس تو خیلی از کشورهای غربی، مخصوصاً آمریکا و کانادا هستن. یه بوقلمون درسته که حسابی مغز پخت شده و با انواع سس ها و مخلفات سرو میشه، واقعاً بی نظیره و غذای اصلی شب جشن محسوب میشه.
• کیک میوه (Fruitcake) و پودینگ کریسمس (Christmas Pudding): این شیرینی های سنتی، تو انگلیس و کشورهای مشترک المنافع خیلی محبوبن. کیک میوه پر از میوه های خشک و مغز، و پودینگ کریسمس هم یه دسر بخارپز با میوه های خشک، ادویه و کمی نوشیدنی الکلیه که معمولاً با گیاه خاس (Holly) تزیین میشه و از خوشمزه های این جشنه.
• نان زنجبیلی (Gingerbread Men/Houses): وای که آدمک های زنجبیلی و خانه های زنجبیلی چقدر بانمکن! این شیرینی ها با بوی تند زنجبیل، دارچین و میخک، حسابی فضای کریسمسی رو دلپذیر می کنن و بیشتر تو آلمان و کشورهای اسکاندیناوی پرطرفدارن و برای بچه ها خیلی جذابن.
• کوکی های کریسمسی (Decorated Christmas Cookies): هر نوع کوکی یا بیسکوییتی که با شکل های نمادهای کریسمس مثل درخت، ستاره، بابانوئل یا آدم برفی تزیین شده باشه، میشه کوکی کریسمس. این شیرینی ها رو معمولاً بچه ها با عشق و ذوق تزیین می کنن و بخش مهمی از تزیینات خوردنی جشن هستن.
• اگ ناگ (Eggnog): این نوشیدنی شیری و شیرین، مثل یه شیرین کننده عالی برای شب کریسمسه. با شیر، خامه، شکر و تخم مرغ درست میشه و گاهی بهش کمی الکل هم اضافه می کنن. اما نوع بدون الکلش برای بچه ها هم عالیه و حسابی محبوبیت داره.
• بوچه دو نوئل (Bûche de Noël): این کیک کنده درختی فرانسوی، واقعاً یه اثر هنریه! یه کیک اسفنجی که به شکل کنده درخت تزیین میشه و یادآور کنده یول (جشن باستانی زمستان)ه. هم خوشمزه است، هم قشنگ و هم یه نماد خاص کریسمسی به حساب میاد.

علاوه بر اینا، تو هر کشور خوراکی های محلی خاص خودشون رو هم دارن. مثلاً تو ایتالیا، غذاهای دریایی تو سفره کریسمس خیلی محبوبن و تنوع غذایی این جشن رو بیشتر می کنن.

سرودها و موسیقی کریسمس (نغمه های شاد)

اگه موسیقی کریسمس نباشه، اصلاً کریسمس کامل نیست! سرودهای کریسمس با نغمه های شاد و دلنشینشون، یه جورایی روح کریسمس رو تو فضا پخش می کنن و همه رو تو حال و هوای جشن می برن. قدمت بعضی از این سرودها به قرن ها پیش برمی گرده و بعضی هاشون هم همین اواخر ساخته شدن و هر کدومشون جذابیت های خاص خودشون رو دارن.

تاریخچه سرودهای کریسمس و تکامل آن ها

سرودهای کریسمس از همون قرون وسطی شروع به شکل گیری کردن. اوایل، بیشتر حالت مذهبی داشتن و تو کلیساها خونده می شدن. اما با گذشت زمان، این سرودها از حالت صرفاً مذهبی خارج شدن و به آهنگ های شاد و مردمی تبدیل شدن که تو هر خونه و خیابونی میشه شنیدشون و به یه بخش جدانشدنی از جشن تبدیل شدن.

