دادخواست مطالبه وجه و خسارت تاخیر تادیه: نمونه و راهنما
دادخواست مطالبه وجه و خسارت تاخیر تادیه
اگه کسی به شما بدهکار باشه و سر موقع پولتون رو نده، حتماً می دونید چقدر اعصاب خردکن و کلافه کننده است. دادخواست مطالبه وجه و خسارت تأخیر تأدیه راه قانونی شماست تا هم اصل پولتون رو پس بگیرید و هم خسارتی که بابت دیرکرد بهتون وارد شده رو جبران کنید. این دادخواست یه درخواست رسمی از دادگاهه که خواهان (یعنی شما) از دادگاه می خواد حکم بده که بدهکار (خوانده) هم اصل بدهی رو پرداخت کنه و هم خسارت ناشی از دیرکرد رو بپردازه.
توی این مقاله، می خوایم قدم به قدم با هم ببینیم این دادخواست چی هست، چه شرایطی داره، چطور باید حسابش کرد و چه جوری باید تنظیم و به دادگاه فرستاد. از مفاهیم اولیه گرفته تا راه های عملی پیگیری، همه رو با یه زبان ساده و خودمونی براتون توضیح می دیم تا دیگه هیچ ابهامی براتون نمونه و با خیال راحت دنبال حق تون برید.
اصلاً مطالبه وجه و خسارت تأخیر تأدیه چی هست؟
اول از همه، بیاید با مفاهیم اصلی آشنا بشیم. این دو تا کلمه شاید حقوقی و قلمبه سلمبه باشن، اما معنی شون خیلی ساده و کاربردیه. دونستن اینا بهتون کمک می کنه که بهتر متوجه بشید اصلاً چی رو می خواید مطالبه کنید و چرا.
وجه و انواع طلب هایی که میشه مطالبه کرد
وقتی می گیم وجه، منظورمون یه مبلغ پولیه که از کسی طلب داریم. این طلب می تونه از راه های مختلفی به وجود اومده باشه و کلی نوع داره. مثلاً:
- وجه نقد: یه پولی به کسی قرض دادید و حالا می خواید پس بگیرید.
- چک: یه چک داشتید که برگشت خورده و حالا می خواید مبلغش رو بگیرید.
- سفته یا برات: مثل چک، این ها هم اسناد تجاری هستن که اگه وصول نشن، می تونید مبلغشون رو مطالبه کنید.
- بدهی قراردادی: مثلاً یه خونه یا ماشین فروختید و طبق قرارداد، خریدار باید پولش رو می داده که نداده. یا اجاره ای داشتید که مستأجر پرداخت نکرده.
- دعاوی غیرقراردادی (قهری): مثلاً کسی به مال شما خسارت زده و باید اون خسارت رو جبران کنه.
پس هر نوع طلبی که به صورت پول باشه، زیر مجموعه مطالبه وجه قرار می گیره. مهم اینه که شما بتونید ثابت کنید که این پول رو طلب دارید.
خسارت تأخیر تأدیه چیه و چرا مهمه؟ (ماده 522 ق.آ.د.م به زبان ساده)
حالا برسیم به بخش دوم قضیه: خسارت تأخیر تأدیه. اسمش شاید یکم سخت باشه، اما مفهومش خیلی ساده است. فرض کنید شما ۱۰۰ میلیون تومان به یکی قرض دادید و قرار بوده سه ماه پیش بهتون پس بده، اما هنوز نداده. تو این سه ماه، ارزش این ۱۰۰ میلیون تومان به خاطر تورم کم شده، یا شما می تونستید با این پول یه کاری انجام بدید و سود ببرید که نشد. خسارت تأخیر تأدیه دقیقاً برای جبران همین ضرر و زیان تعیین شده.
به زبان ساده، خسارت تأخیر تأدیه، جریمه ای هست که بدهکار بابت دیرکرد در پرداخت بدهی اش به شما می ده. این جریمه باعث می شه هم ارزش پولتون حفظ بشه و هم اگه از عدم النفع (یعنی سودی که می تونستید با پولتون داشته باشید و نداشتید) متضرر شدید، یه جورایی جبران بشه. ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی هم دست طلبکار رو برای گرفتن این خسارت باز گذاشته، البته با یه سری شرایط که در ادامه مفصل تر توضیح می دیم.
خسارت تأخیر تأدیه فقط یه جریمه نیست؛ در واقع این پول، جبران ضرر و زیانی هست که بخاطر کاهش ارزش پول و عدم النفع به طلبکار وارد شده و حق قانونی شماست که این خسارت رو مطالبه کنید.
