نمونه کارشناسی اجرت المثل

اجرت المثل، حق استفاده از مال دیگران بدون اجازه است که مالک می تواند آن را مطالبه کند. فرآیند کارشناسی اجرت المثل دقیقاً چیست و کارشناسان چطور این مبلغ را حساب می کنند؟ اینجاست که پای یک «نمونه کارشناسی اجرت المثل» واقعی به میان می آید تا با دیدن گزارش های کارشناسی واقعی و تحلیلشون، قلق کار دستتون بیاد.

تاحالا شده فکر کنید اگه یکی بدون اجازه از ملک یا وسیله شما استفاده کنه، چطور می تونید حق وحقوقتون رو پس بگیرید؟ خب، یکی از راه های قانونی برای جبران این ضرر، مطالبه اجرت المثل ایام تصرف هست. این دعواها، یعنی همون پرونده های حقوقی که برای اجرت المثل تو دادگاه مطرح میشن، یه عالمه پیچیدگی های خاص خودشون رو دارن؛ از جمع آوری مدارک و اثبات مالکیت گرفته تا تعیین مبلغ دقیق اجرت المثل. اینجا پای کارشناس رسمی دادگستری میاد وسط که با یه گزارش کارشناسی حسابی، تکلیف این مبلغ رو روشن می کنه. تو این مقاله قراره با هم سر از کار این اجرت المثل دربیاریم، ببینیم چطور کارشناسی میشه و چند تا نمونه عملی هم با هم بررسی کنیم تا قشنگ بفهمید داستان از چه قراره.

اجرت المثل ایام تصرف چیست؟ (تعریف حقوقی و مبانی قانونی)

اجرت المثل ایام تصرف، در واقع همون هزینه ایه که کسی که از مال شما بدون اجازه استفاده کرده، باید بابت این استفاده به شما بده. تصور کنید یه خونه یا زمین دارید و یکی بدون اینکه از شما اجازه بگیره یا قراردادی داشته باشه، چند ماهی ازش استفاده کرده. اون مدت زمانی که اون فرد ملک شما رو تصرف کرده، بهش میگیم ایام تصرف. برای این دوره، اون شخص باید به شما اجرت المثل بده.

تعریف جامع اجرت المثل و تفاوتش با اجاره بها، غصب و تصرف عدوانی

اجرت المثل با اجاره بها فرق داره. اجاره بها مبلغی هست که شما با رضایت خودتون و طبق قرارداد به کسی میدین تا از مال شما استفاده کنه. اما اجرت المثل زمانی مطرح میشه که هیچ قراردادی در کار نیست و استفاده از مال بدون رضایت شما بوده. مثلاً اگه مستأجرتون بعد از تموم شدن قرارداد، خونه رو تخلیه نکنه، دیگه اون پولی که میده اجاره بها نیست، چون قرارداد تموم شده؛ اینجا باید اجرت المثل بده.

اجرت المثل با غصب و تصرف عدوانی هم فرق هایی داره. غصب یعنی اینکه کسی مال شما رو به زور و ناحق بگیره و بهش دست اندازی کنه. تصرف عدوانی هم تقریباً همینه، یعنی یکی بدون مجوز قانونی ملک شما رو بگیره. تو هر دوی این موارد، علاوه بر اینکه باید مال به صاحبش برگرده، اون کسی که غصب یا تصرف عدوانی کرده، باید اجرت المثل ایام تصرف رو هم بپردازه. پس، اجرت المثل جبران منافعی هست که شما نتونستید از مال تون ببرید، به خاطر تصرف یک نفر دیگه.

تفاوت اجرت المثل با منافع استیفا شده و اتلاف منافع

شاید این سوال پیش بیاد که اجرت المثل با منافع استیفا شده یا اتلاف منافع چه فرقی داره؟ بذارید اینجوری بگم: وقتی کسی از مال شما استفاده می کنه و از اون بهره می بره، در واقع منافع رو استیفا کرده (یعنی منافع رو به دست آورده). اگه این کار با اجازه شما نباشه، باید اجرت المثل اون منافع رو بده. اتلاف منافع هم یعنی اینکه کسی با کاری که کرده، باعث بشه شما نتونید از منافع مال تون استفاده کنید، حتی اگه خودش مستقیماً از اون مال بهره نبرده باشه. در هر دو حالت، پایه و اساس مطالبه، همون جبران ضرر ناشی از عدم استفاده شما از مال تونه.

مبانی قانونی

قوانین ما هم به این موضوع اشاره کردن. چند تا ماده قانونی هست که بد نیست باهاشون آشنا بشید:

• ماده 320 قانون مدنی: این ماده میگه اگه کسی مال یکی دیگه رو غصب کنه، هم نسبت به منافعی که در زمان تصرف داشته و هم بعد از اون، مسئول و ضامنه.
• ماده 337 قانون مدنی: اگه کسی با اجازه شما از مال تون استفاده کنه ولی قرار نباشه این استفاده رایگان باشه، باید اجرت المثلش رو بپردازه. مگر اینکه خود شما گفته باشید مجانیه.
• ماده 328 قانون مدنی: این ماده میگه اگه کسی مال دیگری رو تلف کنه، باید خودش یا قیمت اون رو پس بده.
• ماده 331 قانون مدنی: هر کسی که به مال دیگری ضرر اقتصادی بزنه، باید جبرانش کنه و اگه باعث نابودی یا ناقص شدن مال شده، باید قیمت اون رو پرداخت کنه.
• ماده 515 و 519 قانون آیین دادرسی مدنی: این مواد هم به این اشاره دارن که مدعی حق داره از کسی که بهش ضرر رسونده، مطالبه خسارت کنه.

این قوانین در کنار هم، راه رو برای مطالبه اجرت المثل باز می کنن و نشون میدن که حق شما برای استفاده از مال تون محفوظه.

شرایط و ارکان لازم برای مطالبه اجرت المثل ایام تصرف

راستش رو بخواین، مطالبه اجرت المثل اینطور نیست که همین طوری پاشید برید دادگاه و بگید آقا فلانی از مال من استفاده کرده و پولشو می خوام. باید یه سری شرایط و ارکان قانونی سر جاش باشه تا بتونید ادعاتون رو ثابت کنید. این ارکان، پایه های اصلی پرونده شما هستن:

اثبات مالکیت خواهان: اهمیت اسناد مالکیت رسمی

اولین و مهمترین شرط، اینه که شما باید مالک مال مورد نظر باشید و این مالکیت رو ثابت کنید. تو دعواهای ملکی، سند رسمی مالکیت حرف اول رو میزنه. سند تک برگ یا سند قدیمی، هر کدوم که باشه، نشون میده که شما صاحب مال هستید. بدون اثبات مالکیت، اصلاً نمی تونید ادعای اجرت المثل کنید. پس اگه سندی دارید، حسابی مراقبش باشید!

