۵ دلیل اینکه چرا سریال های جنایی ایرانی دیدنی نیستند

اغلب سریال های شبکه نمایش خانگی در ایران در ژانر جنایی هستند. سریال هایی در زیرژانر های معمایی پلیسی دادگاهی مافیایی انتقامی و سرقت در قالب داستان هایی با زمینه های اجتماعی و خانودگی به وفور طی چند سال اخیر در شبکه نمایش خانگی تولید شده و باز هم تولید می شود. اما چرا ژانر جنایی در شبکه نمایش خانگی به حد اشباع رسیده؟ چند دلیل این اتفاق را بررسی کرده ایم.

۱. داستان های جذاب

ژانر جنایی بیش از هر چیز به داستان جذاب و مخاطب پسند نیاز دارد. شخصیت ها و پیچش های داستانی این ژانر وقتی ماندگار می شود که داستانی مهیج و سرگرم کننده در کار باشد. بدون داستان خوب نه شخصیتی داریم و نه غافلگیری ای. اما سریال های جنایی ایرانی عموما خط داستانی جذابی ندارند. فاقد معمای گیرا هستند و درنتیجه شخصیت های شان باورپذیر نیست.

۲. پرورش شخصیت ها

والتر وایت «برکینگ بد» را به یاد بیاورید؛ معلمی عادی پدری دلسوز و همسری مهربان که به دلیل ابتلا به سرطان به تولیدکننده بی بدیل و پخش کننده قهار مواد مخدر بدل شد. از حدومرزهایش فراتر رفت از دست زدن به جنایت ابایی نداشت و در نهایت از قدرتی که به دست آورده بود لذت می برد. سریال های جنایی خوب اجازه خلق چنین شخصیت هایی را می دهند اما در کدام سریال جنایی ایرانی شبکه نمایش خانگی شخصیتی جذاب و به یادماندنی خلق شده؟ با این حال سازندگان سریال ها فکر می کنند روزی شخصیتی جذاب مثل والتر وایت می نویسند و اجرا می کنند هرچند مدام شکست می خورند.

۳. وجوه روانشناختی

جانی ها و خلاف کاران از نظر روانی افرادی ضد اجتماع فرض می شوند. چقدر این فرض درست و علمی است و چقدر ساخته وپرداخته داستان ها و کتاب ها و فیلم ها بماند. برای یک فیلم نامه نویس مهم است که شخصیت چه امکاناتی در اختیارش قرار می دهد تا داستان را جلو ببرد و غافلگیری های میخکوب کننده تدارک ببیند. جز جنایتکاران پلیس ها و حتی قربانیان هم می توانند از نظر روانی شخصیت هایی جذاب باشند. سریال های جنایی ایرانی فاقد چین شخصیت هایی اند. شخصیت شرور با رفتار غیرعادی و انگیزه ها و نیاز های متفاوت در چارچوب های از پیش مشخص شده و کلیشه ای نمی گنجد و در بهترین حالت به نسخه کپی یک آنتاگونیست (شخصیت مقابل قهرمان) خارجی بدل می شود.

۴. واقع گرایی

خیلی از داستان های جنایی فیلم ها و سریال های خارجی مبتنی بر داستان های واقعی هستند اما در نمونه های ایرانی چنین چیزی دیده نمی شود. اساسا کار کردن روی پرونده های جنایی واقعی در ایران مسئله ساز است و گروه تولیدکننده را وارد فرآیند طولانی و شاید بی انت های سروکله زدن با نهاد های قضایی می کند. نیاز دراماتیک یک چیز است و خواست نهاد قضایی چیز دیگری. موانع و محدودیت ها نمی گذارد سریال ایرانی سراغ داستان های واقعی برود.

۵. نبود خلاقیت

در همین وضع کنونی هم می توان داستان هایی با پرداخت و خط روایی بهتر برای سریال های جنایی نوشت. اما فیلم نامه نویسان ایرانی احتمالا در زمره بی خلاقیت ترین نویسندگان سینما هستند. همیشه از تماشاگر عقب ترند و چیز هایی را به شکلی تعریف می کنند که برای تماشاگر قابل حدس و بدون کشش است. با این حال داستان جنایی هنوز در شبکه نمایش خانگی بیش از حد تولید می شود تا شاید بالاخره تغییر در رویه این سریال ها به وجود آید.