تفاوت خسارت تأخیر تأدیه با ربا: قضیه از چه قراره؟
خیلی ها ممکنه فکر کنن خسارت تأخیر تأدیه همون رباست، اما اصلاً اینطور نیست! ربا یعنی از اول قرار بذارید که بیشتر از اصل پول، سود بگیرید. اما خسارت تأخیر تأدیه، بعد از اینکه بدهکار دیر کرده و به شما ضرر وارد شده، تازه به وجود میاد. یعنی از اول قصد سود گرفتن اضافه نبوده، بلکه قصد جبران ضرری بوده که به خاطر دیرکرد به شما وارد شده. پس کاملاً از نظر حقوقی و شرعی با ربا فرق می کنه.
وجه التزام قراردادی؛ فرقش با خسارت تأخیر تأدیه چیه؟
یه مفهوم دیگه هم داریم به اسم وجه التزام قراردادی. این هم یه جور جبران خسارته، اما با خسارت تأخیر تأدیه یه فرق مهم داره. وجه التزام رو از همون اول، توی قرارداد، خودتون با طرف مقابل توافق می کنید. مثلاً تو یه قرارداد ساخت وساز، توافق می کنید که اگه پیمانکار دیرتر از فلان تاریخ پروژه رو تحویل داد، به ازای هر روز دیرکرد، فلان مبلغ جریمه بده. این مبلغ از قبل تعیین شده و ربطی به نرخ تورم و این چیزا نداره.
حالا تفاوت اصلی کجاست؟
- خسارت تأخیر تأدیه: قانون تعیینش می کنه، معمولاً بر اساس نرخ تورم بان مرکزی محاسبه می شه، و زمانی به وجود میاد که بدهکار دیر کرده.
- وجه التزام قراردادی: خودتون توی قرارداد تعیینش می کنید، مبلغش ثابته و ربطی به نرخ تورم نداره، و زمانی به وجود میاد که یکی از طرفین به تعهدات قراردادی اش عمل نکرده (که می تونه شامل دیرکرد در پرداخت پول هم باشه).
یه نکته مهم اینه که اگه توی قرارداد، وجه التزام برای تأخیر در پرداخت وجه تعیین کرده باشید، دیگه نمی تونید همون خسارت تأخیر تأدیه رو هم مطالبه کنید. معمولاً دادگاه یا وجه التزام رو می ده یا خسارت تأخیر تأدیه رو، نه هر دو رو برای یک موضوع.
کی و چطور می تونیم خسارت تأخیر تأدیه رو مطالبه کنیم؟ (شرایط اصلی و استثناها)
اینجا می خوایم دقیقاً ببینیم چه زمانی می تونید دست به کار بشید و این خسارت رو مطالبه کنید. ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی یه سری شرط گذاشته که باید دونه دونه بررسی شون کنیم.
این ها شرایط اصلی مطالبه خسارت تأخیر تأدیه است که باید بدونید!
برای اینکه بتونید خسارت تأخیر تأدیه رو بگیرید، باید این چهار تا شرط اصلی رو داشته باشید:
- موضوع دین، وجه رایج ایران باشه: یعنی طلبتون باید پول رایج کشور ما باشه (ریال). اگه طلبتون دلار، یورو یا هر چیز دیگه ای باشه (مثل طلا یا کالا)، دیگه نمی تونید خسارت تأخیر تأدیه بر اساس ماده ۵۲۲ رو بگیرید. برای اون ها بحث دیگه ای مطرحه.
- دین، حال باشه (موعد پرداخت سررسیده باشه): یعنی باید تاریخ پرداخت پول رسیده باشه و الان وقت پس دادن باشه. اگه هنوز موعد پرداخت نرسیده، نمی تونید خسارت تأخیر تأدیه رو مطالبه کنید.
- طلبکار، طلب خودش رو مطالبه کرده باشه (با اظهارنامه یا هر مدرک دیگه): این خیلی مهمه! یعنی شما نباید فقط منتظر باشید، باید به بدهکار بگید که آقا/خانم، پول منو بده! بهترین راه برای اثبات این مطالبه، ارسال یه اظهارنامه قضایی هست. حتی اگه شفاهی هم مطالبه کرده باشید، باید بتونید ثابت کنید.
- بدهکار، تمکن مالی برای پرداخت داشته باشه: این شرط هم خیلی مهمه. اگه بدهکار واقعاً فقیر و معسر باشه و دستش خالی باشه (یعنی تو دادگاه اعسارش ثابت بشه)، دیگه نمی تونید ازش خسارت تأخیر تأدیه بگیرید. خسارت تأخیر تأدیه برای کسیه که پول داره ولی نمی ده، نه برای کسی که پول نداره.
کی نمی تونیم خسارت تأخیر تأدیه بگیریم؟ (موارد استثنایی)
در کنار شرایطی که بالا گفتیم، یه سری موارد هم هست که حتی اگه بدهکار دیر کنه، باز هم نمی تونید خسارت تأخیر تأدیه رو ازش بگیرید. مثلاً:
- اگه بدهکار اعسارش ثابت بشه: همونطور که گفتیم، اگه تو دادگاه ثابت بشه که بدهکار واقعاً توانایی مالی برای پرداخت نداره، بهش خسارت تأخیر تأدیه تعلق نمی گیره.