اثبات تصرف خوانده: دلایل و مدارک قابل ارائه

دومین مرحله اینه که ثابت کنید اون فردی که ازش مطالبه اجرت المثل می کنید (یعنی خوانده دعوا)، واقعاً مال شما رو تصرف کرده و ازش استفاده کرده. اینجاست که مدارک و دلایل مختلفی به کارتون میاد:

• شهادت شهود: اگه شاهدانی دارید که دیدن اون شخص ملک شما رو تصرف کرده، شهادتشون خیلی مهمه.
• تحقیق محلی: گاهی اوقات قاضی یا کارشناس خودشون میرن و از اهالی محل یا همسایه ها تحقیق می کنن.
• تأمین دلیل: قبل از اینکه دعوا رو شروع کنید، می تونید از دادگاه بخواید که وضعیت تصرف رو ثبت کنه. مثلاً شورای حل اختلاف میاد و یه گزارش از وضعیت فعلی ملک تهیه می کنه.
• گزارش کلانتری: اگه قبلاً بابت تصرف شکایت کرده باشید و کلانتری هم گزارشی داده باشه، اون هم مدرک محسوب میشه.
• اجاره نامه منقضی شده: اگه مستأجرتون بعد از اتمام قرارداد تخلیه نکرده، خود اجاره نامه تموم شده، مدرکی برای اثبات تصرف بعد از انقضای اجاره ست.

غاصبانه یا بدون اذن بودن تصرف: تشریح تفاوت با تصرف با اذن یا قرارداد

حالا فرض کنید مالکیت و تصرف ثابت شده. شرط سوم اینه که ثابت کنید این تصرف، بدون اجازه شما بوده و اصطلاحاً غاصبانه انجام شده. یعنی هیچ قراردادی مثل اجاره یا عاریه (همون قرض دادن بدون پول) بین شما و اون فرد وجود نداشته یا اگه هم بوده، مدت زمانش تموم شده. اگه تصرف با اجازه شما یا بر اساس قرارداد بوده باشه، دیگه نمی تونید اجرت المثل بگیرید. مثلاً اگه شما به دوستتون اجازه دادید که تا مدت مشخصی از باغتون استفاده کنه و بعدش خودش تخلیه کرده، دیگه اجرت المثلی در کار نیست.

پس، برای اینکه بتونید تو دادگاه موفق بشید، باید مثل یه پازل، همه این سه تیکه رو کنار هم بذارید و ثابتشون کنید.

انواع اجرت المثل و تفاوت های کارشناسی در هر مورد

اجرت المثل فقط مخصوص یه نوع خاص مال نیست. هر مالی که بدون اجازه ازش استفاده بشه، ممکنه مشمول اجرت المثل بشه. اما خب، کارشناسی و تعیین مبلغش برای هر نوع مال، فاکتورهای خاص خودش رو داره. بیاین با هم چند تا از رایج ترین انواع اجرت المثل رو بررسی کنیم:

اجرت المثل در املاک مسکونی

بیشترین پرونده های اجرت المثل مربوط به املاک مسکونیه؛ مثلاً یه آپارتمان یا یه خونه ویلایی که مستأجر بعد از اتمام قرارداد خالی نکرده یا یکی به ناحق توش نشسته. اینجا کارشناس برای تعیین اجرت المثل به چه چیزهایی نگاه می کنه؟

• موقعیت ملک (شمال شهر، جنوب شهر، مرکز، دسترسی به امکانات)
• متراژ و تعداد اتاق ها
• امکانات رفاهی (آسانسور، پارکینگ، انباری، استخر و…)
• سن بنا و کیفیت ساخت
• نرخ اجاره روز منطقه برای املاک مشابه
• وضعیت ظاهری و داخلی ملک (بازسازی شده یا نشده)

همه اینا روی مبلغی که کارشناس تعیین می کنه، تأثیر مستقیم دارن.

اجرت المثل در املاک مشاعی

املاک مشاعی یعنی ملکی که چند نفر با هم توش شریک هستن و سهم هر کس به طور مشخص جدا نشده. فرض کنید یه زمین موروثی هست که شما و خواهر و برادرهاتون توش شریکید. اگه یکی از شرکا بدون اجازه بقیه، کل ملک رو تصرف کنه یا سهم بیشتری ازش استفاده کنه، بقیه شرکا میتونن اجرت المثل سهم خودشون رو مطالبه کنن.

در املاک مشاعی، هر شریک به نسبت سهم خودش می تونه اجرت المثل رو از شریکی که بدون اجازه تصرف کرده، مطالبه کنه.

تو این موارد، کارشناس علاوه بر ملاک های عمومی، به میزان سهم هر شریک و نحوه استفاده متصرف از ملک هم توجه می کنه.

اجرت المثل در املاک اجاره ای

این مورد خیلی رایجه. وقتی قرارداد اجاره تموم میشه و مستأجر ملک رو تخلیه نمی کنه، دیگه اجاره بها معنا نداره و مالک می تونه برای ایام بعد از اتمام قرارداد تا زمان تخلیه، اجرت المثل بگیره. کارشناس تو این حالت، معمولاً نرخ اجاره روز ملک رو تو اون منطقه و برای اون مدت زمانی که مستأجر غیرقانونی نشسته، حساب می کنه.

اجرت المثل در زمین های زراعی و کشاورزی

زمین کشاورزی داستانش یکم فرق داره. اینجا علاوه بر موقعیت و متراژ، کارشناس باید به این موارد هم دقت کنه:

• نوع کشت و زرع انجام شده
• آبی یا دیمی بودن زمین (زمین آبی ارزشمندتره)
• میزان محصول دهی و قیمت اون تو بازار
• هزینه های تولید و نگهداری (اگه متصرف این هزینه ها رو کرده باشه)
• امکانات مثل چاه آب، برق کشاورزی و …

همه اینا دست به دست هم میدن تا مبلغ اجرت المثل یه زمین زراعی تعیین بشه.

