بررسی اندازه bpd در سونوگرافی جنین در هفته های مختلف

در هر بار سونوگرافی اندازه‌های خاصی از جنین مورد بررسی قرار می‌گیرند. برای این اندازه‌ها استاندارد خاصی تعریف شده است و آنها روند و کیفیت رشد جنین را نشان می‌دهند. یکی از این اندازه‌های مهم، اندازه بزرگترین قطر سر جنین یا bpd است. در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم که اندازه نرمال سر جنین bpd چقدر است و کم یا زیاد بودن آن چه چیزی را نشان می‌دهد.

اندازه bpd در سونوگرافی چیست؟

همانطور که می‌دانید سر انسان یک کره کامل نیست و قطر آن در بخش‌های مختلف متفاوت است. سر جنین از زوایای مختلفی مورد بررسی و اندازه‌گیری قرار می‌گیرد و bpd در سونوگرافی تنها یکی از این اعداد است. منظور از bpd بزرگترین قطر سر جنین بین دو استخوان گیجگاهی است. این همان بخشی است که قرار است از دهانه رحم خارج شود و تعیین می‌کند که دهانه رحم باید تا چه میزان باز شود. از این اندازه برای کاربردهای زیر استفاده می‌کنند:

• تعیین سن حاملگی
• تعیین اندازه جنین

اندازه‌گیری این شاخص از هفته ۱۳ بارداری ( بعد از سونوگرافي nt) به بعد شروع می‌شود.

تفاوت hc و bpd

Hc در سونوگرافی جنین چیست؟ منظور از hc محیط سر در قطورترین بخش است اما bpd قطر بخش بزرگ است. در واقع از عدد bpd برای محاسبه عدد hc استفاده می‌کنند. سر یک انسان از رو به رو را در نظر بگیرید. عدد bpd بیشترین فاصله بین دو گیجگاه است. یعنی یک خط عرضی فرضی از یک گوش تا گوش دیگر. اندازه دیگری وجود دارد به نام ofd که این اندازه هم بزرگترین قطر سر از پیشانی تا پس سر است. یعنی خط bpd و ofd همدیگر را قطع می‌کنند.

اندازه نرمال bpd چقدر است؟

مشخص است که با بزرگ شدن جنین bpd نیز باید افزایش پیدا کند. اما افزایش آن با یک شیب نیست. در واقع میانگین افزایش هفتگی BPD به شکل تقریبی بین هفته‌های 13 و 30 بارداری 4.9 میلی متر در هفته، بین 30 تا 36 هفته، 3.3 میلی متر در هفته و بین هفته‌های 37 و 40، 1.7 میلی متر در هفته است. همانطور که می‌بینید روند افزایشی آن شیب متفاوتی دارد و با نزدیک شدن به زایمان سرعت رشد کاهش می‌یابد. توجه داشته باشید این اعداد، اعداد میانگین بوده و می‌تواند در کودکان مختلف متفاوت باشد.

دلایل اهمیت اندازه نرمال سر جنین bpd

اندازه نرمال سر جنین bpd جدا از اینکه در تعیین وزن و سن جنین اهمیت زیادی دارد می‌تواند در تشخیص بعضی از بیماری‌ها در دوران بارداری نیز موثر باشد. برای مثال اندازه سر جنین در کودکان مبتلا به اوتیسم بیشتر از کودکان نرمال است (در حدود 3 درصد).با کمک اندازه bpd نرمال جنین در کنار سایر اندازه‌ها مانند طول استخوان ران (طول ران جنین)، قد، دور سر، قطر شکم جنین و .. می‌توان اندازه جنین با توجه به هفته و سن بارداری را محاسبه نمود. و وزن او را براساس جدول وزن تعیین کرد تا ببینیم آیا وزن نرمالی دارد یا خیر.

ارتباط جنسیت و اندازه نرمال سر جنین bpd

بعضی افراد سعی می‌کنند به کمک اندازه‌های سونوگرافی جنسیت جنین را حدس بزنند. انتظار می‌رود که اندازه‌های جنین پسر به طور متوسط از اندازه‌های یک جنین دختر بزرگتر باشد. اما این بدان معنا نیست که یک اندازه خاص مثل اندازه نرمال bpd به جنسیت خاصی مربوط باشد. یعنی مثلاً اگر جنین پسر باشد باید در هفته شانزدهم، اندازه نرمال سر جنین bpd در او مساوی فلان عدد باشد. اگرچه در اعداد اندازه‌گیری شده اختلافی بین عدد bpd در جنین دختر و پسر وجود دارد اما این اختلاف بسیار اندک است و نمی‌توان از آن به عنوان روشی برای تعیین جنسیت جنین استفاده کرد.