- اگه دین، قرض الحسنه باشه: اگه شما پولی رو به عنوان قرض الحسنه به کسی دادید (بدون بهره و صرفاً برای کمک)، طبق شرع و قانون، نمی تونید بابت دیرکردش خسارت تأخیر تأدیه بگیرید.
- موارد خاص قانونی دیگه: بعضی وقت ها قانون برای موارد خاص، خودش تعیین تکلیف کرده. مثلاً تو بعضی تعهدات غیرنقدی ممکنه اوضاع فرق کنه.
خسارت تأخیر تأدیه تو چه پرونده هایی به درد می خوره؟ (کاربردهای عملی)
حالا که فهمیدیم چی به چیه، بیاید ببینیم این خسارت توی چه پرونده هایی بیشتر کاربرد داره و شما کجا می تونید ازش استفاده کنید:
- مطالبه وجه چک و سفته: یکی از رایج ترین جاهاست. اگه چکی دارید که برگشت خورده یا سفته ای که وصول نشده، می تونید علاوه بر اصل مبلغ، خسارت تأخیر تأدیه رو هم از تاریخ سررسید تا زمان پرداخت کامل مطالبه کنید. برای چک های صیادی جدید، این قضیه خیلی پررنگ تره.
- مطالبه وجه قراردادها: توی خرید و فروش ملک یا ماشین، قراردادهای مشارکت، اجاره و … اگه یکی از طرفین پولش رو سر وقت نده، طرف مقابل می تونه علاوه بر اصل پول، خسارت تأخیر تأدیه رو هم بخواد.
- مطالبه مهریه: بله، حتی برای مهریه هم اگه مرد در پرداختش تأخیر کنه (و شرایط ماده ۵۲۲ وجود داشته باشه)، زن می تونه خسارت تأخیر تأدیه مهریه رو مطالبه کنه.
پس می بینید که این ابزار حقوقی چقدر می تونه توی پرونده های مالی مختلف به کارتون بیاد و حق تون رو بگیره.
محاسبه خسارت تأخیر تأدیه؛ چطوری پولتون رو به روز حساب کنید؟
یکی از مهم ترین بخش های این پرونده، نحوه محاسبه خسارت تأخیر تأدیه است. چون این خسارت بر اساس نرخ تورم محاسبه می شه، باید بدونید چطور باید اون رو حساب کنید تا پولتون به روز باشه و ضرر نکنید.
شاخص بانک مرکزی و داستان تورم
مبنای اصلی محاسبه خسارت تأخیر تأدیه، همون طور که بارها گفتیم، نرخ تورم هست. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هر ماه یه عددی رو به اسم «شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی» اعلام می کنه که نشون دهنده میزان تورم در هر ماهه. دادگاه ها هم بر اساس همین شاخص ها، خسارت تأخیر تأدیه رو حساب می کنن. این شاخص ها توی سایت بانک مرکزی قابل دسترسه و هر کسی می تونه اون ها رو پیدا کنه.
فرمول ساده محاسبه خسارت تأخیر تأدیه (با یه مثال ملموس)
فرمول محاسبه شاید در ظاهر پیچیده به نظر بیاد، ولی اگه گام به گام بریم جلو، خیلی ساده است. فرض کنید یه نفر به شما ۱۰۰ میلیون تومان از تاریخ ۱/۱/۱۴۰۰ بدهکار بوده و الان تاریخ ۱/۱/۱۴۰۲ هست و تازه می خواد پول رو پس بده.
فرمول کلی:
(مبلغ دین اصلی) * (شاخص ماه پرداخت / شاخص ماه دین) - (مبلغ دین اصلی) = خسارت تأخیر تأدیهبرای اینکه ملموس تر باشه، بیاید یه مثال بزنیم (شاخص ها فرضی هستند، چون مدام تغییر می کنند):
- مبلغ دین اصلی: ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
- تاریخ دین (تاریخی که پول باید پرداخت می شده): ۱/۱/۱۴۰۰
- تاریخ مطالبه (تاریخی که دادخواست رو دادید یا اظهارنامه فرستادید): ۱/۱/۱۴۰۲ (فرض کنید دادگاه خسارت رو از این تاریخ تا زمان پرداخت کامل حساب می کنه)
- فرض کنید شاخص بانک مرکزی برای ۱/۱/۱۴۰۰ بوده: ۲۰۰
- فرض کنید شاخص بانک مرکزی برای ۱/۱/۱۴۰۲ بوده: ۳۰۰
حالا محاسبه می کنیم:
- اول، ارزش روز پول رو حساب می کنیم:
- حالا خسارت تأخیر تأدیه رو حساب می کنیم:
ارزش روز = ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ * (۳۰۰ / ۲۰۰) = ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ * ۱.۵ = ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
خسارت تأخیر تأدیه = ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
یعنی علاوه بر اون ۱۰۰ میلیون تومان اصل طلب، ۵۰ میلیون تومان هم بابت خسارت تأخیر تأدیه بهتون تعلق می گیره. البته این محاسبات رو معمولاً کارشناس رسمی دادگستری انجام می ده، اما دونستن کلیت ماجرا بهتون کمک می کنه.
