نمونه درخواست قیمومت محجور

شاید براتون پیش اومده باشه که دغدغه حمایت از عزیزانی رو داشته باشید که به دلیل صغر سن، بیماری یا کهولت، توانایی اداره امور خودشون رو ندارن. اینجا دقیقاً بحث قیمومت مطرح میشه که یه راهکار قانونی برای مراقبت از این افراد و اموالشون هست. این مسئله شاید در نگاه اول پیچیده به نظر برسه، اما وقتی عمیق تر بهش نگاه می کنیم، می بینیم که چقدر برای حفظ حقوق و آینده این افراد ضروریه. خیلی وقت ها افرادی مثل بچه های زیر سن قانونی (صغیر)، یا کسایی که خدای نکرده دچار بیماری های ذهنی هستن (مجنون) و یا حتی افرادی که قدرت تصمیم گیری مالی درستی ندارن و ممکنه اموالشون رو به هدر بدن (سفیه)، به یک نفر نیاز دارن که ازشون حمایت کنه و کارهای قانونی و مالی شون رو سر و سامون بده.

اینجاست که پای قیم به میون میاد. قیم یک نماینده قانونیه که توسط دادگاه برای این افراد تعیین میشه تا مثل یک حامی، از منافع اون ها دفاع کنه. اما خب، طی کردن مراحل قانونی و تنظیم درخواست قیمومت، ممکنه یه کم گیج کننده باشه و سوالات زیادی رو براتون ایجاد کنه. نگران نباشید! در این مقاله قراره همه چیز رو از سیر تا پیاز به زبان خودمونی و کاربردی براتون توضیح بدیم. از اینکه قیمومت یعنی چی و چه کسانی بهش نیاز دارن، تا مدارک لازم و مراحل گام به گام درخواست قیمومت. حتی چند تا نمونه درخواست کاربردی هم آماده کردیم که می تونید ازشون استفاده کنید. پس اگه دنبال یه راهنمای جامع و دوستانه برای این موضوع هستید، با ما همراه باشید تا صفر تا صد ماجرا رو با هم مرور کنیم و با خیال راحت تری این مسیر رو طی کنید.

قیمومت یعنی چی؟ یه نگاه ساده به یه موضوع مهم

اگه بخوایم خیلی ساده و خودمونی بگیم، قیمومت مثل این می مونه که یه بزرگتر مسئولیت مراقبت از یه کوچکتر یا کسی که توانایی اداره امورش رو نداره، به عهده بگیره. البته نه از اون بزرگترهایی که فقط حرف می زنن، بلکه یه بزرگتر مسئول و قانونی که دادگاه هم تاییدش کرده. یعنی قانون میگه بعضی از افراد جامعه به خاطر شرایط خاصی که دارن، نمی تونن خودشون از پس کارهای مالی و حتی گاهی مراقبتی خودشون بربیان. اینجا قیمومت وارد عمل میشه تا این خلاء رو پر کنه و جلوی سواستفاده ها یا از بین رفتن اموال این عزیزان رو بگیره. هدف اصلیش همینه: حمایت و مراقبت.

محجور کیه؟ بیایید با هم بشناسیم!

قبل از اینکه بدونیم قیم کیه، باید ببینیم محجور کیست. واژه محجور شاید یه کم حقوقی و قلمبه سلمبه باشه، اما معنی ساده ای داره. محجور یعنی کسی که طبق قانون، اجازه انجام بعضی کارها، مخصوصاً کارهای مالی رو نداره. این افراد سه دسته اصلی دارن:

• صغیر: این دسته بچه هایی هستن که هنوز به سن قانونی ۱۸ سال تمام نرسیدن. خب مشخصه دیگه، بچه ها تجربه کافی برای مدیریت پول و اموالشون رو ندارن. قانون هم برای حمایت ازشون این حق رو بهشون نمیده تا وقتی که عاقل و بالغ بشن و به سن رشد برسن. تا قبل از اون، کسی باید امورشون رو اداره کنه.
• مجنون: این واژه برای افرادی به کار میره که به خاطر بیماری های روانی یا اختلالات ذهنی، قدرت تشخیص و تصمیم گیری عاقلانه رو ندارن. یعنی نمی تونن درست و غلط رو تشخیص بدن و برای خودشون تصمیمات منطقی بگیرن. فرقی هم نداره که این جنون دائمی باشه یا مقطعی؛ همین که در زمان خاصی نتونن عاقلانه فکر کنن، محجور محسوب میشن.
• سفیه (غیر رشید): این افراد شاید از نظر ذهنی مشکلی نداشته باشن، اما توانایی اداره اموالشون رو ندارن. یعنی اگه پول دستشون بیاد، بدون فکر و برنامه ریزی درست خرج می کنن و ممکنه اموالشون رو به باد بدن. مثل کسی که مدام قمار می کنه یا بدون حساب و کتاب، هر چی داره رو از دست میده. قانون برای حمایت از این افراد هم قیم تعیین می کنه تا سرمایه شون از بین نره.

پس دیدید، این تعاریف قانونی هستن و برای هر کدوم شرایط و مدارک خاصی برای اثباتشون لازمه. مثلاً برای مجنون و سفیه، معمولاً باید پزشک قانونی وضعیت رو تأیید کنه یا حکم حجر قبلاً از دادگاه گرفته شده باشه.

فرق قیمومت با ولایت قهری و وصایت چیه؟ نگران نباشید، سخت نیست!