اجرت المثل اموال منقول (مانند خودرو و ماشین آلات)

اجرت المثل فقط برای ملک نیست، برای اموال منقول (مثل ماشین، موتور، دستگاه های صنعتی و…) هم میتونه مطرح بشه. مثلاً اگه کسی ماشین شما رو بدون اجازه برداشته و مدتی ازش استفاده کرده، باید اجرت المثل اون مدت رو بپردازه. کارشناس اینجا به مدل، سال ساخت، نوع خودرو، میزان استهلاک و نرخ کرایه روز اون نوع وسیله نقلیه تو بازار نگاه می کنه.

اجرت المثل ایام زوجیت

این یه مورد خاصه و اصلاً نباید با موارد قبلی قاطی بشه. اجرت المثل ایام زوجیت مربوط به کارهایی هست که زن در طول زندگی مشترک، خارج از وظایف شرعی و قانونی خودش، به دستور شوهر انجام داده و قصدش هم دریافت مزد بوده. مثلاً نگهداری از سالمندان خانواده شوهر یا اداره کسب وکارش. این مورد کاملاً متفاوته و ملاک های ارزیابیش هم فرق داره؛ کارشناس به نوع کارها، مدت زمان انجامشون و عرف رایج برای دستمزد اون کارها تو اون دوره زمانی نگاه می کنه. در این مقاله ما بیشتر روی اجرت المثل اموال تمرکز داریم.

مراحل مطالبه و رسیدگی به دعوای اجرت المثل ایام تصرف

فرض کنید حالا فهمیدید که حق با شماست و می خواید اجرت المثل مال تون رو مطالبه کنید. این کار یه فرآیند قانونی داره که باید قدم به قدم طی بشه. بیاین با هم ببینیم این مراحل چطور پیش میرن:

ارائه دادخواست به مراجع قضایی

اولین قدم اینه که شما یا وکیل تون باید یه دادخواست بنویسید و به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید و اون رو ثبت کنید. این دادخواست مثل یه نامه رسمی به دادگاهه که توش مشخصات خودتون، مشخصات کسی که مال شما رو تصرف کرده (خوانده)، مشخصات مال، مدت زمان تصرف و درخواستی که دارید (یعنی مطالبه اجرت المثل) رو می نویسید. یادتون باشه که باید مدارک لازم رو هم همراه دادخواست ارائه بدید:

• سند مالکیت (اصل یا کپی مصدق)
• مدارکی که اثبات کننده تصرف خوانده باشه (مثل شهادت نامه، تأمین دلیل، گزارش کلانتری یا هر چیز دیگه)
• کارت ملی یا شناسنامه شما

مرجع صالح رسیدگی

حالا که دادخواست رو ثبت کردید، پرونده میره به مرجع صالح. اما مرجع صالح یعنی چی؟ یعنی کدوم دادگاه یا شورا باید به پرونده شما رسیدگی کنه؟

• شورای حل اختلاف: اگه مبلغ اجرت المثلی که مطالبه می کنید تا سقف بیست میلیون تومان (این نصاب ممکنه تغییر کنه، پس حتماً از آخرین مبلغ مطلع بشید) باشه، پرونده شما میره به شورای حل اختلاف محل وقوع ملک.
• دادگاه عمومی حقوقی: اگه مبلغ بیشتر از بیست میلیون تومان باشه، پرونده میره به دادگاه عمومی حقوقی. باز هم دادگاه محل وقوع ملک، صلاحیت رسیدگی داره.

پس محل ملک خیلی مهمه، چون پرونده شما تو همون شهر یا منطقه رسیدگی میشه.

قرار کارشناسی

وقتی دادگاه یا شورا بررسی هاش رو انجام داد و به این نتیجه رسید که واقعاً تصرفی بدون اجازه انجام شده و شما حق مطالبه اجرت المثل رو دارید، معمولاً برای تعیین مبلغ دقیق اجرت المثل، پرونده رو به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع میده. این مرحله خیلی مهمه، چون کارشناسه که میاد و با بررسی همه جوانب، مبلغ رو تعیین می کنه. بعد از این ارجاع، یه قرار کارشناسی صادر میشه و شما باید هزینه کارشناسی رو پرداخت کنید.

صدور حکم و اجرای آن

بعد از اینکه کارشناس نظریه خودش رو اعلام کرد و اگه اعتراضی بهش نشد یا اعتراض بررسی و رد شد، قاضی با توجه به نظریه کارشناسی و سایر مدارک و شواهد، حکم نهایی رو صادر می کنه. اگه حکم به نفع شما صادر بشه، می تونید از طریق اجرای احکام دادگستری برای دریافت مبلغ اجرت المثل اقدام کنید. اینجا دیگه پایان کار نیست و باید برای اجرای حکم هم پیگیری های لازم رو انجام بدید.

همونطور که می بینید، این فرآیند میتونه زمان بر باشه و پیچیدگی های خودش رو داره. برای همین، کمک گرفتن از یه وکیل باتجربه میتونه حسابی کارتون رو راحت کنه.

فرآیند و ملاک های کارشناسی اجرت المثل توسط کارشناس رسمی دادگستری

شاید براتون سوال باشه که کارشناس رسمی دادگستری چطور میاد و مبلغ اجرت المثل رو تعیین می کنه؟ آیا همین طوری یه عددی رو میگه یا ملاک های مشخصی داره؟ واقعیت اینه که کار کارشناس، کاملاً تخصصی و بر اساس اصول و فاکتورهای مشخصیه. بیاین با هم این فرآیند رو دقیق تر ببینیم.

وظایف و مسئولیت های کارشناس رسمی: استقلال و بی طرفی

کارشناس رسمی دادگستری، فردی متخصص و مورد اعتماد قانونه که تو یه رشته خاص (مثلاً امور ملکی) تخصص داره و قسم خورده که بی طرفانه و با صداقت نظرش رو اعلام کنه. وظیفه اصلی کارشناس اینه که طبق قرار کارشناسی دادگاه، موضوع رو بررسی کنه و نظریه تخصصی و مستند خودش رو ارائه بده. یه کارشناس خوب، کاملاً مستقله و به نفع هیچ کدوم از طرفین (نه خواهان و نه خوانده) نظریه نمیده.