ابزارهای آنلاین برای محاسبه راحت تر
خوشبختانه این روزها خیلی از سایت های حقوقی و حتی ابزارهای آنلاین وجود دارن که با وارد کردن تاریخ های مربوطه و مبلغ، خودشون براتون خسارت تأخیر تأدیه رو حساب می کنن. این ابزارها خیلی می تونن کارتون رو راحت کنن و یه تخمین اولیه از میزان خسارت بهتون بدن. فقط حواستون باشه که از ابزارهای معتبر استفاده کنید.
چه مدارکی برای دادخواست مطالبه وجه و خسارت تأخیر تأدیه لازمه؟ (لیست کامل)
آماده کردن مدارک درست و حسابی، نصف راه رو رفتنه. بدون مدارک کافی، حتی اگه حق هم با شما باشه، نمی تونید به نتیجه برسید. پس این بخش رو خیلی جدی بگیرید.
اطلاعات هویتی؛ قدم اول هر پرونده
اول از همه، برای اینکه دادگاه بدونه با کی طرفه و به کی داره حکم می ده، باید اطلاعات هویتی کامل شما (خواهان) و طرف مقابل (خوانده) رو داشته باشید:
- کارت ملی و شناسنامه شما: اصل و کپی.
- کارت ملی و شناسنامه خوانده: اگه دارید، کپی اش رو ارائه بدید. اگه ندارید، حداقل نام و نام خانوادگی، نام پدر و کد ملی دقیق رو داشته باشید.
- نشانی و کد پستی دقیق طرفین: این خیلی مهمه، چون ابلاغیه ها به همین آدرس ها فرستاده می شه.
مدارک اثبات طلب؛ نشون بدید بهتون بدهکارن!
این بخش قلب پرونده شماست. باید به دادگاه نشون بدید که واقعاً بهتون بدهکارن:
- اسناد تجاری:
- اصل چک برگشتی (همراه با گواهی عدم پرداخت از بانک).
- اصل سفته یا برات (در صورت لزوم با واخواست).
- قراردادهای کتبی:
- نسخه اصلی یا کپی مصدق (تأیید شده) قراردادهای مالی، خرید و فروش، اجاره، مشارکت، وام و … هر سندی که تعهد مالی رو نشون بده.
- مدارک عادی و سایر ادله:
- رسیدهای عادی پرداخت پول.
- اقرارنامه (اگه طرف مقابل به بدهی اش اقرار کرده).
- فاکتورهای فروش یا خدماتی که نشون می ده بهتون پول بدهکارن.
- شهادت شهود (اگه شاهد دارید که پرداخت پول رو دیده).
- اسناد بانکی مثل گردش حساب یا فیش واریز.
مثال: برای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه چک، حتماً باید اصل چک برگشتی و اون برگه ای که بانک بهتون داده (گواهی عدم پرداخت) رو داشته باشید.
اثبات مطالبه و تأخیر؛ چطور نشون بدیم دیر شده؟
همونطور که گفتیم، برای گرفتن خسارت تأخیر تأدیه، باید ثابت کنید که شما پولتون رو خواستید و بدهکار با اینکه توانایی داشته، پول رو نداده:
- اظهارنامه قضایی: این مهم ترین مدرکه. اگه قبلاً یه اظهارنامه به بدهکار فرستادید و ازش خواستید پولتون رو بده، کپی برابر اصل شده اش رو حتماً پیوست کنید.
- سوابق مکاتبات و اخطاریه ها: اگه نامه های رسمی یا ایمیل هایی (که البته باید قابل اثبات باشه) به طرف مقابل فرستادید که در مورد طلب بوده، می تونید اونا رو هم ارائه بدید.
ارسال اظهارنامه قضایی قبل از دادخواست، نه تنها به نفع شماست، بلکه یکی از شروط اصلی مطالبه خسارت تأخیر تأدیه است و روند پرونده رو خیلی راحت تر می کنه.
هزینه های دادرسی و وکیل (اگه دارید!)
در نهایت، یه سری هزینه ها هم باید برای دادگاه پرداخت کنید:
- فیش واریز هزینه های دادرسی: موقع ثبت دادخواست باید این هزینه ها رو پرداخت کنید.
- قرارداد حق الوکاله: اگه وکیل گرفتید، قرارداد حق الوکاله تون رو هم ارائه می دید.
با جمع آوری دقیق این مدارک، مسیر پرونده مطالبه وجه و خسارت تأخیر تأدیه برای شما خیلی هموارتر می شه.
مراحل تنظیم و فرستادن دادخواست (از سیر تا پیاز کار!)
