زندگی در حصار اضطراب اجتماعی

آفتاب‌‌نیوز :

اضطراب اجتماعی که پیش از این تحت عنوان فوبیای اجتماعی شناخته می‌شد، نوعی اختلال روانی است که بنا بر گفته متخصصان، مشخصه آن ترس ناتوان کننده و شدید از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی است و می‌تواند تمام ابعاد زندگی فرد را درگیر کند و حتی روی فعالیت‌های روزمره افراد تأثیرگذار است.

افرادی که درگیر با این اختلال هستند، از یک یا چند موقعیت اجتماعی که در آن مورد بازپرسی و توجه دقیق دیگران قرار گیرند، هراس دارند و ملاقات با افراد غریبه، مورد توجه قرار گرفتن هنگام غذا خوردن یا سخنرانی برای آن‌ها استرس‌آور است، همچنین این افراد از این هراس دارند که به گونه‌ای رفتار کنند که شرمنده شوند یا مورد قضاوت منفی قرار گیرند.

چنین افرادی همیشه یا بیشتر اوقات با قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی دچار اضطراب شدید می‌شوند و از موقعیتی که نسبت به آن وحشت دارد، فرار یا با اضطراب و پریشانی آن را تحمل می‌کنند؛ در واقع ترس یا اضطراب فرد نسبت به خطر واقعی موقعیت اجتماعی غیرمنطقی است و اجتناب، اضطراب یا پریشانی به طرز قابل توجهی عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا شغلی وی را مختل می‌سازد.

طبق یکی از تحقیقات انجام شده، اضطراب اجتماعی دومین اختلال اضطرابی رایج است که تشخیص داده می‌شود، این اختلال به طور تقریبی ۱۵ میلیون نفر از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار داده است و حدود ۷ درصد از جمعیت کلی ایالات متحده در یک دوره ۱۲ ماهه، نوعی اختلال اضطراب اجتماعی را تجربه خواهند کرد، همچنین بعضی از برآورد‌ها نشان می‌دهند که نرخ شیوع مادام‌العمر اختلال SAD حدود ۱۳ تا ۱۴ درصد است.

اختلال اضطراب اجتماعی بر خلاف احساس اضطراب و عصبانیت روزمره، شامل ترس، اضطراب و گوشه‌گیری است که روی روابط، کار‌های روزمره، کار، مدرسه یا سایر فعالیت‌ها تأثیر می‌گذارد، علائم اضطراب اجتماعی را می‌توان به دو دسته علائم احساسی و رفتاری و علائم جسمی تقسیم‌بندی کرد که علائم جسمی آن شامل مواردی از جمله سرخ شدن، تعریق، لرزیدن یا لرزش صدا می‌شود.

این اختلال در تمام گروه‌های سنی دیده می‌شود و کودکان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، احساس اضطراب شدید را در مورد محرک‌های مختلف تجربه می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به صحبت کردن در مقابل دیگران، خواندن با صدای بلند، ترس از مورد ارزیابی قرار گرفتن توسط دیگران، ترس از توهین به دیگران و ترس از خجالت و ترس از صحبت کردن با افراد ناآشنا اشاره کرد.

تأثیر عوامل محیطی در بروز اختلال اضطراب اجتماعی

سایه محبی، روانشناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به علل ابتلای افراد به اختلال اضطراب اجتماعی اظهار کرد: دلیل مشخصی برای ابتلای افراد به این اختلال وجود ندارد، اما به طور کلی عوامل متعددی از جمله عوامل فیزیکی، ژنتیکی و بیولوژیکی، در ابتلای افراد به این اختلال تأثیرگذار خواهد بود.

وی افزود: در این میان، عوامل محیطی نیز در بروز اختلال اضطراب اجتماعی تأثیرگذار است و عواملی از جمله داشتن والدین سخت‌گیر و زندگی در شرایط دارای استرس بالا، می‌تواند زمینه‌ساز ابتلای افراد به این اختلال محسوب شود.

روانشناس اجتماعی با بیان اینکه افراد درگیر با اختلال اضطراب اجتماعی در موقعیت‌های مختلف اجتماعی قادر به مدیریت استرس خود نخواهند بود، تصریح کرد: انجام فعالیت‌هایی ساده که برای دیگر افراد مشکلی ندارد، برای افراد درگیر با اختلال اضطراب اجتماعی دشوار است و این موضوع تمام ابعاد زندگی فرد را درگیر می‌کند.

درگیری بیش از ۱۵ تا ۲۵ درصد از افراد یک جامعه با اختلال اضطراب اجتماعی

محبی با بیان اینکه بر اساس تحقیقات انجام شده بیش از ۱۵ تا ۲۵ درصد از افراد یک جامعه با اختلال اضطراب اجتماعی درگیر هستند، ادامه داد: افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، از صحبت کردن در جمع، ورود به مکان‌های جدید، مرکز توجه قرار گرفتن، ملاقات با دیگر افراد ناآشنا، انجام فعالیت‌های روزمره یا عادی در مقابل دیگران و برقراری ارتباط چشمی با مشکل مواجه هستند.