اهمیت اندازه گیری بزرگترین قطر سر جنین (قطر بای پاریتال) با استفاده از سونوگرافی

از مواردی که متخصص سونوگرافی هر بار آن را اندازه گیری می کند قطر بین دو استخوان پاریتال (آهیانه) جنین (BPD یا biparietal diameter) است. بررسی اندازه این پارامتر از چند جهت حائز اهمیت است. اول این که قطر بین دو استخوان پاریتال، بزرگترین قطر بدن جنین است که باید از لگن مادر عبور کرده و وارد کانال زایمان شود. به این ترتیب متخصص سونوگرافی اندازه این پارامتر را در پاسخ سونوگرافی در ماه های آخر درج می کند.

پزشک متخصص زنان از طریق معاینه داخلی قطر دهانه لگن مادر را به طور تجربی اندازه گیری کرده و سپس با عدد BPD مطابقت می دهد. این بررسی ها در ماه های پایانی مشخص می کند که آیا سر جنین با اندازه های مذکور قابلیت عبور از کانال زایمان را دارد و یا خیر؟ به عبارتی امکان انجام زایمان طبیعی برای مادر وجود دارد و یا نه؟

امروزه با توجه پیشرفت هایی که در زمینه علم و تکنولوژی صورت گرفته، ابزارهایی در دسترس هستند که شما می توانید با استفاده از آنها رشد و تکامل جنینتان را قبل از به دنیا آمدن کنترل کنید. یکی از مهمترین، کارآمد ترین و نیز بی ضرر ترین این ابزارها سونوگرافی است. شما می توانید از همان هفته های ابتدایی یعنی از حوالی هفته های ششم تا هشتم بارداری (6 تا 8)، ساک بارداری شامل جنین، جفت، کیسه زرده و … را در تصاویر سونوگرافی مشاهده کنید اما در این زمان با توجه به ابعاد بسیار کوچک جنین، چیزی جز یک خط چند میلیمتری از او نمایان نخواهد بود.

با گذشت زمان و پیشرفت روندهای تکاملی، ارگان های مختلف بدن جنین شما تشکیل شده و رشد می کنند به این ترتیب می توان تصاویر واضح تری از آنها به وسیله سونوگرافی تهیه کرده و حتی بخش های مختلف بدن آنها را اندازه گیری کرد. جهت کنترل روند رشد جنین، متخصصان سونوگرافی در هر بار مراجعه (خصوصا در سه ماهه دوم و سوم) بخش هایی از بدن جنین را به طور ویژه و دقیق اندازه گیری می کنند، سپس اندازه ها را با اعداد مربوط به سونوگرافی یک جنین نرمال با سن بارداری مشابه (که به صورت جداولی از پیش تهیه شده در اختیار آنهاست) مقایسه می کنند. به این ترتیب می توان در مورد مناسب بودن و یا نبودن رشد جنین نسبت به سن بارداری قضاوت نمود تا در صورت نیاز بررسی های بیشتر انجام شود.

یکی دیگر از کاربرد های بررسی BPD، آن است که با در دست داشتن این عدد در کنار سایر اعداد می توان وزن جنین را تخمین زد. بعلاوه باتوجه به اهمیت رشد متناسب سر در دوران جنینی، BPD به عنوان یک آیتم از رشد سر می تواند در بررسی متناسب بودن و یا نبودن رشد سر جنین کمک کننده باشد.

چه کنیم bpd جنین نرمال شود

برای رسیدن به اندازه نرمال سر جنین bpd اصلی ترین عامل تغذیه مادر است. سطوح ناکافی مواد مغذی حیاتی در طول رشد جنین ممکن است منجر به تغییر  رشد در بافت‌های جنین شود و به پیامدهای بلندمدت نامطلوب کمک کند. شکی نیست که یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی در دوران بارداری برای سلامت مطلوب جنین ضروری است. در این راستا مصرف ویتامین D و اسید فولیک ضروری است.