حالا که مدارک رو آماده کردید، وقتشه که بریم سراغ تنظیم و ثبت دادخواست. این مراحل ممکنه یکم وقت گیر به نظر برسن، اما اگه طبق روال پیش برید، کاری نداره.
چطور یه دادخواست درست و حسابی بنویسیم؟ (بند به بند)
دادخواست یه فرم استاندارد داره که باید اون رو پر کنید. دقت کنید که همه اطلاعات رو درست و کامل بنویسید:
- مشخصات خواهان و خوانده:
- شما (خواهان): اسم و فامیل، نام پدر، شغل، شماره ملی، محل اقامت (آدرس کامل و کد پستی). اگه شرکت هستید، اسم شرکت، شماره ثبت و آدرس دفتر.
- طرف مقابل (خوانده): همین اطلاعات رو برای خوانده هم بنویسید. هر چقدر اطلاعات دقیق تر باشه، دادگاه راحت تر می تونه ابلاغیه ها رو به دستش برسونه.
- تعیین خواسته و بهای آن:
- خواسته: اینجا باید دقیقاً بنویسید چی می خواید. مثلاً: مطالبه مبلغ 100,000,000 ریال بابت اصل بدهی و مطالبه خسارت تأخیر تأدیه بر اساس شاخص بانک مرکزی از تاریخ 1/1/1400 تا زمان پرداخت کامل، به همراه هزینه های دادرسی و حق الوکاله.
- بهای خواسته: اگه مبلغ طلبتون مشخصه، همون مبلغ رو می نویسید. مثلاً ۱۰۰ میلیون تومان. تعیین بهای خواسته برای تعیین مرجع رسیدگی (شورا یا دادگاه) و هزینه دادرسی مهمه.
- شرح دادخواست:
- اینجا باید داستان رو تعریف کنید؛ اینکه چطور و به چه دلیل طلبکار شدید. مثلاً: احتراماً به استحضار می رساند اینجانب به موجب قرارداد/چک/سفته شماره … مورخ … مبلغ … ریال را به خوانده محترم پرداخت نموده ام/طلبکار شدم. طبق توافق/موعد، قرار بود این مبلغ در تاریخ … پرداخت شود، اما علیرغم مراجعات و ارسال اظهارنامه قضایی به شماره … مورخ …، خوانده از پرداخت مبلغ مذکور خودداری نموده است…
- سعی کنید شرح دادخواست منظم، مستدل و بدون حاشیه باشه.
- دلایل و مستندات:
- لیست مدارکی که بالا گفتیم رو اینجا می نویسید و بعدش اون ها رو به دادخواست پیوست می کنید. مثلاً: تصویر مصدق (کپی برابر اصل) قرارداد شماره …، تصویر مصدق چک برگشتی به شماره … و گواهی عدم پرداخت، تصویر مصدق اظهارنامه قضایی شماره …
- درخواست:
- در آخر، دوباره به طور خلاصه و واضح از دادگاه چی می خواید. مثلاً: لذا با عنایت به مراتب فوق و مستندات پیوستی، صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل مبلغ … ریال، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ … تا زمان اجرای کامل حکم بر اساس شاخص بانک مرکزی، و نیز پرداخت تمامی هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل مورد استدعاست.
دادگاه صالح کجاست؟ (شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی؟)
اینکه دادخواستتون رو به کجا باید بفرستید، بستگی به مبلغ طلبتون داره:
- شوراهای حل اختلاف: اگه مبلغ طلبتون (اصل وجه) تا ۲۰ میلیون تومان باشه، باید دادخواستتون رو به شورای حل اختلاف بفرستید.
- دادگاه های عمومی حقوقی: اگه مبلغ طلبتون بالای ۲۰ میلیون تومان باشه، مرجع صالح دادگاه عمومی حقوقی خواهد بود.
صلاحیت محلی: معمولاً دادگاه محل اقامت خوانده (بدهکار) یا محل انعقاد قرارداد صالح به رسیدگی هست. یعنی اگه بدهکار ساکن کرجه، باید دادخواست رو تو کرج بدید.
ثبت و ارسال دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
خوشبختانه این روزها دیگه لازم نیست کلی کاغذبازی کنید و مستقیم برید دادگاه. تمام مراحل ثبت دادخواست و بارگذاری مدارک از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شه. شما با مدارکتون می رید دفتر، دادخواست رو تایپ یا چک می کنید، مدارکتون رو اسکن و بارگذاری می کنید و هزینه های دادرسی رو هم همونجا پرداخت می کنید. بعدش پرونده تون به صورت الکترونیکی به مرجع صالح (شورا یا دادگاه) فرستاده می شه.
تأمین خواسته؛ چطوری جلوی فرار بدهکار رو بگیریم؟
یه نکته خیلی مهم که می تونه خیالتون رو راحت کنه، درخواست تأمین خواسته هست. تأمین خواسته یعنی از دادگاه بخواید که تا زمانی که تکلیف پرونده مشخص می شه، اموال بدهکار رو توقیف کنه. این کار برای چیه؟ برای اینکه بدهکار نتونه تا قبل از صدور حکم، اموالش رو جا به جا کنه، بفروشه یا به نام کس دیگه بزنه و دست شما به پولتون نرسه.