وی با اشاره به اینکه در صورت ابتلای خانواده یک فرد به اختلال اضطراب اجتماعی، احتمال بروز این اختلال در فرد نیز وجود خواهد داشت، گفت: تجربیات منفی افراد مانند تحقیر و مسخره شدن، د یدن مشاجره والدین و درگیری‌های خانوادگی و مورد قضاوت قرار گرفتن، می‌تواند در بروز این اختلال تأثیرگذار باشد.

روانشناس اجتماعی با بیان اینکه انتخاب روش درمان افراد درگیر با هر اختلال روانی، بسته به عوامل متعددی متفاوت خواهد بود، خاطرنشان کرد: اختلال اضطراب اجتماعی با خجالتی یا درون‌گرا بودن افراد متفاوت است، به طور کلی افراد درگیر با این اختلال باید مهارت‌های اجتماعی را تمرین کنند تا تعامل و برقراری ارتباط با دیگر افراد برای آن‌ها آسان‌تر شود و هنگام تعاملات اجتماعی، قادر به کنترل استرس خود باشند.

اضطراب اجتماعی چه علائمی دارد؟

امیر دشتیان، روانشناس و مشاور خانواده در گفتگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه افراد درگیر با اختلال روانی اضطراب اجتماعی، استرس بسیار شدیدی از قرارگیری در موقعیت‌های اجتماعی تجربه می‌کنند، اظهار کرد: اضطراب اجتماعی در واقع تمام ابعاد زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و افراد درگیر با این اختلال، از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی پرهیز می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه ترس از قضاوت دیگران، از جمله احساساتی است که افراد درگیر با اختلال اضطراب اجتماعی آن را تجربه می‌کنند، افزود: برخی افراد در بسیاری از موقعیت‌ها مانند داشتن یک سخنرانی در جمعی بزرگ، درگیر احساساتی مانند اضطراب، خجالت و ناراحتی می‌شوند، اما این احساسات به منزله درگیری فرد با اختلال اضطراب اجتماعی نخواهد بود.

روانشناس و مشاور خانواده تصریح کرد: افرادی که درگیر با اختلال اضطراب اجتماعی هستند، با ترسی ناتوان کننده از فعالیت‌های روزمره، تحصیل، اشتغال یا وقت گذراندن با دیگر افراد پرهیز می‌کنند و به افرادی منزوی و گوشه‌گیر بدل می‌شوند، همچنین این افراد در برقراری ارتباط با افراد ناآشنا، ترس شدیدی را تجربه خواهند کرد.

اضطراب اجتماعی درمان می‌شود؟

دشتیان ادامه داد: افراد درگیر با اختلال اضطراب اجتماعی، از اینکه دیگر افراد متوجه ترس یا اضطراب آن‌ها شوند، وحشت دارند، همچنین این اختلال می‌تواند منجر به بروز علائم جسمی از جمله لرزش صدا، تعریق و سرخ شدن صورت شود و در مراحل پیشرفته افراد حتی می‌توانند حمله عصبی را تجربه کنند.

وی با اشاره به اینکه افراد مبتلا به این اختلال از موقعیت‌هایی که ممکن است با آن در معرض توجه قرار گیرند، اجتناب می‌کنند، گفت: چنین افرادی عملکرد خود را پس از قرارگیری در یک موقعیت اجتماعی تجزیه و تحلیل می‌کنند و نسبت به نکات منفی موجود در ارتباطات خود احساس بسیار بدی دارند.

روانشناس و مشاور خانواده اضافه کرد: افراد درگیر با این اختلال هنگام قرارگیری در یک موقعیت اجتماعی می‌توانند سرگیجه، سیاهی رفتن چشم، تنش‌های عضلانی، ضربان قلب سریع، دل پیچه، حالت تهوع و حتی استفراغ را تجربه کنند و در شروع مکالمه، برقراری ارتباط چشمی و شرکت در موقعیت‌های اجتماعی و خانوادگی و حتی مهمانی‌ها، ضعف دارند.

دشتیان خاطرنشان کرد: روانشناسان و متخصصان این حوزه با توجه به شرایط فرد درگیر با این اختلال، روش‌های مختلفی را برای درمان به کار می‌گیرند که از جمله این روش‌ها می‌توان به روان‌درمانی، دارودرمانی و استفاده از دارو‌های ضداضطراب و ضدافسردگی اشاره کرد.

در نهایت و بر اساس اعلام متخصصان، اختلال هراس اجتماعی یا فوبیای اجتماعی، نگرانی یا ترس شدید از قضاوت شدن، ارزیابی منفی یا تأیید نشدن در یک موقعیت اجتماعی است و افراد مبتلا به اختلال هراس اجتماعی ممکن است نگران رفتار خود، مرکز توجه بودن و عجیب یا حوصله سر بر بودن در موقعیت‌های اجتماعی باشند، به همین دلیل، بیشتر اوقات از حضور در چنین موقعیت‌هایی خودداری می‌کنند و اگر مجبور به حضور در آن موقعیت‌ها باشند، استرس زیادی را تجربه می‌کنند و به‌رغم وجود درمان‌های مؤثر برای اختلال هراس اجتماعی، تنها ۵ درصد این افراد برای درمان به متخصص مراجعه می‌کنند و بیشتر آن‌ها با این مشکل و تبعات آن زندگی می‌کنند.