معرفی محبوب ترین سرودها

حتماً اسم بعضی از این سرودها رو شنیدید و باهاشون خاطره دارید. اینا محبوب ترین سرودهای کریسمس هستن:

• Jingle Bells: این سرود معروف، شاید یکی از شناخته شده ترین آهنگ های کریسمسی تو دنیا باشه. با اینکه اولش برای روز شکرگزاری نوشته شده بود، اما حالا همه اونو با کریسمس می شناسن و با صدای بلند می خوننش و ازش لذت می برن.
• Silent Night: این سرود آروم و زیبا، یه سرود مذهبیه که قصه شب تولد مسیح رو روایت می کنه و حس آرامش و معنویت رو تو دل آدم میندازه. این سرود یکی از کلاسیک های کریسمس به حساب میاد.
• We Wish You a Merry Christmas: این سرود شاد و کوتاه، معمولاً برای تبریک کریسمس و آرزوی سالی خوب استفاده میشه و تو هر مهمونی کریسمسی میشه شنیدش و فضای جشن رو پر از شور و نشاط می کنه.

موسیقی کریسمس فقط به این سرودها محدود نمیشه. خواننده های معروف دنیا هم هر سال آهنگ های کریسمسی جدیدی منتشر می کنن که به لیست بلندبالای موسیقی های کریسمسی اضافه میشه و فضای کریسمس رو شادتر و دلپذیرتر می کنه.

نام گذاری و ریشه واژه کریسمس

شاید براتون جالب باشه که بدونید اصلاً کلمه کریسمس از کجا اومده و ریشه ش چیه. کریسمس (Christmas) در واقع مخفف شده واژه کریستس مس (Christ’s Mass) هست که به معنای مراسم مسیح یا جشن مسیحه. این واژه حدوداً از سال ۱۰۳۸ میلادی استفاده شده و کم کم رواج پیدا کرده.

تو طول تاریخ، این جشن با نام های دیگه ای هم شناخته می شده. مثلاً آنگلو ساکسون ها از واژه میدوینتر (midwinter) به معنای میانه زمستان استفاده می کردن. بعضی وقت ها هم تو سندهای قدیمی، کلمه نتیویتی (Nativity) به معنای تولد رو برای اشاره به کریسمس به کار می بردن. کلماتی مثل جیولا (Gēola) یا همون یول که قبلاً گفتیم، و نوئل (Noel) که تو فرانسه استفاده میشه، هم به همین جشن اشاره دارن. حتی واژه مخفف اکس مس (Xmas) هم از قرن سیزدهم رواج پیدا کرد و برای سادگی در نوشتار به کار میره.

کریسمس در ایران و کشورهای غیر مسیحی: پذیرش فرهنگی

شاید براتون سوال باشه که کریسمس تو کشورهای غیرمسیحی یا جاهایی که مسیحیت اقلیته، چطوری جشن گرفته میشه؟ خب، جالبه بدونید که کریسمس کم کم از مرزهای مذهبی فراتر رفته و تو خیلی از جاها به یه جشن فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده.

کریسمس در ایران

تو ایران عزیز خودمون، کریسمس یه جشن خیلی قشنگ و دوست داشتنیه که توسط هموطنان ارمنی و سایر اقلیت های مسیحی برگزار میشه. وقتی به محله های ارمنی نشین، مثل جلفا تو اصفهان یا بخشی از خیابون میرزای شیرازی تو تهران سر بزنید، می بینید که چطور فروشگاه ها و خیابون ها با تزیینات کریسمسی و درخت های کاج رنگارنگ، خودشون رو برای این جشن آماده کردن. نورپردازی ها و عروسک های بابانوئل، فضای خیلی قشنگی رو ایجاد می کنن که حتی برای غیرمسیحیا هم جذابه و حسابی حال و هوا رو عوض می کنه.

برای خیلی از ایرانی ها، کریسمس فرصتیه برای دیدن این تزیینات زیبا، خریدن هدیه های کریسمسی و لذت بردن از فضای شاد و دوستانه. خیلی ها سال نو میلادی رو به همدیگه تبریک میگن و از این مناسبت برای شادمانی و گردهمایی استفاده می کنن، حتی اگه خودشون مسیحی نباشن. این نشون میده که چطور یه جشن مذهبی می تونه به یه رویداد فرهنگی تبدیل بشه که همه ازش لذت ببرن و دل ها رو به هم نزدیک کنه.