شما می تونید درخواست تأمین خواسته رو:
- قبل از تنظیم دادخواست اصلی (در موارد خاص و فوری).
- همزمان با تقدیم دادخواست اصلی.
- یا حتی بعد از تقدیم دادخواست اصلی و در طول رسیدگی پرونده، به دادگاه بدید.
معمولاً برای تأمین خواسته باید مبلغی رو به عنوان خسارت احتمالی به حساب دادگستری واریز کنید تا اگه بعداً مشخص شد شما ناحق بودید، از اون پول خسارت طرف مقابل جبران بشه. البته در مواردی مثل اسناد تجاری (چک و سفته) نیاز به این واریزی نیست. این رو حتماً با وکیلتون مشورت کنید.
نمونه دادخواست مطالبه وجه و خسارت تأخیر تأدیه (یه راهنما برای شروع)
برای اینکه یه دید کلی از فرمت دادخواست پیدا کنید و بتونید خودتون دست به کار بشید، یه نمونه خام از دادخواست رو اینجا براتون می نویسم. البته همیشه بهتره برای پر کردن دقیقش با یه وکیل مشورت کنید یا از دفاتر خدمات قضایی کمک بگیرید تا اشتباهی پیش نیاد.
به نام خدا
ریاست محترم / دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]
موضوع: دادخواست مطالبه وجه و خسارت تأخیر تأدیه
| مشخصات | خواهان | خوانده |
|---|---|---|
| نام و نام خانوادگی | [نام و نام خانوادگی شما] | [نام و نام خانوادگی بدهکار] |
| نام پدر | [نام پدر شما] | [نام پدر بدهکار] |
| شغل | [شغل شما] | [شغل بدهکار] |
| محل اقامت | [آدرس کامل و دقیق شما] | [آدرس کامل و دقیق بدهکار] |
| کد ملی | [کد ملی شما] | [کد ملی بدهکار] |
وکیل یا نماینده قانونی (در صورت وجود):
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وکیل]
شماره پروانه وکالت: [شماره پروانه]
محل اقامت: [آدرس دفتر وکیل]
فرمت خام دادخواست برای شروع کار شما
تعیین خواسته و بهای آن:
- مطالبه مبلغ […ریال…] بابت [اصل دین/چک/سفته].
- مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید یا مطالبه دین، مثلاً 1402/01/01] تا زمان پرداخت کامل بدهی، بر اساس شاخص بانک مرکزی.
- مطالبه کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و…).
دلایل و مستندات:
- تصویر مصدق (کپی برابر اصل) [سند دین مثل: چک برگشتی شماره … به تاریخ … بانک … / سفته شماره … / قرارداد خرید و فروش مورخ …]
- تصویر مصدق [گواهی عدم پرداخت چک از بانک / واخواست سفته]
- تصویر مصدق اظهارنامه قضایی به شماره […] مورخ […]
- شهادت شهود (در صورت لزوم)
- سایر دلایل و مستندات مربوطه [مثل: گردش حساب بانکی، رسیدهای عادی، اقرارنامه]
شرح دادخواست:
با سلام و احترام، به استحضار می رساند:
اینجانب (خواهان) به موجب [قرارداد/چک/سفته/تعهد] به شماره […] مورخ […]، مبلغ [میزان دقیق مبلغ دین] ریال را از خوانده محترم [نام خوانده] طلبکار می باشم. طبق توافق/موعد مقرر، قرار بر این بوده که مبلغ مذکور در تاریخ [تاریخ سررسید دین] پرداخت گردد.
اما متأسفانه، علی رغم مراجعات متعدد و پیگیری های اینجانب و همچنین ارسال اظهارنامه قضایی به شماره […] مورخ […]، خوانده محترم تاکنون از پرداخت وجه مذکور خودداری نموده است. با توجه به گذشت مدت زمان طولانی از تاریخ سررسید و عدم ایفای تعهد توسط خوانده، خساراتی از باب کاهش ارزش پول و عدم النفع به اینجانب وارد شده است که مطالبه آن حق قانونی اینجانب می باشد.
لذا با عنایت به مراتب فوق و مستند به مواد 198، 515 و 522 قانون آیین دادرسی مدنی و سایر قوانین مرتبط، صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل مبلغ [میزان دقیق مبلغ دین] ریال و همچنین خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید یا مطالبه] تا زمان اجرای کامل حکم بر اساس شاخص بانک مرکزی، به انضمام تمامی هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود) مورد استدعاست.
