بازار سنتی کرمانشاه

بازار سنتی کرمانشاه که با نام تاریکه بازار نیز شناخته می شود فراتر از یک مرکز خرید قلب تپنده تاریخ و فرهنگ این دیار است. در کوچه های پر پیچ و خمش نه فقط عطر ادویه های رنگارنگ و صدای چکش مسگران به گوش می رسد بلکه روایت هایی از دوران زندیه تا قاجار و حتی پهنای خاورمیانه به چشم می خورد. این بازار که روزگاری طولانی ترین بازار سرپوشیده خاورمیانه بوده هنوز هم با شور و نشاط خود نقش مهمی در اقتصاد کرمانشاه و استان های همجوار ایفا می کند. بازدید از بازار سنتی کرمانشاه فرصتی است برای غرق شدن در اصالت و تجربه خرید سوغاتی های منحصربه فرد و لمس مهمان نوازی مردم خونگرم این خطه. در این مقاله سفری مجازی به دل این بازار خواهیم داشت و از تاریخچه معماری بخش های مختلف و جاذبه های اطراف آن پرده برمی داریم.

معرفی بازار سنتی کرمانشاه

بازار سنتی کرمانشاه که با نام تاریکه بازار هم شناخته می شود در بافت قدیمی شهر و در محله فیض آباد واقع شده است. این بازار تنها یک مکان برای خرید و فروش نیست بلکه یک جاذبه گردشگری و فرهنگی است که تاریخ و تمدن این شهر را به نمایش می گذارد. معماری سنتی کوچه های باریک و پیچ درپیچ حجره ها و دکان های رنگارنگ همه و همه فضایی دلنشین و خاطره انگیز را برای بازدیدکنندگان ایجاد می کنند. در این بازار می توانید انواع صنایع دستی فرش و گلیم پوشاک محلی ادویه جات شیرینی جات سنتی و سایر محصولات محلی را پیدا کنید. گشت و گذار در بازار سنتی کرمانشاه تجربه ای متفاوت و لذت بخش است که نباید آن را از دست بدهید.

تاریخچه بازار سنتی کرمانشاه

ریشه های بازار سنتی کرمانشاه در دوره زندیه شکل گرفته است. این بنا در دوره قاجار گسترش یافت و به اوج رونق خود رسید. در آن زمان بازار کرمانشاه به عنوان یکی از بزرگترین مراکز تجاری در غرب ایران شناخته می شد و نقش مهمی در تبادل کالا بین مناطق مختلف کشور و حتی کشورهای همسایه ایفا می کرد. متاسفانه با احداث خیابان مدرس در سال 1312 بازار به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شد و بخشی از رونق خود را از دست داد. با این وجود بازار سنتی کرمانشاه همچنان به عنوان یک مرکز تجاری فعال و یک جاذبه گردشگری مهم به حیات خود ادامه می دهد و یادگاری از تاریخ پر فراز و نشیب این شهر است.

رخدادهای تاریخی

بازار سنتی کرمانشاه در طول تاریخ شاهد رخدادهای مهمی بوده است. در دوره قاجار این بازار به عنوان مرکز اصلی تجارت و اقتصاد شهر شناخته می شد و محل رفت و آمد تجار و بازرگانان بسیاری از نقاط مختلف ایران و کشورهای همسایه بود. همچنین در دوران جنگ جهانی اول و دوم بازار کرمانشاه به عنوان یک مرکز مهم برای تامین مایحتاج مردم و نیروهای نظامی مورد استفاده قرار می گرفت. در سال های اخیر بازار سنتی کرمانشاه مورد توجه سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته و مرمت و بازسازی بخش های مختلف آن در دستور کار قرار گرفته است.

بخش های مختلف بازار سنتی کرمانشاه

بازار سنتی کرمانشاه از بخش های مختلفی تشکیل شده است که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند. این بخش ها شامل راسته ها دالان ها چهارسوق ها قیصریه ها تیمچه ها سراها و کاروانسراها مساجد و تکایا و سایر بخش های مرتبط با فعالیت های تجاری و فرهنگی می شوند. هر یک از این بخش ها نقش مهمی در عملکرد کلی بازار ایفا می کنند و به جذابیت و تنوع آن می افزایند. در ادامه به معرفی هر یک از این بخش ها می پردازیم:

راسته

راسته اصلی ترین بخش هر بازار سنتی است و در بازار کرمانشاه نیز راسته ها نقش اساسی را ایفا می کنند. هر راسته به یک صنف خاص اختصاص دارد؛ از راسته بزازها و مسگرها گرفته تا راسته کلاه پزها و حلبی سازها. در هر راسته حجره ها و دکان ها در کنار هم قرار گرفته اند و به عرضه محصولات مربوط به آن صنف می پردازند. این تنوع صنفی باعث می شود که بازدیدکنندگان بتوانند تقریباً هر نوع کالایی را در بازار سنتی کرمانشاه پیدا کنند. نام گذاری راسته ها اغلب بر اساس شغل و پیشه غالب در آن قسمت صورت می گرفته و این نام ها گویای تاریخ و فرهنگ غنی بازار هستند.