گاهی اوقات این مفاهیم با هم قاطی میشن، اما خیلی راحت میشه تفاوتشون رو فهمید:

1. ولایت قهری: این یه نوع سرپرستی طبیعیه. یعنی پدر و جد پدری (پدرِ پدر) به صورت خودکار و بدون نیاز به حکم دادگاه، ولایت و سرپرستی بچه هاشون رو دارن. این ولایت از لحظه تولد شروع میشه و تا وقتی بچه به سن قانونی برسه یا فوت کنه، ادامه داره. اختیاراتشون هم خیلی گسترده تر از قیمه. مثلاً برای ازدواج فرزندشون (در مورد دختر) یا انجام امور مالی مهم نیازی به اجازه دادستان ندارن.
2. وصایت: وصی کسیه که پدر یا جد پدری، برای بعد از فوت خودشون، تعیین می کنن تا امور مالی یا سرپرستی بچه هاشون رو به عهده بگیره. این کار از طریق وصیت نامه انجام میشه و تا زمانی که بچه به سن قانونی برسه، وصی به جای ولی قهری، مسئولیت ها رو انجام میده. البته وصی هم مثل قیم، برای بعضی کارهای مهم مالی نیاز به اجازه دادستان داره.
3. قیمومت: قیم، آخرین راه چاره برای مواقعیه که نه ولی قهری وجود داره و نه وصی، یا اینکه ولی قهری/وصی صلاحیت اداره امور رو از دست داده باشن. قیم توسط دادگاه انتخاب میشه و باید تحت نظارت دادستان کار کنه. اختیارات قیم محدودتره و برای بسیاری از تصمیمات مهم مالی، نیاز به اجازه دادستان یا دادگاه داره.

پس خلاصه اش این شد که ولایت قهری و وصایت از سمت پدر یا جد پدری میان، اما قیمومت رو دادگاه برای حمایت از محجور تعیین می کنه، وقتی که هیچ راه حل دیگه ای نباشه.

چه کسی و چه زمانی به قیم نیاز داره؟ موارد نصب قیم رو با هم بررسی کنیم!

خب، حالا که فهمیدیم قیمومت یعنی چی و محجور کیه، وقتشه بریم سراغ اینکه در چه شرایطی اصلاً لازم میشه که برای کسی قیم تعیین کنیم. این بحث خیلی مهمه، چون دادگاه همین طوری برای هر کسی قیم تعیین نمی کنه، بلکه باید دلایل موجه و قانونی وجود داشته باشه. بیایید با هم ببینیم این موارد خاص چی هستن:

• صغار (بچه های زیر ۱۸ سال) که نه پدر دارن و نه جد پدری:

  این رایج ترین حالته. اگه خدای نکرده هم پدر و هم جد پدری (یعنی پدربزرگ پدری) بچه ای از دنیا رفته باشن و قبلاً هم هیچ وصی ای برای اون بچه تعیین نشده باشه، دیگه کسی نیست که به صورت قانونی مسئولیت سرپرستی و اداره اموالش رو داشته باشه. اینجا دیگه قانون دست به کار میشه و برای این بچه یه قیم تعیین می کنه تا هم ازش مراقبت کنه و هم اموالش رو اداره.

• مجانین و اشخاص غیر رشید (سفیه) که ولی قهری یا وصی ندارن:

  اگه یه نفر به خاطر بیماری روانی (مجنون) یا نداشتن توانایی مدیریت مالی (سفیه) محجور شناخته بشه و برای این شخص نه پدر و جد پدری در قید حیات باشن و نه وصی ای از قبل تعیین شده باشه، این افراد هم نیاز به قیم دارن. اینجا هم مثل صغار، قانون یه قیم براشون تعیین می کنه.

• مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشدشون بعد از سن صغرشون اتفاق افتاده:

  بعضی وقت ها ممکنه یه نفر در کودکی سالم بوده و بعد از اینکه بزرگ شده، مثلاً در ۲۰ سالگی، دچار بیماری روانی شده و محجور شناخته بشه. یا مثلاً بعد از ۱۸ سالگی، توانایی مدیریت مالیش رو از دست داده. در این موارد هم اگه ولی قهری یا وصی خاصی وجود نداشته باشه، دادگاه برای این افراد قیم تعیین می کنه. البته یه نکته مهم اینجاست که برای این دو دسته (مجنون و سفیه)، اول باید حتماً دادگاه حکم حجر صادر کنه. یعنی اول باید به صورت رسمی و قانونی ثابت بشه که این شخص محجوره، بعد میشه برای قیمومت اقدام کرد. تا زمانی که این حکم صادر نشده، هیچ کسی محجور محسوب نمیشه.

• مواقعی که ولی قهری یا وصی، صلاحیتشون رو از دست دادن یا غایب هستن:

  یه وقتایی هم هست که پدر یا جد پدری (ولی قهری) در قید حیاتن، اما مثلاً به دلیل اعتیاد شدید، بیماری صعب العلاج، حبس طولانی مدت، یا حتی سوءمدیریت و خیانت در اموال بچه، دیگه صلاحیت اداره امور بچه شون رو ندارن. یا مثلاً غایب هستن و معلوم نیست کجا هستن. در این شرایط هم قانون اجازه میده که برای حمایت از بچه، از ولایت قهری اون ها سلب صلاحیت بشه و به جاش یه قیم براش تعیین بشه. همین مورد برای وصی هم صدق می کنه.

پس در کل، نصب قیم یه راهکار حمایتیه که وقتی تمام راه های دیگه (مثل ولایت قهری یا وصایت) وجود ندارن یا کارایی خودشون رو از دست دادن، دادگاه برای محافظت از افراد آسیب پذیر و اموالشون، ازش استفاده می کنه.