با احترام
امضاء خواهان / وکیل
چطوری این نمونه رو پر کنیم؟ (راهنمای گام به گام)
برای پر کردن این نمونه، فقط کافیه جاهای خالی رو با اطلاعات پرونده خودتون پر کنید. حواستون باشه که:
- هر جا از […] استفاده شده، دقیقاً اون بخش رو با اطلاعات واقعی پرونده جایگزین کنید.
- اگه وکیل ندارید، قسمت مربوط به وکیل رو خالی بذارید.
- دلایل و مستندات رو دقیق بنویسید و شماره گذاری کنید.
- شرح دادخواست رو با دقت بخونید و اگه لازمه، با جزئیات بیشتری که مربوط به پرونده شماست، کاملش کنید.
- یادتون باشه که این فقط یه نمونه است و ممکنه پرونده شما جزئیات خاص خودش رو داشته باشه که نیاز به تنظیم دقیق تری داشته باشه.
نکات مهم و راهکارهای کاربردی (هم برای طلبکار، هم برای بدهکار)
چه طلبکار باشید و چه بدهکار (که امیدوارم همیشه طلبکار باشید و پولتون رو سر وقت بگیرید)، دونستن این نکات می تونه خیلی بهتون کمک کنه.
چرا باید با یه وکیل متخصص مشورت کنیم؟
شاید فکر کنید که خب، خودم می تونم دادخواست رو پر کنم و ببرم دادگاه، کاری نداره! اما واقعیت اینه که پرونده های حقوقی، مخصوصاً پرونده های مالی، کلی پیچیدگی و ریزه کاری دارن که اگه باهاشون آشنا نباشید، ممکنه خدای نکرده حق تون ضایع بشه یا پروسه خیلی طولانی بشه.
یه وکیل متخصص تو این زمینه می تونه:
- بهترین راه رو برای مطالبه حق تون بهتون نشون بده.
- دادخواست رو دقیق و بدون نقص تنظیم کنه.
- از تمام فرصت های قانونی (مثل تأمین خواسته) به نفع شما استفاده کنه.
- توی جلسات دادگاه از حق تون دفاع کنه و نذاره طرف مقابل با ترفندهای قانونی کار رو پیچیده کنه.
- پرونده رو سریع تر به نتیجه برسونه.
پس اگه مبلغ طلب بالاست یا پرونده پیچیده به نظر می رسه، واقعاً بهتره از یه وکیل کاربلد کمک بگیرید. این کار می تونه از هزینه ها و اعصاب خوردی های بعدی جلوگیری کنه.
اگه بدهکاریم، چطور از خودمون دفاع کنیم؟
گاهی اوقات ممکنه خودمون هم تو جایگاه بدهکار قرار بگیریم. اگه دادخواست مطالبه وجه و خسارت تأخیر تأدیه علیه شما مطرح شده، این ها راه هایی هست که می تونید از خودتون دفاع کنید:
- اثبات پرداخت دین یا عدم وجود دین:
- اگه طلب رو پرداخت کردید، مدارکش رو (فیش واریز، رسید، شهادت شهود) به دادگاه ارائه بدید.
- اگه اصلاً بدهکار نیستید، باید با مدارک و شواهد (قرارداد، اقرارنامه و…) عدم وجود دین رو ثابت کنید.
- طرح دعوای اعسار از پرداخت محکوم به:
- اگه واقعاً توانایی مالی برای پرداخت اصل پول و خسارت تأخیر تأدیه رو ندارید، می تونید درخواست «اعسار» بدید. اگه اعسارتون تو دادگاه ثابت بشه، دادگاه بدهی رو براتون قسط بندی می کنه و دیگه بهتون خسارت تأخیر تأدیه تعلق نمی گیره.
- انکار شرایط ماده 522 ق.آ.د.م:
- مثلاً ثابت کنید که شما قبلاً طلب رو مطالبه نکردید یا اینکه موضوع دین وجه رایج ایران نبوده.
- اگه دین قرض الحسنه بوده هم می تونید این رو مطرح کنید.
بعد از حکم دادگاه، چطوری پولمون رو بگیریم؟ (پیگیری و اجرای حکم)
فرض کنید دادگاه به نفع شما رأی داده و حکم قطعی صادر شده. حالا نوبت به اجرای حکم می رسه:
- مراجعه به واحد اجرای احکام: با حکم قطعی دادگاه، باید به واحد اجرای احکام مراجعه کنید و درخواست اجرای حکم رو بدید.
- معرفی اموال بدهکار: اگه از اموال بدهکار اطلاعی دارید (مثل حساب بانکی، ماشین، ملک، حقوق)، می تونید اون ها رو به واحد اجرا معرفی کنید تا توقیف بشن.
- جلب بدهکار: اگه بدهکار اموالی برای توقیف نداشته باشه و از پرداخت خودداری کنه، در بعضی موارد می تونید درخواست جلبش رو بدید.
پیگیری اجرای حکم هم خودش یه پروسه است و نیاز به دقت داره تا پولتون رو کامل دریافت کنید.
