چالش های ساخت فیلم درباره یک شخصیت تاریخی
معدود فیلم های سینمایی ساخته شده درباره بنیانگذار انقلاب اسلامی موفقیتی برای اکران عمومی در سینما نداشتند در حالی که آثار تولیدی در ارتباط با بیت امام (ره) سرنوشت بهتری داشته اند، هرچند این موضوع از چالش های ساخت فیلم درباره یک شخصیت مهم تاریخی کم نمی کند.
به گزارش یوکسیت، سهم سینمای ایران از ساخت فیلمی درباره امام خمینی (ره) و مقاطع مختلف زندگی ایشان بسیار انگشت شمار بوده و با وجود آنکه در فیلم ها و برخی سریال های انقلابی اشاره هایی به این شخصیت تاریخی شده اما در کمتر اثری محور اصلی داستان بوده است.
«فرزند صبح» بهروز افخمی که از سال 1383 کلید خورد و سال 1389 در جشنواره فجر با یک نسخه پرحاشیه و پربحث رونمایی شد، بیش از 10 سال است که هنوز به اکران نرسیده و اگرچه می شد پیش بینی کرد که نسخه نهایی آن در همین خردادماه روی پرده رود، اما کارگردانش قصد دارد همچنان روی آن کار کند تا با کمک هوش مصنوعی برخی نقص های فیلم مثل آنچه از گریم های سنگین فیلم به جا مانده، برطرف شود.
افخمی در این فیلم روایتی از کودکی روح الله خمینی را در حال و هوایی شاعرانه به تصویر درآورده است. وی در این زمینه به یوکسیت گفته بود: از همان ابتدا که فیلمنامه «فرزند صبح» را می نوشتم به فرهاد مهراد فکر می کردم. شاید اگر کسی بگوید که من در فیلم «فرزند صبح» از آلبوم «برف» فرهاد اقتباس کرده ام بیراه نگفته باشد، چون خیلی تحت تاثیر این آلبوم بودم. اصلا در ابتدا با گوش دادن این آهنگ ها فیلمنامه نوشته شد، بعد بر اساس فیلمنامه، خانه معماری شد و وقتی تصاویر را در فصل ها و رنگ های مختلف گرفتیم مشخص شد که هرکدام متعلق به کدام آهنگ آلبوم است.
عکس های دیده نشده از فیلمی با بازی هدیه تهرانی که رنگ پرده را ندیده
البته پیش از «فرزند صبح»، مجتبی راعی فیلم سینمایی «صنوبر» را ساخت که آن هم سرانجام خوبی نداشت و فقط یک نسخه سریالی از آن به نمایش درآمد. راعی درباره فیلمش گفته بود: نسخه سینمایی و سریال «صنوبر» نزدیک ترین کار به زندگی حضرت امام (ره) است، چرا که ما برای تحقیق از آقای مرادی نیا که اهل خود خمین بود بهره گرفتیم و او با تمام کسانی که از هنگام بچگی امام را دیده بودند مصاحبه کرده و از شخصیت های معاصری مانند کمره ای تحقیقات زیادی انجام داده بود.
راعی حدود 13 سال قبل با انتقاد از آنچه بر سر نسخه سینمایی «صنوبر» آمد، گفته بود: طرح دیگری برای ساخت فیلم از زندگی امام خمینی (ره) دارم اما آنقدر در همان فیلم اول رنج کشیدم که باید دیوانه باشم دوباره در معرض چنین فشار عظیمی قرار بگیرم و فکر می کنم اگر بخواهم آن را بسازم قطعا سکته خواهم کرد.
مجتبی راعی و «صنوبر» ی که دیده نشد
بجز این دو فیلم، آثار غیرسینمایی دیگری با محوریت شخصیت امام خمینی (ره) ساخته شده که به مستندی از جواد شمقدری درباره زندگی بنیانگذار انقلاب و رحلت ایشان می توان اشاره کرد اما با نگاهی کلی به کارنامه آثار تصویری تولید شده می توان به وضوح دریافت که تاکنون هیچ فیلم برجسته و ماندگاری بخصوص در قالب مستند ساخته نشده است.