مراحل درخواست قیمومت؛ قدم به قدم تا رسیدن به هدف!

رسیدگی به امور قیمومت، یک فرآیند حقوقی و اداریه که باید با دقت و طبق قواعد خاصی پیش بره. اگه بخوایم از اول راه رو با هم مرور کنیم، اینجاست که باید ببینیم از کجا شروع کنیم و چه قدم هایی رو باید برداریم. نگران نباشید، این مراحل رو به زبان ساده و کاربردی براتون توضیح میدیم:

قدم اول: پیدا کردن آدرس درست! دادسرا و دایره سرپرستی

اولین کاری که باید انجام بدید اینه که بدونید درخواستتون رو کجا باید ببرید. مرجع صالح برای رسیدگی به امور قیمومت، دادسرا هست، دقیق تر بگم دایره سرپرستی دادسرا. یعنی شما باید به دادسرای عمومی و انقلاب شهری که محجور در اونجا اقامت داره یا اموالش در اونجا هست، مراجعه کنید. دایره سرپرستی دادسرا، وظیفه نظارت اولیه و تحقیقات لازم رو داره و پرونده رو بررسی می کنه. یادتون باشه که این دادسرا هست که درخواست شما رو می گیره و بعد از بررسی های اولیه، برای تصمیم گیری نهایی به دادگاه ارجاع میده.

قدم دوم: مدارک اولیه رو آماده کنیم! یه لیست دم دستی

قبل از اینکه بخواید درخواستتون رو به دادسرا ببرید، باید یه سری مدارک اولیه رو آماده کنید. این مدارک شامل مدارک شناسایی خودتون (به عنوان متقاضی قیمومت)، مدارک شناسایی محجور و هر مدرکی که نشون میده اون شخص نیاز به قیم داره. مثلاً اگه پدر و جد پدری از دنیا رفتن، گواهی فوتشون لازمه. اگه محجور مجنون یا سفیه است، مدارک پزشکی یا حکم حجرش (اگر قبلاً صادر شده) مهمه. جلوتر لیست کاملش رو بهتون میگم، اما اینجا فقط بدونید که باید دست پر برید.

قدم سوم: درخواست رو چطور بنویسیم؟ مهمترین قسمت!

این بخش از کار شاید مهمترین باشه. شما باید یک برگ درخواست یا دادخواست رو تنظیم کنید. این درخواست رو می تونید از دفاتر خدمات قضایی یا حتی برخی سایت های حقوقی تهیه کنید. اما نکته اصلی اینه که متن درخواست باید کامل و دقیق باشه. یعنی باید اطلاعات خودتون (نام، مشخصات، نشانی)، اطلاعات محجور و دلیل اینکه چرا برای این شخص قیم لازمه، به وضوح درش قید بشه. مثلاً اگه پدر فوت شده، باید تاریخ فوت و فاقد ولی قهری بودن فرزند رو بنویسید. اگه ولی قهری صلاحیت نداره، دلایلش رو باید ذکر کنید. هرچی اطلاعات شما کامل تر و واضح تر باشه، روند کار سریع تر پیش میره. یادتون باشه، این یه متن حقوقیه و باید با دقت نوشته بشه.

قدم چهارم: پرونده چطور جلو میره؟ از تحقیقات تا دادگاه

بعد از اینکه درخواست شما رو در دادسرا ثبت کردید و مدارک رو تحویل دادید، دایره سرپرستی دادسرا شروع به تحقیقات می کنه. این تحقیقات ممکنه شامل موارد زیر باشه:

• تحقیق در مورد وضعیت مالی و اخلاقی شما به عنوان متقاضی قیمومت.
• بررسی وضعیت محجور و تأیید نیاز او به قیم.
• استعلام از ثبت احوال برای تأیید فوت ولی قهری یا بررسی وضعیت هویتی محجور.
• در موارد مجنون و سفیه، ممکن است نیاز به ارجاع به پزشکی قانونی برای تأیید حجر باشد.

بعد از اینکه تحقیقات دادسرا کامل شد و اگر تشخیص دادند که درخواست شما موجه است، پرونده رو برای تصمیم گیری نهایی به دادگاه خانواده یا دادگاه عمومی (بسته به نوع پرونده) ارجاع میدن. دادگاه با توجه به تحقیقات دادسرا و مدارک موجود، تصمیم نهایی رو برای نصب قیم می گیره.

قدم پنجم: قیم نامه مبارک!

اگه دادگاه با درخواست قیمومت شما موافقت کنه، قیم نامه صادر میشه. قیم نامه یه سند رسمی هست که نشون میده شما به صورت قانونی قیم اون شخص محجور هستید و از این به بعد مسئولیت های قانونی مربوط به قیمومت رو به عهده دارید. بعد از صدور قیم نامه، این سند به شما ابلاغ میشه و از این لحظه، شما رسماً قیم محجور خواهید بود. این قیم نامه یه جورایی شناسنامه قانونی شما به عنوان قیمه و برای انجام کارهای مختلف محجور بهش نیاز دارید.

لیست مدارک لازم برای درخواست قیمومت؛ هیچ چی رو از قلم نندازید!