دالان

دالان ها گذرگاه های باریک و سرپوشیده ای هستند که راسته های اصلی بازار را به یکدیگر متصل می کنند. این فضاهای ارتباطی علاوه بر تسهیل رفت وآمد نقش مهمی در تهویه هوا و تنظیم نور بازار نیز ایفا می کنند. دالان ها اغلب از طریق درهای کوچکی به سراها و کاروانسراهای مجاور نیز راه دارند. دالان وکیل الدوله نمونه ای از دالان های موجود در بازار کرمانشاه است که راسته سراج ها را به سرای وکیل الدوله متصل می کند. قدم زدن در دالان های تاریکه بازار تجربه ای متفاوت و جذاب است که حس و حالی خاص به بازدیدکنندگان می بخشد.

چهارسوق

چهارسوق به محل تقاطع دو راسته اصلی بازار گفته می شود. این فضا معمولاً از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به عنوان مرکز ثقل بازار محسوب می شود. چهارسوق بازار کرمانشاه در محل تلاقی راسته های مسگرها سراج ها صحاف ها و زرگرها قرار دارد. گنبد زیبای این چهارسوق با تزیینات داخلی ظریف و چشم نواز از جمله عناصر معماری برجسته بازار به شمار می رود. چهارسوق علاوه بر نقش ارتباطی محلی برای تجمع و تبادل اطلاعات بین کسبه و مشتریان نیز بوده است.

قيصريه

قیصریه فضایی سرپوشیده و مجلل در بازار است که به عرضه کالاهای لوکس و گران بها اختصاص دارد. در گذشته قیصریه ها محل استقرار تجار بزرگ و صرافان بوده و به عنوان مراکز مهم تجاری و مالی شناخته می شدند. قیصریه عمادالدوله واقع در راسته صندوق سازها نمونه ای از قیصریه های موجود در بازار کرمانشاه است. این قیصریه محل کار صنعتگران و پیشه وران ظریف کار مانند بزازان سوزن دوزان و گوهریان بوده است. معماری خاص و تزیینات زیبای قیصریه ها آن ها را به یکی از جاذبه های دیدنی بازار تبدیل کرده است.

تيمچه

تیمچه ها سراهای کوچک سرپوشیده ای هستند که فضایی مناسب برای عرضه کالاهای خاص و گران بها مانند فرش و پارچه های نفیس را فراهم می کنند. تیمچه ها معمولاً در کنار راسته های اصلی بازار قرار دارند و از طریق دالان های کوچکی به آن ها متصل می شوند. تیمچه سید اسماعیل واقع در راسته علافخانه نمونه ای از تیمچه های موجود در بازار کرمانشاه است. این تیمچه به عرضه فرش های دستبافت کرمانشاه اختصاص دارد و به دلیل کیفیت بالای فرش ها شهرت زیادی دارد. بازدید از تیمچه ها فرصتی برای آشنایی با هنر و صنعت فرش بافی در کرمانشاه است.

سرا و كاروانسرا (خان)

سراها و کاروانسراها از مهم ترین فضاهای معماری طراحی شده در بازار سنتی کرمانشاه هستند. این فضاها از طریق راسته های اصلی بازار قابل دسترسی بوده و به عنوان محل استقرار تجار و کاروان ها مورد استفاده قرار می گرفتند. سراها و کاروانسراها علاوه بر فراهم کردن فضایی برای استراحت و نگهداری کالاها نقش مهمی در تسهیل مبادلات تجاری و رونق بازار ایفا می کردند. سرای وکیل الدوله سرای کاشانی سرای حکیم الدوله سرای نور و سرای اصفهانی ها از جمله سراهای معروف بازار کرمانشاه هستند که هرکدام دارای معماری و ویژگی های خاص خود هستند. سرای وکیل الدوله با چهار حیاط و دالان های متعدد از زیباترین و بزرگ ترین سراهای بازار به شمار می رود.

مساجد و تكايا

علاوه بر کارکردهای تجاری بازار سنتی کرمانشاه دارای ابعاد مذهبی و فرهنگی نیز بوده است. وجود مساجد و تکایا در داخل و یا در مجاورت بازار نشان از اهمیت این اماکن در زندگی روزمره مردم دارد. مسجد جامع مسجد عمادالدوله مسجد فیض مهدوی و مسجد بنکدارها از جمله مساجد مهم بازار کرمانشاه هستند که در طول تاریخ محل برگزاری نماز جماعت مراسم مذهبی و روضه خوانی بوده اند. تکایا نیز در ایام محرم و سایر مناسبت های مذهبی میزبان عزاداران و سوگواران حسینی بوده اند.