عوامل مؤثر در تعیین اجرت المثل (با جزئیات و مثال)

کارشناس برای تعیین اجرت المثل، یه عالمه فاکتور رو زیر ذره بین میذاره. این عوامل رو میشه اینجوری دسته بندی کرد:

1. نوع کاربری و خصوصیات ملک:
   • مسکونی: قیمت اجاره یه آپارتمان مسکونی با مغازه تجاری یا زمین کشاورزی فرق داره.
   • تجاری: مغازه، دفتر کار، کارگاه. موقعیت تجاری، پاخور و نوع صنف تو قیمت گذاری خیلی مهمن.
   • اداری: دفتر کار تو یه برج اداری با یه واحد مسکونی که اداری شده، تفاوت داره.
   • صنعتی: سوله، کارخانه، زمین صنعتی. امکانات زیرساختی مثل برق سه فاز و آب صنعتی مهمه.
   • زراعی، باغی، بایر: همونطور که گفتیم، نوع محصول و آبی/دیمی بودن تأثیرگذاره. زمین بایر (بدون استفاده) هم اجرت المثل داره ولی خب کمتره.
2. موقعیت جغرافیایی و منطقه ای:
   • دسترسی: نزدیکی به خیابان اصلی، مراکز خرید، مترو، اتوبان.
   • امکانات محلی: وجود پارک، مدرسه، بیمارستان، مراکز تفریحی تو اون منطقه.
   • ارزش ملک در منطقه: هر منطقه تو یه شهر، ارزش ملکی و اجاره ای متفاوتی داره. مثلاً اجاره یه ملک تو منطقه ۱ تهران با منطقه ۱۸ خیلی فرق می کنه.
3. مساحت، ابعاد و وضعیت ظاهری ملک:
   • متراژ: بدیهیه که هرچی ملک بزرگتر باشه، اجرت المثلش بیشتره.
   • ابعاد: مثلاً یه ملک با برِ بزرگ، ممکنه از یه ملک با همون متراژ ولی برِ کوچک تر، ارزشمندتر باشه.
   • قدمت بنا: ملک نوساز یا بازسازی شده، معمولاً اجرت المثل بیشتری داره.
   • مصالح و کیفیت ساخت: کیفیت متریال به کار رفته تو ساخت و نوع طراحی.
   • بازسازی ها و تعمیرات: اگه ملک بازسازی اساسی شده باشه، روی اجرت المثل تأثیر مثبت داره.
4. امکانات و تجهیزات:
   • امتیازات: داشتن آب، برق، گاز، تلفن.
   • امکانات داخلی: آسانسور، پارکینگ، انباری، سیستم گرمایش و سرمایش، کمد دیواری، کابینت.
   • فضای سبز: حیاط مشجر، محوطه سازی زیبا.
5. نرخ اجاره بها یا اجرت المثل متعارف:

   کارشناس نرخ اجاره های مشابه رو تو همون زمان و تو همون منطقه برای املاک شبیه به ملک شما بررسی می کنه. این یکی از مهمترین فاکتورهاست.

6. مدت زمان تصرف:

   واضحه که اجرت المثل برای یه ماه تصرف با یک سال تصرف کاملاً متفاوته. کارشناس دقیقاً مشخص می کنه که از چه تاریخی تا چه تاریخی باید اجرت المثل حساب بشه.

7. شرایط خاص پرونده:

   گاهی اوقات شرایط خاصی تو پرونده هست، مثل اینکه تصرف کننده بدون اجازه مالک، تو ملک بنایی ساخته یا کاربری ملک رو عوض کرده. این موارد هم توسط کارشناس بررسی میشه و تو نظریه تأثیر میذاره.

روش های جمع آوری اطلاعات توسط کارشناس

کارشناس برای اینکه بتونه همه این فاکتورها رو بررسی کنه، روش های مختلفی برای جمع آوری اطلاعات داره:

• بازدید میدانی: حتماً و در اغلب موارد، کارشناس به محل ملک میره و از نزدیک وضعیت رو بررسی می کنه، اندازه می گیره، عکس می گیره و جزئیات رو یادداشت می کنه.
• بررسی اسناد: سند مالکیت، نقشه های ملک، پایان کار و هر سند مربوط به ملک رو بررسی می کنه.
• استعلامات: اگه لازم باشه، از شهرداری، اداره ثبت یا بقیه ارگان ها استعلام می گیره.
• تحقیقات محلی: ممکنه از افراد مطلع تو محل مثل مشاورین املاک یا همسایه ها، در مورد نرخ اجاره های منطقه یا وضعیت ملک پرس وجو کنه.

با جمع آوری همه این اطلاعات و تحلیل دقیقشون، کارشناس به یه نتیجه منطقی و مستند میرسه و مبلغ اجرت المثل رو تو گزارش خودش اعلام می کنه.

نمونه گزارش کارشناسی اجرت المثل (با شرح و تحلیل موردی)

حالا که حسابی با مبانی و فرآیند کارشناسی اجرت المثل آشنا شدیم، وقتشه که چند تا نمونه عملی رو با هم ببینیم. این بخش خیلی مهمه، چون بهتون نشون میده که یه گزارش کارشناسی واقعی چطور تنظیم میشه و چه اطلاعاتی توش وجود داره. با تحلیل این نمونه ها، دید بهتری پیدا می کنید.

ساختار کلی یک گزارش کارشناسی

قبل از اینکه بریم سراغ نمونه ها، خوبه بدونیم یه گزارش کارشناسی استاندارد معمولاً چه بخش هایی داره:

• سربرگ و عنوان گزارش: معمولاً شامل نام کارشناس، شماره پروانه و عنوان گزارش (مثلاً نظریه کارشناسی اجرت المثل).
• مشخصات پرونده: شماره کلاسه پرونده، شعبه رسیدگی کننده، نام خواهان و خوانده.
• تاریخ ارجاع و تاریخ بازدید: تاریخ ارجاع پرونده از دادگاه به کارشناس و تاریخ حضور کارشناس در محل.
• مشخصات کامل مال مورد کارشناسی: آدرس دقیق، مساحت، نوع کاربری (مسکونی، تجاری، زراعی)، وضعیت فیزیکی (سال ساخت، تعداد طبقات، امکانات).
• شرح ماوقع: توضیح مختصری از ادعای خواهان، تاریخ شروع تصرف و وضعیت فعلی تصرف.
• مبانی نظریه کارشناسی: اینجا کارشناس توضیح میده که بر اساس چه ملاک هایی و با توجه به چه بررسی هایی به این نتیجه رسیده. این بخش مهمترین قسمت گزارش محسوب میشه.
• اعلام نظریه و تعیین مبلغ اجرت المثل: در نهایت، کارشناس مبلغ نهایی اجرت المثل رو به تفکیک زمان (مثلاً ماهانه و بعد کل مبلغ) اعلام می کنه.
• نتیجه گیری و امضاء کارشناس: خلاصه و تأیید نهایی گزارش توسط کارشناس.