خب، رسیدیم به یکی از بخش های کلیدی ماجرا: مدارک! همونطور که گفتیم، برای اینکه کارتون سریع و بی دردسر پیش بره، باید مدارکتون کامل و بدون نقص باشه. اینجا لیست دقیق و کاملی از مدارکی که معمولاً برای درخواست قیمومت لازم میشه رو براتون آوردیم. حواستون باشه که بعضی از این مدارک باید کپی برابر اصل بشن. پس با دقت چک کنید:

مدارک شناسایی متقاضی (کسی که می خواد قیم بشه)

این مدارک مربوط به خود شماست که می خواید مسئولیت قیمومت رو به عهده بگیرید:

• اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه: شناسنامه کامل خودتون با تمام توضیحاتش.
• اصل و کپی کارت ملی: کارت ملی هوشمند یا کارت ملی قدیمی.
• چند قطعه عکس پرسنلی: معمولاً دو قطعه عکس ۳ در ۴ جدید لازمه.

نکته مهم: برای کپی ها بهتره از قبل به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنید و اون ها رو برابر اصل کنید. این کار سرعت پرونده رو بیشتر می کنه.

مدارک شناسایی محجور (اون بنده خدا که نیاز به قیم داره)

این مدارک مربوط به شخصی هست که قراره برایش قیم تعیین بشه:

• اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه: شناسنامه کامل محجور.
• اصل و کپی کارت ملی: اگر کارت ملی داره. (مثلاً برای سفیه یا مجنون).

نکته مهم: این کپی ها هم در صورت امکان بهتره برابر اصل بشن.

مدارکی برای اثبات اینکه چرا اصلاً قیم لازمه؟ (فوت، بیماری، عدم توانایی)

این بخش مهم ترین مدارکه، چون دلیل قانونی برای درخواست قیمومت رو ثابت می کنه:

• گواهی فوت پدر و جد پدری (برای صغیر): اگه پدر و پدربزرگ پدری محجور فوت کردن، باید گواهی فوت هر دو رو ارائه بدید. این نشون میده که صغیر ولی قهری نداره.
• سند ازدواج والدین محجور (در صورت لزوم): گاهی اوقات برای اثبات نسب و اینکه متقاضی (مثلاً مادر) از والدین محجوره، این سند لازمه.
• گواهی پزشکی قانونی (برای مجنون و سفیه): اگه محجور مجنون یا سفیه هست، حتماً باید گواهی معتبر از پزشکی قانونی داشته باشید که وضعیت روحی و روانی یا عدم رشد مالی ایشون رو تأیید کنه. این گواهی خیلی مهمه و بدون اون معمولاً نمیشه برای این افراد قیم گرفت.
• حکم حجر (برای مجنون و سفیه): اگه قبلاً برای محجور، حکم حجر از دادگاه صادر شده، باید اصل و کپی اون حکم رو ارائه بدید. این حکم، وضعیت محجور بودن رو به صورت رسمی تأیید می کنه.
• مدارک اثبات عدم صلاحیت ولی قهری یا وصی (اگر لازم باشه): اگه ولی قهری یا وصی وجود دارن اما صلاحیتشون رو از دست دادن، باید مدارک و مستنداتی رو ارائه بدید که این عدم صلاحیت رو ثابت کنه. مثلاً حکم محکومیت به حبس طولانی مدت، مدارک پزشکی که ناتوانی رو نشون بده، یا هر مدرکی که سوءمدیریت مالی رو ثابت کنه.
• اسناد مالکیت اموال محجور (در صورت وجود): اگه محجور اموالی (ملک، حساب بانکی، سهام و …) داره، ارائه کپی اسناد اون ها می تونه به دادگاه کمک کنه تا حجم و نوع مسئولیت قیم رو بهتر درک کنه.
• استشهادیه محلی (گاهی اوقات): در برخی موارد، ممکنه دادسرا از شما بخواد که استشهادیه ای از همسایگان یا آشنایان تهیه کنید که وضعیت محجور و نیاز به قیم رو تأیید کنه. این مورد کمتر پیش میاد اما ممکنه نیاز بشه.

نکات مهم در مورد تهیه و ارائه مدارک:

• مدارک کامل و مرتب: همیشه سعی کنید مدارکتون کامل، مرتب و دسته بندی شده باشه. این کار باعث میشه روند بررسی پرونده سریع تر انجام بشه.
• برابر اصل کردن کپی ها: همونطور که گفتیم، کپی مدارک شناسایی و مهم رو از قبل در دفتر اسناد رسمی برابر اصل کنید. این کار از اتلاف وقت در دادسرا جلوگیری می کنه.
• صراحت در اطلاعات: مطمئن بشید که تمام اطلاعاتی که در درخواست و مدارک ارائه میدید، دقیق و درست هستن. هرگونه اطلاعات نادرست می تونه مشکل ساز بشه.
• مشاوره حقوقی: اگه در مورد مدارک خاصی شک دارید یا پرونده تون پیچیده است، حتماً قبل از اقدام، با یک مشاور حقوقی یا وکیل مشورت کنید. اون ها می تونن لیست دقیق تری رو بر اساس شرایط خاص شما ارائه بدن.

با رعایت این نکات، می تونید با خیال راحت تری مراحل درخواست قیمومت رو طی کنید و از سردرگمی ها کم کنید.

نمونه درخواست قیمومت محجور؛ اینجا می تونید متن ها رو ببینید و استفاده کنید!

حالا که با کلیات و مدارک آشنا شدیم، وقتشه بریم سراغ بخش هیجان انگیز ماجرا: نمونه های درخواست! خیلی ها فکر می کنن نوشتن یه درخواست حقوقی کار سختیه، اما با داشتن یه نمونه خوب، می تونید خیلی راحت تر کارتون رو راه بندازید. البته یادتون باشه این ها فقط نمونه هستن و شما باید اطلاعات خودتون و محجور رو دقیقاً جایگزین کنید.