سوالات متداول
آیا به دین قرض الحسنه خسارت تأخیر تأدیه تعلق می گیرد؟
خیر، طبق قوانین و شرع، به دین قرض الحسنه (که بدون هیچ بهره ای قرض داده می شود)، خسارت تأخیر تأدیه تعلق نمی گیرد. این نوع دین برای کمک به دیگران است و مطالبه خسارت برای آن جایز نیست.
مدت زمان رسیدگی به دادخواست مطالبه وجه چقدر است؟
مدت زمان رسیدگی به دادخواست مطالبه وجه کاملاً بستگی به نوع پرونده، پیچیدگی آن، شلوغی شعب دادگاه ها و تکمیل بودن مدارک شما دارد. ممکن است از چند ماه تا یک سال یا حتی بیشتر طول بکشد. البته با استفاده از وکیل و پیگیری منظم، می توان این زمان را تا حدی کاهش داد.
هزینه دادرسی این دعاوی چگونه محاسبه می شود؟
هزینه دادرسی برای دعاوی مطالبه وجه، بر اساس درصدی از مبلغ خواسته (اصل طلب) محاسبه می شود. این درصد معمولاً توسط قانون تعیین می شود و در دادگاه ها و شوراهای حل اختلاف متفاوت است. برای دعاوی در دادگاه حقوقی 3.5 درصد و در شورای حل اختلاف 1.75 درصد از مبلغ خواسته است.
آیا بدون قرارداد کتبی می توان مطالبه وجه کرد؟
بله، در برخی موارد می توان بدون قرارداد کتبی هم مطالبه وجه کرد، اما اثبات آن بسیار دشوارتر خواهد بود. در این حالت، باید با سایر ادله مثل شهادت شهود، اقرار طرف مقابل، اسکرین شات مکالمات (که البته نیاز به بررسی کارشناسی دارد)، فیش های واریزی و … دین را ثابت کنید. توصیه می شود همیشه برای معاملات خود قرارداد کتبی داشته باشید.
در صورت عدم تمکن مالی بدهکار، تکلیف خسارت تأخیر تأدیه چیست؟
اگر بدهکار توانایی مالی برای پرداخت دین و خسارت تأخیر تأدیه را نداشته باشد و «اعسار» او در دادگاه ثابت شود، به او خسارت تأخیر تأدیه تعلق نمی گیرد. دادگاه در صورت احراز اعسار، بدهی اصلی را به صورت اقساطی برای او تعیین می کند.
خسارت تأخیر تأدیه چک از چه تاریخی محاسبه می شود؟
خسارت تأخیر تأدیه چک از تاریخ سررسید چک (یعنی تاریخی که چک باید وصول می شده و نشده است) محاسبه می شود. البته به شرطی که خواهان (دارنده چک) پس از برگشت خوردن چک، طلب خود را مطالبه کرده باشد (مثلاً با ارسال اظهارنامه یا خود دادخواست).
تفاوت دادخواست و اظهارنامه چیست و هر کدام چه کاربردی دارند؟
اظهارنامه: یک اعلام رسمی و یک طرفه است که شما قبل از شروع دعوا، خواسته تان را به طرف مقابل اعلام می کنید و او را از وضعیت مطلع می سازید. هدف اصلی آن، رسمی کردن مطالبه و ایجاد سابقه برای آینده است و نیازی به پاسخ طرف مقابل یا حکم دادگاه ندارد.
دادخواست: درخواست رسمی برای شروع یک دعوای حقوقی در دادگاه است. با تقدیم دادخواست، شما رسماً از دادگاه می خواهید که به دعوای شما رسیدگی کند و حکم صادر نماید. دادخواست نیاز به پیگیری قضایی و صدور رأی دارد.
نتیجه گیری
دیدید که مطالبه وجه و خسارت تأخیر تأدیه، گرچه در نگاه اول یه فرآیند پیچیده حقوقی به نظر میاد، اما با دونستن مراحل و نکاتش، می تونید با خیال راحت دنبال حق تون برید. مهم اینه که از همون اول مدارکتون رو کامل کنید، مراحل قانونی رو درست انجام بدید و اگه لازم بود، حتماً از یه وکیل کاربلد کمک بگیرید تا پروسه براتون راحت تر و سریع تر بشه. یادتون باشه، حق گرفتنیه و این ابزارهای قانونی دقیقاً برای همین کار هستن که شما به حق تون برسید و پولتون به روز به دستتون برسه.
اگه بازم سوالی داشتید یا خواستید پرونده تون رو به یه متخصص بسپرید، ما اینجا هستیم که کمکتون کنیم تا با اطمینان کامل، این مسیر رو طی کنید.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "دادخواست مطالبه وجه و خسارت تاخیر تادیه: نمونه و راهنما" هستید؟ با کلیک بر روی قوانین حقوقی، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "دادخواست مطالبه وجه و خسارت تاخیر تادیه: نمونه و راهنما"، کلیک کنید.
