چرا کمتر از جوادالایمه (ع) می دانیم؟
تنگناهای اجتماعی که از بدو تولد تا پایان عمر ادامه داشت به جایی رسید که در اواخر دوران حکومت مامون و دوران معتصم عباسی هرگاه از مسجد جامع باز می گشت دست به دعا بر می داشت و عبارت هایی می گفت که هیچ یک از ایمه نگفته بودند. ایشان این گونه دعا می کرد: «پروردگارا! گشایش کار من در مرگ من است. پس در مرگ من تعجیل فرما!»
به گزارش یوکسیت، به نقل از روزنامه خراسان، چرا کمتر از جوادالایمه (ع) می دانیم؟ دو دلیل مشخص را در پاسخ به این پرسش می توان مطرح کرد:
1- کوتاه بودن عمر آن حضرت؛ امام جواد (ع) در 8 سالگی به امامت رسید و در 25 سالگی به شهادت رسید؛ لذا کوتاه بودن عمر ایشان از دلایلی است که می توان گفت که نسبت به سایر حضرات معصومین (ع) کمتر در بین شیعیان مطرح شده اند. اما در واقع مطابق آنچه در منابع حدیثی شیعه وجود دارد، در مورد ایشان، معارف و منابع معرفتی کم نیست.
2- شرایط خاص دوران امام (ع)؛ ایشان در دوره و زمان خاصی از تاریخ زندگی می کردند که با پیچیدگی ها و مسایلی روبه رو شد که این موارد در زندگانی سایر امامان شیعه (ع) کمتر وجود داشت. امام (ع) در دوران حکومت «مامون» و «معتصم» عباسی زندگی کردند. در این دوران حکومت عباسیان در افولی قرار گرفته بود که با مرگ مامون عباسی و قدرت گرفتن معتصم، رو به نزول بیشتر گرایید. زمانی که یک حاکم قدرتمند در در جامعه زندگی می کند بر تمام مسایل آن زمان اثرگذار است.
تا این حد مظلومیت و این دعای عجیب
شاید بتوان گفت، شرایط خاص و تنگناهای سیاسی و اجتماعی امام جواد (ع) در هیچ دوره ای از حیات سیاسی شیعه تجربه نشده است. عبدالمجید طالب تاش عضو هییت علمی موسسه آموزش عالی فاطمیه (س) و پژوهشگر تاریخ اسلام در این باره می نویسد: «سراسر زندگی امام جواد (ع) را ظلم و ستم اجتماعی، مصیبت ها و بلاهای اجتماعی فرا گرفته بود؛ به گونه ای که این حوادث، ایشان را به یکی از مظلوم ترین شخصیت های برگزیده تاریخ تبدیل کرده است. این مظلومیت تا جایی است که هیچ یک از امامان تا این اندازه در معرض تنگناهای اجتماعی قرار نگرفته بود. ایشان با تمامی ابعاد الهی و ذاتی، اما در محاصره و فضایی آلوده از نگاه های بدبینانه اجتماعی قرار گرفته بود که علاوه بر مخالفان و حاکمان، مردم و حتّی برخی از شیعیان، او را در تنگناها و فشارهای زندگی اجتماعی قرار داده و عرصه را بر بروز شخصیت الهی ایشان تنگ کرده بودند.
این تنگناهای اجتماعی که از بدو تولد تا پایان عمر ادامه داشت به جایی رسید که در اواخر دوران حکومت مامون و دوران معتصم عباسی هرگاه از مسجد جامع باز می گشت دست به دعا بر می داشت و عبارت هایی می گفت که هیچ یک از ایمه نگفته بودند. ایشان این گونه دعا می کرد: «پروردگارا! گشایش کار من در مرگ من است. پس در مرگ من تعجیل فرما!»
با برکت و باکرامت
تولد امام جواد (ع) که در اواخر عمر امام رضا (ع) رخ داد، نوعی کرامت الهی بود؛ آن چنان که امام رضا (ع) بارها از حضرت جواد (ع) به عنوان مولودی پرخیر و برکت یاد می کرد. «ابو یحیای صنعانی» می گوید: روزی در محضر امام رضا (ع) فرزندش ابوجعفر را که خردسال بود، آوردند. امام فرمود: «این مولودی است که برای شیعیان ما، با برکت تر از او زاده نشده است».
حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی پژوهشگر تاریخ اسلام در این زمینه به استنادات روایی و تاریخی می گوید: دلیل این خیر و برکت و کرامت خاصّ این بود که عصر امام رضا (ع) عصر ویژه ای بوده و تعیین جانشین و معرفی امام بعدی، با مشکلاتی روبه رو شده بود که در عصر امامان قبلی بی سابقه بود؛ زیرا از یک سو پس از شهادت امام کاظم (ع) گروهی که به «واقفیه» معروف شدند، براساس انگیزه های مادی، امامت حضرت رضا (ع) را انکار کردند و از سوی دیگر امام رضا (ع) تا حدود 47 سالگی صاحب فرزند نشده بود و، چون احادیث رسیده از پیامبر حاکی بود که امامان 12 نفرند که 9 نفر آنان از نسل امام حسین (ع) خواهند بود، فقدان فرزند برای امام رضا (ع)، هم امامت خود آن حضرت، و هم تداوم امامت را زیر سوال می برد و واقفیه این موضوع را دستاویز قرار داده امامت حضرت رضا (ع) را انکار می کردند. گواه این معنا، اعتراض «حسین بن قیاما واسطی» از سران «واقفیه» بود که طی نامه ای به امام رضا (ع) او را متهم به عقیمی کرد و نوشت: چگونه ممکن است امام باشی در صورتی که فرزندی نداری؟! امام (ع) هم در پاسخ نوشت: “از کجا می دانی که من دارای فرزندی نخواهم بود، سوگند به خدا بیش از چند روز نمی گذرد که خداوند پسری به من عطا می کند که حق را از باطل جدا می کند”.