در سایر کشورهای غیرمسیحی

تو کشورهای دیگه هم وضعیت تقریباً همینه. مثلاً تو ژاپن، با اینکه مسیحیان درصد کمی از جمعیت رو تشکیل می دن، کریسمس به یه جشن محبوب تبدیل شده. بیشتر به عنوان یه جشن رمانتیک و فرصتی برای هدیه دادن و لذت بردن از تزیینات شناخته میشه. سنت خوردن مرغ سوخاری KFC هم که قبلاً گفتیم، یه مثال خوب از این پذیرش فرهنگی خاصه و نشون میده که چطور فرهنگ های مختلف، کریسمس رو بومی سازی می کنن.

تو بعضی از کشورهای آسیایی یا حتی مناطق خاورمیانه که تحت تأثیر فرهنگ غربی قرار گرفتن، تزیینات کریسمس تو مراکز خرید و هتل ها به چشم می خوره و به یه رویداد تجاری و توریستی تبدیل شده. این نشون دهنده قدرت کریسمس برای ایجاد شادی و اتحاد، فارغ از مرزهای دینی و جغرافیاییه و چطور این جشن تونسته خودش رو با فرهنگ های مختلف وفق بده.

نکات و خرافه های جالب کریسمسی (چیزایی که شاید نشنیده باشید!)

بعضی از سنت های کریسمسی، از یه سری باورهای قدیمی یا حتی خرافه های جالب میان که تو طول زمان به جشن کریسمس اضافه شدن. اینا شاید خیلی هم جدی نباشن، اما داستان های بامزه ای دارن که ارزش شنیدن رو دارن:

• بوسه زیر میسلتو: همون طور که گفتیم، اگه دو نفر زیر گیاه میسلتو همدیگه رو ببینن، باید همو ببوسن. این سنت از باورهای قدیمی اروپایی میاد که میسلتو رو نماد عشق و باروری می دونستن و می گفتن انرژی مثبت به زندگی میاره.
• کنده یول (Yule Log): تو جشن یول باستانی، مردم یه کنده بزرگ رو آتش می زدن و باور داشتن که دود حاصل از اون، ارواح خبیث رو دور می کنه و خوش شانسی میاره. این سنت کم کم تبدیل به کیک کنده درختی (Bûche de Noël) شد که روی میز کریسمس می ذارن.
• قرار دادن سکه در پودینگ: تو انگلیس، گاهی اوقات یه سکه یا جواهر کوچیک رو تو پودینگ کریسمس قایم می کنن. هر کی سکه رو پیدا کنه، باور دارن که خوش شانسی و ثروت تو سال جدید نصیبش میشه و سال پربرکتی خواهد داشت.
• آرزو زیر درخت کریسمس: بعضی ها باور دارن که اگه تو شب کریسمس یه آرزو کنن و اونو زیر درخت کریسمس بنویسن، بابانوئل یا فرشته ها آرزوشون رو برآورده می کنن و به واقعیت تبدیل میشه.

اینا فقط چند تا از خرافه ها و باورهای بامزه کریسمس هستن که به جذابیت این جشن اضافه می کنن و اون رو پر از قصه های دوست داشتنی می کنن و هر سال دهان به دهان منتقل میشن.

نتیجه گیری

کریسمس، فراتر از یه جشن مذهبی، یه پدیده جهانیه که با خودش کلی تاریخ، فرهنگ و شادی میاره. از ریشه های باستانی جشن های زمستانی گرفته تا نمادهای دوست داشتنی مثل درخت کریسمس و بابانوئل، و از آیین های شاد تو کشورهای مختلف تا غذاهای خوشمزه و سرودهای دلنشین، همه و همه نشون میدن که این جشن چقدر متنوع و پرباره. پیام اصلی کریسمس، صلح، دوستی، بخشش و امیده که تو هر فرهنگ و مذهبی، مورد استقبال قرار می گیره و دل ها رو به هم نزدیک می کنه.

حتی تو ایران عزیز خودمون هم کریسمس با شور و شوق توسط هموطنان ارمنی و سایر اقلیت های مسیحی جشن گرفته میشه و برای خیلی ها، به یه فرصت فرهنگی برای تجربه زیبایی ها و تزیینات کریسمسی تبدیل شده. امیدواریم این سفر ما به دنیای آیین ها و سنت های کریسمس، حسابی بهتون چسبیده باشه و اطلاعات خوبی به دست آورده باشید.

شما چه سنت های کریسمسی رو بیشتر دوست دارید؟ یا چه تجربه هایی از جشن کریسمس دارید؟ برامون بنویسید.