نمونه 1: گزارش کارشناسی اجرت المثل ملک مسکونی (آپارتمان)

بیاید فرض کنیم آقای احمدی یه آپارتمان دارن و مستأجرشون بعد از تموم شدن قرارداد، چهار ماه بیشتر تو ملک نشسته و تخلیه نکرده. آقای احمدی هم شکایت کرده و پرونده رفته پیش کارشناس.

گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف ملک مسکونی

مشخصات پرونده:

• شماره کلاسه: 1402/2345/6
• شعبه رسیدگی کننده: شعبه 304 دادگاه عمومی حقوقی تهران
• خواهان: آقای علی احمدی فرزند حسن
• خوانده: آقای محمد کریمی فرزند محمود
• موضوع: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف

تاریخ ارجاع: 1402/05/10

تاریخ بازدید: 1402/05/20

مشخصات مال مورد کارشناسی:

یک واحد آپارتمان مسکونی واقع در تهران، خیابان ولیعصر، کوچه دوم، پلاک 12، طبقه 4، واحد 8. مساحت کل 95 متر مربع مفید، دارای دو اتاق خواب، پذیرایی، آشپزخانه اپن، یک پارکینگ و انباری اختصاصی در طبقه منفی یک. ساختمان دارای آسانسور فعال و نگهبانی 24 ساعته است. سن بنا حدود 8 سال و کیفیت ساخت متوسط رو به بالاست. ملک بازسازی نشده و وضعیت نگهداری داخلی مناسب می باشد. ملک دارای امتیازات آب، برق، گاز و خط تلفن است.

شرح ماوقع:

خواهان (آقای احمدی) اظهار داشته که ملک فوق از تاریخ 1401/10/01 به مدت یک سال به خوانده (آقای کریمی) اجاره داده شده و قرارداد در تاریخ 1402/09/30 به اتمام رسیده است. با این حال، خوانده تا تاریخ بازدید کارشناس (1402/05/20) ملک را تخلیه نکرده و بدون اذن مالک در آن سکونت دارد. لذا خواهان مطالبه اجرت المثل ایام تصرف از تاریخ 1402/10/01 لغایت تاریخ تخلیه واقعی را نموده است.

مبانی نظریه کارشناسی:

اینجانب کارشناس رسمی دادگستری رشته امور ثبتی و املاک، پس از مطالعه پرونده، بازدید میدانی از ملک مورد نظر و بررسی شرایط محلی و منطقه ای، موارد زیر را برای تعیین اجرت المثل در نظر گرفتم:

• موقعیت جغرافیایی: ملک در منطقه خوبی از تهران با دسترسی مناسب به خیابان ولیعصر و امکانات شهری قرار دارد که در افزایش ارزش اجاره ای آن مؤثر است.
• متراژ و امکانات: با توجه به مساحت 95 متر مربع و وجود دو اتاق خواب، پارکینگ، انباری و آسانسور، ملک از امکانات رفاهی مناسبی برخوردار است.
• سن بنا و کیفیت: سن بنای 8 ساله و کیفیت ساخت خوب، در کنار وضعیت نگهداری مناسب، بر ارزش اجاره ای تأثیر مثبت دارد.
• نرخ اجاره متعارف: با استعلام از مشاورین املاک فعال در منطقه و بررسی قیمت های اجاره برای واحدهای مشابه با شرایط و امکانات یکسان، میانگین نرخ اجاره ماهانه در زمان تصرف غیرقانونی، مبلغ 200,000,000 ریال (دویست میلیون ریال) برای هر ماه برآورد شد.

اعلام نظریه و تعیین مبلغ اجرت المثل:

با عنایت به مراتب فوق، اجرت المثل ایام تصرف ملک مسکونی فوق الذکر، از تاریخ 1402/10/01 تا تاریخ بازدید کارشناس (1402/05/20) که معادل 4 ماه و 20 روز می باشد، به شرح زیر تعیین و برآورد می گردد:

• اجرت المثل ماهانه: 200,000,000 ریال
• اجرت المثل برای 4 ماه: 4 × 200,000,000 ریال = 800,000,000 ریال
• اجرت المثل برای 20 روز: (20/30) × 200,000,000 ریال = 133,333,333 ریال
• مجموع اجرت المثل تا تاریخ 1402/05/20: 800,000,000 + 133,333,333 = 933,333,333 ریال (نهصد و سی و سه میلیون و سیصد و سی و سه هزار و سیصد و سی و سه ریال)

نتیجه گیری:

مبلغ فوق به عنوان اجرت المثل ایام تصرف آپارتمان فوق الذکر از تاریخ 1402/10/01 تا 1402/05/20 برآورد و اعلام می گردد.

با احترام،

امضاء و مهر کارشناس رسمی دادگستری

نمونه 2: گزارش کارشناسی اجرت المثل زمین زراعی (با محصول)

حالا فرض کنید آقای رضایی یه زمین کشاورزی داره و همسایه ش، آقای حسینی، بدون اجازه یه قسمتی از زمین ایشون رو به مدت یک سال زیر کشت گندم برده.

گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف زمین زراعی

مشخصات پرونده:

• شماره کلاسه: 1402/7890/5
• شعبه رسیدگی کننده: شعبه 101 دادگاه عمومی حقوقی شهرستان قزوین
• خواهان: آقای حسن رضایی فرزند احمد
• خوانده: آقای محسن حسینی فرزند علی
• موضوع: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف زمین کشاورزی

تاریخ ارجاع: 1402/03/15

تاریخ بازدید: 1402/03/25

مشخصات مال مورد کارشناسی:

یک قطعه زمین زراعی به مساحت 5000 متر مربع (معادل 5 جریب) واقع در شهرستان قزوین، بخش مرکزی، روستای شادآباد، جنب کانال آب اصلی. کاربری زمین زراعی بوده و دارای چاه آب عمیق مجاز و امتیاز برق کشاورزی می باشد. در زمان بازدید، حدود 1500 متر مربع از این زمین (مطابق نقشه پیوست پرونده) زیر کشت گندم دیم (از نوع بهاره) قرار داشت که به مرحله رسیدگی نهایی رسیده بود. باقی زمین بایر و بدون کشت و زرع بود. نوع خاک مناسب برای کشاورزی غلات.