نمونه ۱: درخواست قیمومت برای یه بچه کوچولو (صغیر) وقتی پدر و پدربزرگ نیستن

این رایج ترین نوع درخواست قیمومته. وقتی پدر و جد پدری بچه ای فوت کردن و اون بچه هیچ ولی قهری یا وصی ای نداره، مادر یا سایر نزدیکان می تونن این درخواست رو بدن.

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان محل اقامت محجور]

دایره سرپرستی

موضوع: اعلام وجود صغیر فاقد ولی قهری و درخواست نصب قیم

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی] فرزند [نام پدر متقاضی] به شماره ملی [شماره ملی متقاضی] و شماره شناسنامه [شماره شناسنامه متقاضی]، ساکن [آدرس دقیق متقاضی]، به عنوان [نسبت متقاضی با صغیر، مثلاً مادر، خاله و …] صغیر/صغیره [نام و نام خانوادگی صغیر] فرزند مرحوم [نام پدر صغیر] متولد [تاریخ تولد صغیر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه صغیر] و شماره ملی [شماره ملی صغیر]، ساکن [آدرس دقیق صغیر].

متاسفانه پدر صغیر/صغیره فوق الذکر، مرحوم [نام پدر صغیر]، در تاریخ [تاریخ فوت پدر صغیر] در اقامتگاه دائمی خود در شهرستان [نام شهرستان فوت پدر] به رحمت خدا رفتند. همچنین جد پدری ایشان نیز، مرحوم [نام جد پدری صغیر]، در تاریخ [تاریخ فوت جد پدری صغیر] فوت نموده اند. لذا صغیر/صغیره [نام صغیر] فاقد هرگونه ولی قهری و وصی قانونی می باشد.

با عنایت به مراتب فوق و در اجرای تکلیف قانونی مقرر در ماده ۱۲۱۹ قانون مدنی، ناظر بر بند ۱ ماده ۱۲۱۸ این قانون، مراتب وجود صغیر فاقد ولی قهری را جهت انجام اقدامات قانونی لازم برای نصب قیم، به آن مقام محترم اعلام می دارم.

اینجانبه به عنوان [مثلاً مادر] صغیر/صغیره [نام صغیر] و با توجه به مواد ۵۵ و ۶۱ قانون امور حسبی، درخواست دارم تا ضمن تحقیق و بررسی لازم، در صورت احراز شرایط، حکم قیمومت به نام بنده صادر و ابلاغ گردد.

مدارک پیوست:

• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی متقاضی
• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی صغیر
• گواهی فوت پدر صغیر
• گواهی فوت جد پدری صغیر
• سند ازدواج والدین صغیر (در صورت لزوم)

با تشکر و احترام فراوان

نام و نام خانوادگی متقاضی: [نام شما]

امضا و تاریخ:

مادر محجور، علاوه بر اینکه موظفه به دادستان اطلاع بده که فرزندش نیاز به قیم داره، طبق قانون امور حسبی، برای قیم شدن هم اولویت داره!

نمونه ۲: وقتی مادر می خواد قیم بشه، اما ولی قهری هست ولی صلاح نیست! (یه موقع هایی پیش میاد)

بعضی وقت ها ولی قهری (پدر یا جد پدری) وجود داره، اما به دلایلی مثل اعتیاد شدید، بیماری روانی، حبس طولانی مدت، یا سوءمدیریت اموال، صلاحیت اداره امور بچه رو نداره. در این شرایط میشه درخواست عزل ولی قهری و نصب قیم رو داد.

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان محل اقامت محجور]

دایره سرپرستی

موضوع: درخواست عزل ولی قهری و نصب قیم برای صغیر

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی] فرزند [نام پدر متقاضی] به شماره ملی [شماره ملی متقاضی] و شماره شناسنامه [شماره شناسنامه متقاضی]، ساکن [آدرس دقیق متقاضی]، [نسبت متقاضی با صغیر، مثلاً مادر، خاله و …] صغیر/صغیره [نام و نام خانوادگی صغیر] فرزند [نام پدر صغیر] متولد [تاریخ تولد صغیر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه صغیر] و شماره ملی [شماره ملی صغیر]، ساکن [آدرس دقیق صغیر].

با کمال تأسف، ولی قهری صغیر/صغیره فوق الذکر، آقای [نام پدر صغیر] (پدر صغیر)، به دلایل زیر [توضیح دلایل عدم صلاحیت به صورت واضح و مستند، مثلاً: به علت ابتلا به بیماری اعتیاد شدید و عدم توانایی در اداره اموال صغیر، موجب تضرر نامبرده گردیده است یا به دلیل محکومیت به حبس طولانی مدت به شماره پرونده …. و …… و یا به علت سوءمدیریت و حیف و میل اموال صغیر و عدم رعایت مصلحت وی که منجر به از دست رفتن بخش قابل توجهی از دارایی های صغیر شده است]، صلاحیت لازم جهت اداره امور و حفظ منافع صغیر را ندارد.

با عنایت به مراتب فوق و در اجرای قسمت نخست ماده ۱۱۸۴ قانون مدنی [در صورتی که ولی قهری مرتکب تعدی و تفریط نسبت به اموال مولی علیه شده باشد باید به ماده ۱۱۸۶ قانون فوق نیز استناد شود]، به منظور انجام اقدامات قانونی لازم جهت عزل ولی قهری مذکور و نصب قیم با حق اولویت مادر (موضوع ماده ۶۱ قانون امور حسبی) به نام بنده، مراتب را به آن مقام محترم اعلام می دارم.