این مسیله دلایل متعددی دارد که یکی از مهم ترین آن ها، وجود یکسری موانع و محدودیت ها برای نزدیک شدن به این سوژه و نیز برای کسب اطلاعات ناب و نمایش آن ها است. همچنین در این زمینه برخی معتقدند که اصولا هر فیلمسازی به راحتی امکان ساخت و دسترسی به نزدیکان امام را پیدا نمی کند.
شاید بهترین مصداق برای این موضوع، دو فیلم مستند درباره همسر و پسر امام خمینی (ره) باشد که یکی از دست اندکاران پروژه تاکید کرده بود که کارگردان مستند (مصطفی رزاق کریمی) “از بین فیلمسازان مختلف که نامزد کارگردانی این پروژه بودند انتخاب شد. ” در واقع حساسیت تولید چنین پروژه هایی آنقدر است که گفته می شد، “اولین خطا به معنای آخرین اشتباه است و ممکن است نه تنها فیلم ناتمام بماند، بلکه دیگر نشود سراغ آن شخصیت رفت. “
با این وجود دو مستند «بانو قدس ایران» و «احمد» از شاخص ترین آثار ساخته شده درباره بیت امام هستند که تصویری متفاوت و نادیده را از این خانواده نشان می دهند.
ابراهیم حاتمی کیا پس از تماشای «بانو قدس ایران» نوشت: من در مقابل قدرت و حوصله و دستخط آقا مصطفی رزاق کریمی سر تعظیم فرود می آورم. او هنرمندی کمال گراست که در شکار و هدایت لحظه ها، تابلویی جدید از امام خمینی در قاب روحمان زنده می کند.
مستند «بانو قدس ایران» روایتی شاعرانه از زندگی پرفراز و نشیب بانو ثقفی همسر امام راحل است و در آن زندگی دو شخصیت زن مقتدر به تصویر کشیده شده؛ همسر امام خمینی (ره) و همسر مصطفی خمینی که هر دو در ابتدا نمی خواستند همسر یک روحانی شوند ولی بعد عاشق همسرانشان می شوند و روزهای سختی را می گذرانند.
نظر سیدحسن خمینی درباره مستند «بانو قدس ایران» چه بود؟
مصطفی رزاق کریمی در بحبوحه اتفاق های سیاسی و اجتماعی دو سال قبل مستند «احمد» را نیز رونمایی کرد. او درباره ساخت این فیلم گفته است: زمانی که مستندی درباره همسر امام (ره) را کار می کردم، در روزهای آخر کار احساس کردم درباره خیلی ها صحبت شد اما جای حاج احمد خالی است. در فیلم قبلی هم یک پلان وجود دارد که خانم ثقفی می گوید دست به این صندوق نزنید و بعد از فوت ایشان در این صندوق را باز می کنند و می بینند که فقط دو عکس داخل آن است؛ عکس احمد و مصطفی. این برای من سوال خیلی بزرگی بود. احساس کردم مصطفی در آن فیلم به نوعی معرفی شد ولی احمد شخصیتی بود که کمتر به او پرداخته بودیم و برایم انگیزه ای شد که سراغ این شخصیت بروم.
این دو مستند اگرچه بیشتر با واکنش های مثبت همراه بوده اند، اما تمام قصه های حول این شخصیت ها را روایت نکرده اند و همچنان بخش های ناگفته ای از زندگی امام (ره) در مقاطع مختلف سنی تا رسیدن به جایگاه بنیانگذاری انقلاب اسلامی و رهبری آن و نیز درباره بیت امام وجود دارد؛ ناگفته هایی که دست کم شاید در تصاویر آرشیوی باقی مانده در داخل کشور پنهان باشد ولی تاکنون نمایش داده نشده اند.
پایان خبر یوکسیت
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "چالش های ساخت فیلم درباره یک شخصیت تاریخی" هستید؟ با کلیک بر روی فرهنگ و هنر، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "چالش های ساخت فیلم درباره یک شخصیت تاریخی"، کلیک کنید.