شرح ماوقع:

خواهان (آقای رضایی) ادعا نموده که خوانده (آقای حسینی) بدون اذن و رضایت وی، از تاریخ 1401/04/01 بخشی از زمین ایشان را به مساحت 1500 متر مربع به مدت یک سال تصرف کرده و در آن اقدام به کشت گندم نموده است. خواهان مطالبه اجرت المثل این ایام را دارد.

مبانی نظریه کارشناسی:

اینجانب کارشناس رسمی دادگستری رشته کشاورزی، پس از مطالعه پرونده، بازدید میدانی از زمین مورد نزاع، بررسی اسناد و نقشه های موجود و تحقیقات محلی، موارد زیر را برای تعیین اجرت المثل در نظر گرفتم:

• مساحت تصرف شده: 1500 متر مربع که زیر کشت گندم دیم قرار داشته است.
• نوع کشت و زمان: کشت گندم دیم (بهاره) از تاریخ 1401/04/01 تا زمان برداشت محصول در اواخر خرداد 1402، که شامل یک دوره کامل کشت و برداشت می شود.
• آبی/دیم بودن: با وجود داشتن چاه آب، بخش تصرف شده به صورت دیم کشت شده است.
• عملکرد محصول: با توجه به نوع بذر و شرایط آب و هوایی منطقه، میانگین عملکرد گندم دیم در هر هکتار برای سال زراعی گذشته حدود 2.5 تن برآورد می شود. لذا برای 1500 متر مربع (0.15 هکتار)، عملکرد حدود 375 کیلوگرم گندم قابل پیش بینی بوده است.
• قیمت محصول: قیمت هر کیلوگرم گندم در زمان برداشت (خرداد 1402) بر اساس نرخ تضمینی خرید دولتی و بازار آزاد، میانگین 150,000 ریال برآورد شد.
• هزینه های کشت و برداشت: هزینه های بذر، کود، سم و برداشت برای 1500 متر مربع گندم دیم، حدود 10,000,000 ریال برآورد می گردد.
• اجرت المثل متعارف: علاوه بر منافع حاصل از محصول، اجرت المثل تصرف زمین بایر (بدون کشت) در منطقه برای هر هکتار، سالانه حدود 50,000,000 ریال می باشد.

اعلام نظریه و تعیین مبلغ اجرت المثل:

با احتساب منافع حاصل از کشت گندم و اجرت المثل تصرف زمین، مبلغ اجرت المثل ایام تصرف از تاریخ 1401/04/01 تا 1402/03/31 (یک سال) به شرح زیر محاسبه می گردد:

• ارزش تقریبی محصول گندم: 375 کیلوگرم × 150,000 ریال/کیلوگرم = 56,250,000 ریال
• سود خالص حاصل از محصول (با کسر هزینه ها): 56,250,000 ریال – 10,000,000 ریال = 46,250,000 ریال
• اجرت المثل تصرف زمین (0.15 هکتار): 0.15 × 50,000,000 ریال = 7,500,000 ریال
• مجموع اجرت المثل: 46,250,000 ریال (سود محصول) + 7,500,000 ریال (اجرت المثل زمین) = 53,750,000 ریال (پنجاه و سه میلیون و هفتصد و پنجاه هزار ریال)

نتیجه گیری:

مبلغ فوق به عنوان اجرت المثل ایام تصرف زمین زراعی فوق الذکر برای مدت یک سال از 1401/04/01 تا 1402/03/31 برآورد و اعلام می گردد.

با احترام،

امضاء و مهر کارشناس رسمی دادگستری

نمونه 3: گزارش کارشناسی اجرت المثل مغازه تجاری

حالا فرض کنید خانم سهرابی یه مغازه دارن تو یه بازارچه محلی و یکی از کاسب ها، آقای نادری، بدون اجازه یه قسمتی از پیاده رو جلوی مغازه ایشون رو که جزو ملک خانم سهرابی محسوب میشه، به مدت سه ماه با چیدن بساط خودش تصرف کرده.

گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف مغازه تجاری (فضای پیاده رو)

مشخصات پرونده:

• شماره کلاسه: 1402/9876/3
• شعبه رسیدگی کننده: شعبه 120 دادگاه عمومی حقوقی اصفهان
• خواهان: خانم فاطمه سهرابی فرزند رحیم
• خوانده: آقای کامران نادری فرزند رضا
• موضوع: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف فضای تجاری

تاریخ ارجاع: 1402/07/01

تاریخ بازدید: 1402/07/10

مشخصات مال مورد کارشناسی:

یک باب مغازه واقع در اصفهان، خیابان توحید، نبش کوچه ششم، پلاک 55. مغازه دارای مساحت 30 متر مربع با کاربری تجاری (فروشگاه صنایع دستی). فضای مورد نزاع، بخشی از پیاده روی جلوی مغازه به مساحت تقریبی 6 متر مربع (با طول 3 متر و عرض 2 متر) است که طبق سند مالکیت و نقشه های ثبتی جزو فضای اختصاصی ملک خواهان محسوب می شود. موقعیت مغازه در یک خیابان پرتردد و تجاری قرار دارد و از پاخور خوبی برخوردار است.

شرح ماوقع:

خواهان (خانم سهرابی) اظهار نموده که خوانده (آقای نادری) که در همان بازارچه فعالیت دارد، از تاریخ 1402/04/01 تا زمان بازدید کارشناس (1402/07/10) بدون اجازه و رضایت وی، بخشی از فضای پیاده روی جلوی مغازه ایشان را به مساحت حدود 6 متر مربع با چیدن بساط و محصولات خود، تصرف کرده است. خواهان مطالبه اجرت المثل این مدت را دارد.

مبانی نظریه کارشناسی:

اینجانب کارشناس رسمی دادگستری رشته امور تجاری و صنعتی، پس از مطالعه پرونده، بازدید میدانی از محل، بررسی اسناد مالکیت و نقشه های ثبتی و تحقیقات محلی از کسبه و مشاورین املاک منطقه، موارد زیر را برای تعیین اجرت المثل در نظر گرفتم:

• موقعیت تجاری: ملک در یکی از خیابان های اصلی و پرتردد تجاری اصفهان قرار دارد که هر متر مربع فضای تجاری در آن، ارزش بسیار بالایی دارد.
• پاخور: به دلیل موقعیت نبش خیابان و قرارگیری در بازارچه، مغازه و فضای جلوی آن از پاخور تجاری عالی برخوردار است.
• مساحت تصرف شده: 6 متر مربع از فضای تجاری اختصاصی ملک خواهان که قابلیت استیجاری و انتفاع تجاری داشته است.
• نرخ اجاره متعارف: با بررسی و مقایسه اجاره بهای فضاهای تجاری مشابه در همان منطقه و با پاخور و کاربری یکسان، میانگین نرخ اجاره برای هر متر مربع فضای تجاری در این موقعیت، ماهانه حدود 10,000,000 ریال (ده میلیون ریال) برآورد شد.
• مدت زمان تصرف: از 1402/04/01 تا 1402/07/10 که معادل 3 ماه و 10 روز می شود.