مدارک پیوست:

• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی متقاضی
• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی صغیر
• مدارک اثبات عدم صلاحیت ولی قهری (گواهی پزشکی، حکم قضایی، استشهادیه و …)
• سند ازدواج والدین صغیر

با تشکر و احترام فراوان

نام و نام خانوادگی متقاضی: [نام شما]

امضا و تاریخ:

درسته که پدر و پدربزرگ ولی قهری هستن، اما اگه نشون بده که اموال بچه رو درست مدیریت نمی کنن، مادر یا هر کس دیگه ای می تونه درخواست عزل ولی و نصب قیم بده.

نمونه ۳: درخواست قیمومت برای یه بزرگ تر که مجنون یا سفیه شده (بعد از صدور حکم حجر)

برای افراد مجنون یا سفیه، حتماً باید قبلش از دادگاه حکم حجر گرفته شده باشه. این درخواست با فرض وجود اون حکم نوشته شده.

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان محل اقامت محجور]

دایره سرپرستی

موضوع: اعلام وجود محجور و درخواست نصب قیم

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی] فرزند [نام پدر متقاضی] به شماره ملی [شماره ملی متقاضی] و شماره شناسنامه [شماره شناسنامه متقاضی]، ساکن [آدرس دقیق متقاضی]، به عنوان [نسبت متقاضی با محجور، مثلاً همسر، فرزند، خواهر و …] محجور آقای/خانم [نام و نام خانوادگی محجور] فرزند [نام پدر محجور] متولد [تاریخ تولد محجور] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه محجور] و شماره ملی [شماره ملی محجور]، ساکن [آدرس دقیق محجور].

با توجه به اینکه محجور فوق الذکر، به موجب دادنامه شماره [شماره دادنامه حجر] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه [نام دادگاه، مثلاً خانواده یا حقوقی] شهرستان [نام شهرستان دادگاه] به تاریخ [تاریخ صدور حکم حجر]، به دلیل [نوع حجر، مثلاً جنون/سفه] محجور شناخته شده اند و در حال حاضر فاقد ولی قهری یا وصی قانونی می باشند، لذا ایشان نیاز مبرم به تعیین قیم جهت اداره امور مالی و مراقبت از خود دارند.

اینجانب با عنایت به مراتب فوق و در اجرای تکلیف قانونی، مراتب وجود محجور را جهت انجام اقدامات قانونی لازم برای نصب قیم، به آن مقام محترم اعلام می دارم و با توجه به [نسبت شما با محجور و صلاحیت های اخلاقی و مالی خود]، درخواست دارم تا ضمن تحقیق و بررسی لازم، در صورت احراز شرایط، حکم قیمومت به نام بنده صادر و ابلاغ گردد.

مدارک پیوست:

• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی متقاضی
• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی محجور
• کپی برابر اصل دادنامه حکم حجر
• گواهی پزشکی قانونی که منجر به صدور حکم حجر شده است.

با تشکر و احترام فراوان

نام و نام خانوادگی متقاضی: [نام شما]

امضا و تاریخ:

چند تا نکته طلایی برای نوشتن درخواست! (برای اینکه کارتون راحت پیش بره)

نوشتن درخواست، جدای از متن اصلی، یه سری ریزه کاری ها داره که رعایتشون حسابی به نفعتونه:

• صراحت و وضوح: در نوشتن درخواست، از اصطلاحات پیچیده و جملات طولانی پرهیز کنید. هرچی متن شما واضح تر و شفاف تر باشه، برای قاضی و کارشناسان پرونده راحت تره که سریع تر به ماهیت موضوع پی ببرن.
• ذکر آدرس و شماره تماس دقیق: حتماً آدرس پستی دقیق و شماره تماس فعال خودتون رو در درخواست بنویسید. این برای اطلاع رسانی ها و احضاریه های بعدی حیاتیه.
• مستندات قانونی: اگه به ماده خاصی از قانون مدنی یا قانون امور حسبی اشاره می کنید، حتماً ماده دقیق رو ذکر کنید. این نشون میده که شما با آگاهی کامل درخواست رو تنظیم کردید.
• پیوست مدارک: همیشه یه لیست از مدارکی که پیوست درخواست کردید رو در انتهای درخواست بیارید. این کار هم به شما کمک می کنه که چیزی رو فراموش نکنید و هم برای پرونده خوان ها مفیده.
• روابط خانوادگی: نسبت خودتون رو با محجور به دقت و با جزئیات بنویسید. این اطلاعات برای دادگاه اهمیت داره تا تشخیص بده شما از نزدیکان محجور هستید و قصد کمک دارید.

با رعایت این نکات، درخواست شما یه درخواست حرفه ای و کامل خواهد بود که روند رسیدگی رو حسابی تسریع می کنه.

وظایف و مسئولیت های قیم؛ یه راهنمای کاربردی!

خب، فرض کنیم قیم نامه رو گرفتید و حالا رسماً قیم محجور هستید. تبریک می گم! اما تازه اول کاره. قیم شدن فقط یه عنوان نیست، بلکه کلی وظیفه و مسئولیت مهم با خودش میاره. یه قیم خوب باید مثل یه وکیل دلسوز و یه مدیر مالی باهوش باشه، البته تحت نظارت و با اجازه دادگاه. بیایید ببینیم یه قیم دقیقاً چه کارهایی باید انجام بده:

وظایف اصلی قیم: محافظت و نگهداری

وظایف قیم دو بخش اصلی داره: حفظ و اداره اموال محجور، و مراقبت و تربیت خود محجور.