وقتی تنها فرزند امام رضا (ع) را کنیززاده خواندند
مادر بزرگوار امام جواد (ع) کنیزی بود به نام سبیکه که امام رضا (ع) او را خیزران نامید. اهل نوبه یکی از شهرهای آفریقا بود که البته او را از خاندان ماریه همسر رسول خدا شمرده اند. خیزران کنیزی غیرآزاد و از نژاد غیرعرب و آفریقایی بود و همین دو موضوع باعث شد بخشی از فضای حاکم اجتماعی به امام جواد (ع) به چشم یک کنیززاده آفریقایی نظر افکنند. چون امام رضا (ع) تا هفت سال مانده به پایان عمر شریف شان فرزندی نداشت و امام جواد را که تنها فرزند ایشان بود، کنیززاده به شمار می آوردند، این دو مسیله سبب شده بود علاوه بر این که عدّه ای شخصیت اجتماعی ایشان را هدف قرار داده بودند، برخی دیگر این بی توجّهی و تحقیر اجتماعی را به حدّی رساندند که مادرش و او را در معرض اتّهام های اجتماعی قرار دادند که یکی از دوره های سیاه و ناجوانمردانه تاریخ بشری را به ثبت رساندند.
ازدواج سیاسی!
خلفای عباسی از نفوذ ایمه اطهار در قلب مردم و گسترش فضایل آنها در بین مردم عادی همواره در خوف بودند. مامون نیز از این قضیه مستثنا نبود. او از همان اوایل امامت امام جواد (ع) دختر خود به نام ام فضل را در سال 202 هجری به ازدواج امام درآورد تا او را تحت مراقبت دایمی و خاص خود قرار دهد و نزدیک ترین حالت از نفوذ به درون خانه را داشته باشد.
طبق روایات این ازدواج با درخواست مامون صورت گرفته و به ظاهر هدفش این بود که پدر بزرگ کودکانی از نسل پیامبر (ص) بشود. برخی مورخان نیز معتقد به رخ دادن این ازدواج با انگیزه سیاسی بودند. مامون با این کار می توانست در نزدیک حالت، رفت و آمد و نشست و برخاست وی با شیعیان را کنترل کند. علاوه بر این با ایجاد پوششی از نفاق خود را علاقه مند به نسل شریف علوی نشان داده و شیعیان را از قیام های احتمالی علیه خلافتش باز دارد.
همسر دیگر امام جواد (ع) که به دستور خود ایشان بود، سمانه مغربی نام داشت. نکته جالب ماجرا این جاست که تمام فرزندان امام از سمانه مغربی بوده و امام از ام فضل صاحب فرزندی نشد. به عبارتی دیگر، مامون حتی طعم شیرین پدربزرگی برای نسل علوی را نیز نچشید.
شهادت در اوج مظلومیت
فقیه عالی قدر، آیت الله حسین مظاهری شهادت جوادالایمه (ع) را این طور روایت کرده است: امّ الفضل که دختر مامون بود، با ولعی و به زور با امام جواد (ع) ازدواج کرد. البته مامون به خاطر ریاستش این کار را کرد و همین طور شد و این ازدواج امام جواد (ع) که به زور روی دست ایشان گذاشتند، موجب شد که بحران ها علیه مامون خاموش شود. ما مون امام را خوب می شناسد و هم حکومت امام بر دل مردم را خوب می داند و هم علم امام جواد و امامت و تقوای ایشان را می داند. اما امام جواد (ع) باید فرزندی مثل امام هادی (ع) پیدا می کردند و ام الفضل لیاقت نداشت مادر امام معصوم باشد. او بچه دار نشد و امام جواد به مدینه آمدند و ازدواج کردند. ناگهان ام الفضل حسادتش گل کرد و آن حسادت موجب کینه شد. صفات رذیله این طور است که گاهی انسان را می خورد و گاهی شعله ور است و انسان را می سوزاند و گاهی آتش زیر خاکستر است و نمی سوزاند، اما زمینه می خواهد تا روشن شود.
بالاخره حسادت یا کینۀ ام الفضل گل کرد. برادرش هم او را علیه امام جواد تحریک می کرد. وای به صفت رذیله، اگر گل کند. وای به این کینه توزی ها اگر تحریک شود. بالاخره ام الفضل با هماهنگی معتصم به امام جواد (ع) زهر داد. امام جواد فقط به او گفتند چرا این کار را کردی و بدان که عاقبت به خیر نمی شوی!
پایان خبر یوکسیت
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "چرا کمتر از جوادالایمه (ع) می دانیم؟" هستید؟ با کلیک بر روی عمومی، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "چرا کمتر از جوادالایمه (ع) می دانیم؟"، کلیک کنید.