اعلام نظریه و تعیین مبلغ اجرت المثل:

با عنایت به مراتب فوق، اجرت المثل ایام تصرف فضای تجاری فوق الذکر، از تاریخ 1402/04/01 تا تاریخ بازدید کارشناس (1402/07/10) به شرح زیر تعیین و برآورد می گردد:

• اجرت المثل ماهانه برای 6 متر مربع: 6 متر مربع × 10,000,000 ریال/مترمربع = 60,000,000 ریال
• اجرت المثل برای 3 ماه: 3 × 60,000,000 ریال = 180,000,000 ریال
• اجرت المثل برای 10 روز: (10/30) × 60,000,000 ریال = 20,000,000 ریال
• مجموع اجرت المثل تا تاریخ 1402/07/10: 180,000,000 + 20,000,000 = 200,000,000 ریال (دویست میلیون ریال)

نتیجه گیری:

مبلغ فوق به عنوان اجرت المثل ایام تصرف فضای تجاری فوق الذکر از 1402/04/01 تا 1402/07/10 برآورد و اعلام می گردد.

با احترام،

امضاء و مهر کارشناس رسمی دادگستری

نمونه 4: گزارش کارشناسی اجرت المثل خودرو

فرض کنید آقای جعفری ماشینش رو برای تعمیر برده پیش مکانیک و مکانیک بدون اطلاع ایشون، ماشین رو برای کارهای شخصی خودش استفاده کرده. بعد از اینکه آقای جعفری متوجه میشه، از مکانیک بابت ایام تصرف شکایت می کنه.

گزارش کارشناسی اجرت المثل ایام تصرف خودرو

مشخصات پرونده:

• شماره کلاسه: 1402/4567/2
• شعبه رسیدگی کننده: شعبه 201 دادگاه عمومی حقوقی تبریز
• خواهان: آقای رضا جعفری فرزند علی
• خوانده: آقای مجید حسنی فرزند حسین
• موضوع: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف خودرو

تاریخ ارجاع: 1402/06/05

تاریخ بازدید: 1402/06/15

مشخصات مال مورد کارشناسی:

یک دستگاه خودرو سواری پرشیا، مدل 1398، رنگ سفید. کارکرد در زمان تحویل به خوانده حدود 90,000 کیلومتر و در زمان بازدید کارشناس حدود 92,500 کیلومتر. خودرو از نظر فنی و بدنه در وضعیت مناسبی قرار داشته و بیمه بدنه و شخص ثالث معتبر است.

شرح ماوقع:

خواهان (آقای جعفری) اظهار داشته که خودروی خود را در تاریخ 1402/05/01 جهت تعمیر به خوانده (آقای حسنی، مکانیک) تحویل داده است. پس از گذشت یک ماه، متوجه شده که خوانده بدون اذن ایشان، از خودرو برای مصارف شخصی خود استفاده نموده است. خواهان مطالبه اجرت المثل این مدت تصرف را دارد.

مبانی نظریه کارشناسی:

اینجانب کارشناس رسمی دادگستری رشته امور وسایط نقلیه موتوری، پس از مطالعه پرونده، بازدید میدانی از خودرو، بررسی مدارک مالکیت و استعلام از مراکز کرایه خودرو و تعمیرگاه های مجاز، موارد زیر را برای تعیین اجرت المثل در نظر گرفتم:

• نوع و مدل خودرو: پرشیا مدل 1398، خودرویی با بازار کرایه فعال.
• وضعیت فنی و ظاهری: خودرو در وضعیت مناسبی بوده و قابلیت استفاده روزمره را داشته است.
• مدت زمان تصرف: از تاریخ 1402/05/01 تا تاریخ 1402/06/15 که معادل 1 ماه و 15 روز می شود.
• کارکرد اضافه: حدود 2500 کیلومتر کارکرد اضافه در مدت تصرف.
• نرخ کرایه متعارف: با استعلام از شرکت های کرایه خودرو و بررسی نرخ های روز، میانگین کرایه روزانه یک دستگاه خودرو پرشیا در وضعیت مشابه، مبلغ 1,500,000 ریال (یک میلیون و پانصد هزار ریال) برآورد گردید. این مبلغ شامل استهلاک معمول و هزینه های نگهداری جزئی می شود.

اعلام نظریه و تعیین مبلغ اجرت المثل:

با عنایت به مراتب فوق، اجرت المثل ایام تصرف خودروی فوق الذکر، از تاریخ 1402/05/01 تا تاریخ بازدید کارشناس (1402/06/15) به شرح زیر تعیین و برآورد می گردد:

• اجرت المثل روزانه: 1,500,000 ریال
• اجرت المثل برای 1 ماه (30 روز): 30 × 1,500,000 ریال = 45,000,000 ریال
• اجرت المثل برای 15 روز: 15 × 1,500,000 ریال = 22,500,000 ریال
• مجموع اجرت المثل تا تاریخ 1402/06/15: 45,000,000 + 22,500,000 = 67,500,000 ریال (شصت و هفت میلیون و پانصد هزار ریال)

نتیجه گیری:

مبلغ فوق به عنوان اجرت المثل ایام تصرف خودروی فوق الذکر از 1402/05/01 تا 1402/06/15 برآورد و اعلام می گردد.

با احترام،

امضاء و مهر کارشناس رسمی دادگستری

با دیدن این نمونه ها، حالا می تونید تصور بهتری از یه گزارش کارشناسی اجرت المثل داشته باشید. همونطور که می بینید، جزئیات خیلی مهمن و هر مورد، قلق های خودش رو برای کارشناسی داره.