1. حفظ و اداره اموال محجور:
   • لیست برداری و صورت برداری: اولین کاری که قیم باید انجام بده، تهیه یه لیست دقیق از تمام اموال و دارایی های محجور (منقول و غیرمنقول، پول نقد، حساب بانکی، سهام، طلا و …) و بدهی هاشه. این لیست رو باید به دادستان گزارش بده. یه جورایی مثل یه موجودی گرفتن اولیه.
   • مدیریت اموال: قیم باید اموال محجور رو مثل مال خودش که حتی بهتر از اون نگهداری و اداره کنه. یعنی باید کاری کنه که اموال محجور از بین نره، کم نشه یا حتی اگه ممکنه، بیشتر هم بشه. مثلاً اگه محجور خونه ای داره که میشه اجاره داد، قیم باید اون رو اجاره بده تا ازش درآمد کسب بشه. اگه پول نقد داره، باید توی حساب بانکی بذاره تا امنیتش حفظ بشه.
   • پرداخت هزینه ها: هزینه های زندگی محجور، شامل خوراک، پوشاک، مسکن، درمان و آموزش (برای صغیر) از محل درآمدهای اموالش باید توسط قیم پرداخت بشه.
   • حساب دهی: قیم باید هر سال (یا هر وقت دادستان بخواد) یه گزارش مالی از دخل و خرج اموال محجور به دادستان ارائه بده. این کار برای شفافیت و نظارت دادسرا خیلی مهمه.
2. مراقبت و تربیت محجور (به ویژه برای صغیر):
   • نگهداری و تربیت: اگه محجور صغیر باشه، قیم وظیفه نگهداری، تربیت و تأمین نیازهای عاطفی و آموزشی اون رو به عهده داره. باید کاری کنه که بچه در محیطی سالم رشد کنه.
   • تأمین نیازهای پزشکی: برای محجورین مجنون یا سفیه، تأمین نیازهای درمانی و پزشکی، فراهم کردن محیط مناسب برای زندگی و مراقبت از سلامتیشون از وظایف قیمه.

اختیارات قیم چه محدودیت هایی داره؟ حواستون باشه!

برخلاف ولی قهری که اختیارات وسیعی داره، اختیارات قیم محدودتره و دادستان یا دادگاه نظارت دقیقی بر کارهای اون دارن. برای انجام بعضی کارهای مهم، قیم حتماً باید از دادستان یا دادگاه اجازه بگیره:

• فروش یا رهن اموال غیرمنقول (مثل ملک): قیم بدون اجازه دادستان یا دادگاه نمی تونه ملک یا زمین محجور رو بفروشه یا رهن بده. این یه قانون سخته که برای محافظت از سرمایه اصلی محجور وضع شده.
• انجام معاملات بزرگ: برای معاملات مهم و کلان (خرید و فروش سهام در مقادیر زیاد، سرمایه گذاری های سنگین و…) هم قیم نیاز به اجازه داره.
• اخذ وام به نام محجور: قیم نمی تونه بدون اجازه دادستان، به نام محجور وام بگیره.
• صلح و سازش در دعاوی: اگه محجور درگیر یه دعوای حقوقی باشه، قیم برای صلح و سازش نیاز به اجازه دادگاه داره.
• انتخاب محل سکونت برای محجور: در برخی موارد تغییر محل سکونت اصلی محجور هم نیاز به اجازه داره.

هدف از این محدودیت ها اینه که مطمئن بشن قیم فقط به نفع محجور عمل می کنه و هیچ سواستفاده ای اتفاق نمی افته.

آیا قیم هم حقوقی داره؟ بله، اجرت المثل!

انجام وظایف قیمومت، کاری زمان بر و مسئولیت آوره. قانون هم برای جبران زحمات قیم، بهش این اجازه رو میده که برای خدماتی که ارائه میده، اجرت المثل (همون دستمزد) دریافت کنه. مبلغ این اجرت المثل رو دادگاه با توجه به حجم کار، میزان اموال محجور و شرایط دیگه تعیین می کنه و از محل درآمدهای خود محجور پرداخت میشه. البته همه قیم ها اجرت المثل دریافت نمی کنن؛ بعضی ها به خاطر نسبت فامیلی یا علاقه شخصی، بدون دریافت دستمزد این کار رو انجام میدن. اما اگه قیم درخواست اجرت المثل کنه، دادگاه اون رو بررسی می کنه.

عزل، تغییر و استعفای قیم؛ وقتی اوضاع تغییر می کنه!

زندگی همیشه در حال تغییره و ممکنه شرایطی پیش بیاد که قیم دیگه نتونه وظایفش رو درست انجام بده، یا اینکه اصلاً خودش دیگه نخواد قیم باشه. قانون برای این وضعیت ها هم راهکارهایی پیش بینی کرده که شامل عزل، تغییر و استعفای قیم میشه. بیایید با هم این موارد رو مرور کنیم:

چه زمانی قیم عزل میشه؟ (وقتی کارش رو درست انجام نده)

عزل قیم یعنی اینکه دادگاه، فردی رو از سمت قیمومت برکنار کنه. این اتفاق معمولاً وقتی می افته که قیم وظایفش رو درست انجام نده یا کاری برخلاف مصلحت محجور انجام بده. بعضی از موارد اصلی عزل قیم عبارتند از:

• سوءمدیریت یا خیانت در اموال محجور: اگه قیم اموال محجور رو درست اداره نکنه، مثلاً اون ها رو به هدر بده، بفروشه بدون اینکه پولش رو به حساب محجور واریز کنه، یا به ضرر محجور معامله کنه، دادگاه می تونه اون رو عزل کنه.
• عدم رعایت مصلحت محجور: قیم باید همیشه مصلحت و منافع محجور رو در اولویت قرار بده. اگه ثابت بشه که قیم به مصلحت محجور عمل نکرده، مثلاً در نگهداری و تربیت صغیر کوتاهی کرده، قابل عزل است.
• ابتلا به بیماری یا از دست دادن صلاحیت اخلاقی: اگه قیم بعد از انتصاب، دچار بیماری های روانی بشه که نتونه وظایفش رو انجام بده، یا به دلیل ارتکاب جرم و فساد اخلاقی، صلاحیت قیمومت رو از دست بده، دادگاه اون رو عزل می کنه.
• ورشکستگی: اگه قیم ورشکسته بشه، چون دیگه نمی تونه اموال خودش رو هم اداره کنه، طبیعیه که نمی تونه اموال محجور رو هم مدیریت کنه و بنابراین عزل میشه.
• غیبت یا عدم امکان انجام وظیفه: اگه قیم برای مدت طولانی غایب بشه و نتونه به وظایفش رسیدگی کنه، یا به هر دلیل دیگری (مثلاً حبس طولانی مدت) امکان انجام وظایف رو نداشته باشه، عزل میشه.

درخواست عزل قیم رو هر کسی که به نوعی منافع محجور رو در نظر داره (مثل نزدیکان، دادستان) می تونه به دادسرا یا دادگاه ارائه بده.

چطور میشه قیم رو عوض کرد؟ (اگه دلیل موجهی باشه)

تغییر قیم معمولاً در شرایطی اتفاق می افته که قیم فعلی مشکل حادی نداره که مستوجب عزل باشه، اما به هر دلیلی (مثل مسافرت طولانی، کهولت سن، بیماری یا حتی تقاضای خود قیم) بهتره که یک نفر دیگه قیم بشه. درخواست تغییر قیم هم مثل عزل قیم به دادسرا یا دادگاه ارائه میشه و با بررسی شرایط، دادگاه تصمیم می گیره که آیا قیم جدیدی باید تعیین بشه یا نه. اولویت برای انتخاب قیم جدید هم معمولاً با نزدیکان محجوره که شرایط مناسب تری دارن.

آیا قیم می تونه استعفا بده؟ بله، با شرایطی!

یه وقتایی هم هست که قیم به هر دلیلی دیگه نمی خواد یا نمی تونه این مسئولیت رو ادامه بده. در این صورت، قیم می تونه از سمت خودش استعفا بده. اما این استعفا هم همین طوری نیست که قیم خودش رو کنار بکشه و ول کنه بره! قیم باید درخواست استعفاش رو به دادستان اعلام کنه. دادستان هم این درخواست رو بررسی می کنه و در صورتی که تشخیص بده ضرری به محجور وارد نمیشه و یه نفر دیگه میتونه جایگزین بشه، با استعفا موافقت می کنه و مراحل انتخاب قیم جدید رو شروع می کنه. تا زمانی که قیم جدید انتخاب و منصوب نشده، قیم قبلی موظفه به وظایفش ادامه بده تا امور محجور معطل نمونن.

پس، در کل چه بحث عزل باشه، چه تغییر و چه استعفا، هدف اصلی قانون اینه که همیشه یک نفر مسئول و صلاحیت دار برای مراقبت از محجور و اموالش وجود داشته باشه و هیچ وقت این افراد بدون حامی قانونی نمونن.

نتیجه گیری

خب، دیدید که قیمومت چقدر موضوع مهم و حساسیه ؟ در واقع، این یک سازوکار قانونیه که برای حمایت از آسیب پذیرترین اعضای جامعه مون، یعنی بچه ها، افراد بیمار یا کسانی که توانایی مدیریت امورشون رو ندارن، طراحی شده. شاید در ابتدا کمی پیچیده به نظر برسه، اما وقتی قدم به قدم باهاش آشنا میشیم، می بینیم که چقدر منطقی و لازمه.

یاد گرفتیم که قیم کیه، محجور به چه کسانی گفته میشه (صغیر، مجنون و سفیه) و تفاوتش با ولایت قهری چیه. همچنین دیدیم که در چه شرایطی دادگاه برای کسی قیم تعیین می کنه و چه مدارکی برای شروع این فرآیند حیاتیه. نمونه درخواست هایی که ارائه شد هم یه راهنمای خوبه تا بتونید با خیال راحت تر، درخواستتون رو تنظیم کنید.

مسئولیت های قیم هم که کم نیست، از مدیریت دقیق اموال محجور گرفته تا مراقبت و تربیتش. همه این ها نشون میده که قیم شدن یه وظیفه بزرگ و مهمیه که باید با دقت و تعهد کامل انجام بشه.

در نهایت، اگه احساس می کنید که یکی از عزیزانتون نیاز به قیم داره، یا خودتون درگیر چنین پرونده ای شدید، هیچ وقت در اقدام به موقع و صحیح تردید نکنید. این یک وظیفه انسانی و قانونیه. و اگه در طول این مسیر با ابهامات یا پیچیدگی هایی روبرو شدید، حتماً از مشورت با متخصصین حقوقی غافل نشید. اون ها می تونن بهترین راهنمایی ها رو به شما ارائه بدن تا این مسیر رو با آرامش و اطمینان بیشتری طی کنید. اینجوری هم حقوق محجور حفظ میشه و هم خود شما با خیال راحت تری از این مرحله عبور می کنید.