اعتراض به نظریه کارشناسی اجرت المثل: حق و فرآیند

خب، تا اینجا فهمیدیم کارشناس چطور اجرت المثل رو حساب می کنه و یه گزارش مفصل میده. اما آیا نظر کارشناس همیشه حرف آخره؟ نه، اصلا اینطور نیست! شما و طرف مقابل (خواهان یا خوانده) حق دارید به نظریه کارشناس اعتراض کنید. این یه حق قانونیه که بهتون اجازه میده اگه فکر می کنید اشتباهی رخ داده یا چیزی نادیده گرفته شده، صدای خودتون رو به گوش دادگاه برسونید.

مهلت و شرایط اعتراض: لایحه اعتراض، دلایل مستند

وقتی نظریه کارشناس به شما ابلاغ میشه (معمولاً از طریق سامانه ثنا)، یه مهلت مشخصی برای اعتراض دارید. این مهلت معمولاً یک هفته (هفت روز) از تاریخ ابلاغه. پس حواستون باشه که زمان رو از دست ندید. برای اعتراض، باید یه لایحه اعتراض به دادگاه ارائه بدید. این لایحه باید شامل این موارد باشه:

• مشخصات پرونده (شماره کلاسه، شعبه).
• مشخصات شما و طرف مقابل.
• دلیل اعتراض شما به نظریه کارشناسی (این بخش خیلی مهمه).
• درخواست شما (مثلاً ارجاع به هیئت کارشناسی).

فقط اعتراض زبانی کافی نیست، باید مکتوب باشه و دلایل مستند داشته باشه. یعنی صرفاً گفتن قبول ندارم فایده نداره، باید بگید چرا قبول ندارید و مدرکی برای حرفتون داشته باشید.

ارجاع به هیئت کارشناسی: تعداد اعضا و فرآیند کار مجدد

اگه دادگاه دلایل اعتراض شما رو موجه تشخیص بده، پرونده رو به هیئت کارشناسی ارجاع میده. این هیئت معمولاً از سه نفر کارشناس (و گاهی اوقات پنج نفر) تشکیل میشه که دوباره موضوع رو بررسی می کنن. یعنی دیگه یک کارشناس نیست که نظر بده، بلکه سه یا پنج نفر متخصص با هم موضوع رو از اول بررسی می کنن. این کارشناس های جدید ممکنه دوباره از ملک بازدید کنن، اسناد رو بررسی کنن و با شما و طرف مقابل هم صحبت کنن. در نهایت، نظریه هیئت کارشناسی هم ابلاغ میشه و باز هم ممکنه به اون اعتراض بشه (البته با دلایل خیلی قوی تر).

نکات کلیدی در تنظیم لایحه اعتراض

نوشتن یه لایحه اعتراض قوی، خودش یه هنر و یه تخصص حقوقیه. این نکات رو یادتون باشه:

• اشتباه در شناسایی ملک: مثلاً کارشناس به جای ملک شما، ملک همسایه رو بررسی کرده یا متراژ رو اشتباه نوشته.
• عدم لحاظ تمامی فاکتورها: کارشناس یه سری از عوامل مهم رو که روی اجرت المثل تأثیر میذاشته، در نظر نگرفته (مثلاً وجود یه چاه آب تو زمین کشاورزی که خیلی روی قیمتش تأثیر داره).
• عدم صلاحیت کارشناس اولیه: مثلاً پرونده مربوط به اجرت المثل خودرو بوده ولی کارشناس راه و ساختمان نظر داده. البته این مورد تو مرحله انتخاب کارشناس معمولاً توسط دادگاه بررسی میشه ولی اگه اشتباهی رخ داده باشه، میتونه دلیل اعتراض باشه.
• استناد به عرف منطقه: اگه نظریه کارشناس با عرف رایج اجاره بها تو اون منطقه تفاوت فاحشی داره، میتونید به این مورد اعتراض کنید و مدارکی مثل نظر مشاورین املاک ارائه بدید.
• تغییرات در ملک: اگه متصرف تو ملک تغییراتی ایجاد کرده که تو نظریه کارشناس لحاظ نشده، میتونید اعتراض کنید.

به یاد داشته باشید که اعتراض به نظریه کارشناسی یه فرصت برای احقاق حقوق شماست، اما باید مستند و منطقی باشه. کمک گرفتن از یه وکیل متخصص تو این مرحله میتونه خیلی بهتون کمک کنه تا لایحه قوی و موجهی بنویسید و شانس موفقیت تون رو بالا ببرید.

اعتراض به نظریه کارشناسی، فرصتی برای بازبینی دقیق تر پرونده است. از این حق خود با ارائه دلایل مستند به نحو احسن استفاده کنید.

نتیجه گیری

خب، دیدیم که اجرت المثل ایام تصرف چیه و چقدر تو دعاوی ملکی و مالی اهمیت داره. از تعریف حقوقیش و مواد قانونی گرفته تا مراحل مطالبه و مهمتر از همه، فرآیند پیچیده و تخصصی کارشناسی اجرت المثل. با بررسی نمونه های مختلف، متوجه شدیم که کارشناس رسمی دادگستری چقدر با دقت و بر اساس فاکتورهای ریز و درشت، ارزش مالی که بدون اجازه شما استفاده شده رو تعیین می کنه.

فهمیدیم که هر نوع مال، از آپارتمان مسکونی گرفته تا زمین زراعی و حتی خودرو، برای کارشناسی اجرت المثل، ملاک های خاص خودش رو داره. حتی حق اعتراض به نظریه کارشناس هم یه فرصت طلاییه که اگه فکر می کنید اشتباهی شده، می تونید با ارائه دلایل مستند، دوباره پرونده رو به جریان بندازید و از حق خودتون دفاع کنید.

اما یه چیز رو نباید فراموش کنیم: بحث اجرت المثل و کارشناسی اون، اصلاً ساده نیست. این یه موضوع کاملاً حقوقیه که هر مرحله ش نیاز به دانش و تجربه داره. از همون لحظه اول که می خواید دادخواست بدید تا وقتی که نظریه کارشناس میاد و شاید لازم بشه بهش اعتراض کنید، حضور یه وکیل یا مشاور حقوقی متخصص، مثل یه چراغ راه عمل می کنه.

پس اگه شما هم تو موقعیتی قرار گرفتید که نیاز به مطالبه اجرت المثل دارید یا کسی از شما این مبلغ رو مطالبه کرده، بهترین کار اینه که قبل از هر اقدامی، حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کنید. یه مشاوره حقوقی تخصصی، می تونه مسیر پرونده شما رو از همون اول تو جهت درست قرار بده و از ضرر و زیان های احتمالی جلوگیری کنه. حق با کسی است که آن را می شناسد و پیگیر آن است.