سایر بخش های بازار

علاوه بر بخش های ذکر شده بازار سنتی کرمانشاه دارای بخش های دیگری نیز بوده است که هرکدام نقش خاص خود را در این مجموعه ایفا می کرده اند. قهوه خانه ها حمام ها آب انبارها و سقاخانه ها از جمله این بخش ها هستند. قهوه خانه ها محل تجمع بازاریان و تبادل اخبار و اطلاعات بوده اند. حمام شهبازخان از جمله حمام های قدیمی بازار بوده که امروزه اثری از آن باقی نمانده است. آب انبارها و سقاخانه ها نیز وظیفه تامین آب آشامیدنی مردم و کسبه را بر عهده داشته اند. وجود این امکانات نشان از توجه به نیازهای مختلف افراد در بازار سنتی کرمانشاه دارد.

تاریکه بازار (بازار قدیمی کرمانشاه)

تاریکه بازار نامی است که به قسمت قدیمی و سرپوشیده بازار سنتی کرمانشاه اطلاق می شود. این بخش به دلیل سقف های بلند و نور کم به تاریکه بازار معروف شده است. تاریکه بازار قلب تپنده بازار سنتی کرمانشاه است و بیشترین حجم فعالیت های تجاری و فرهنگی در این قسمت متمرکز است. قدم زدن در تاریکه بازار تجربه ای خاص و متفاوت است که حس و حالی از گذشته را به بازدیدکنندگان القا می کند. در این بخش می توان شاهد حجره ها و دکان های قدیمی کارگاه های سنتی و انواع کالاهای محلی بود.

مرمت و بازسازی بازار

بازار سنتی کرمانشاه به عنوان یک اثر تاریخی و فرهنگی ارزشمند نیازمند توجه و نگهداری است. در سال های اخیر سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اقدامات متعددی را در جهت مرمت و بازسازی بخش های مختلف بازار انجام داده است. این اقدامات شامل مرمت سقف ها دیوارها کف پوش ها تزیینات داخلی و بازسازی برخی از سراها و کاروانسراها می شود. هدف از این مرمت و بازسازی حفظ اصالت و هویت تاریخی بازار و ایجاد فضایی مناسب برای فعالیت کسبه و جذب گردشگران است.

مسیر دسترسی به بازار سنتی کرمانشاه

بازار سنتی کرمانشاه در مرکز شهر و در محله فیض آباد واقع شده است و دسترسی به آن از طریق وسایل حمل و نقل عمومی به آسانی امکان پذیر است. می توانید از اتوبوس ها و تاکسی های خطی برای رسیدن به این بازار استفاده کنید. نزدیک ترین ایستگاه اتوبوس به بازار ایستگاه میدان انقلاب است. همچنین می توانید از تاکسی های اینترنتی نیز برای رسیدن به بازار استفاده کنید. اگر با خودروی شخصی قصد بازدید از بازار را دارید می توانید از پارکینگ های عمومی اطراف بازار استفاده کنید.

بهترین زمان بازدید از بازار سنتی کرمانشاه

بهترین زمان برای بازدید از بازار سنتی کرمانشاه فصل بهار و پاییز است. در این فصول هوا معتدل و دلپذیر است و می توانید با آسودگی خاطر در بازار به گشت و گذار بپردازید. در فصل تابستان هوا گرم و شرجی است و ممکن است بازدید از بازار کمی دشوار باشد. در فصل زمستان نیز هوا سرد و بارانی است و ممکن است برخی از راسته های بازار تعطیل باشند. ساعات کاری بازار معمولاً از صبح تا شب است اما برخی از راسته ها ممکن است در ساعات خاصی از روز تعطیل باشند. برای اطلاع از ساعات کاری دقیق بازار می توانید از کسبه محلی سوال کنید.

جاذبه های اطراف بازار سنتی کرمانشاه

بازار سنتی کرمانشاه در قلب بافت تاریخی شهر قرار دارد و در اطراف آن جاذبه های گردشگری متعددی وجود دارد که می توانید از آن ها نیز بازدید کنید. تکیه معاون الملک تکیه بیگلربیگی مسجد جامع مسجد عمادالدوله و موزه مردم شناسی کرمانشاه از جمله این جاذبه ها هستند. تکیه معاون الملک با کاشی کاری های بی نظیر و صحنه هایی از واقعه کربلا یکی از زیباترین بناهای تاریخی کرمانشاه است. تکیه بیگلربیگی نیز با آینه کاری های چشم نواز و معماری منحصربه فرد از دیگر جاذبه های دیدنی شهر است. مسجد جامع با قدمتی بیش از هزار سال یکی از قدیمی ترین مساجد ایران است. موزه مردم شناسی کرمانشاه نیز با نمایش آثار و اشیاء تاریخی و فرهنگی شما را با آداب و رسوم مردم این منطقه آشنا می کند.

آثار دوره اسلامی کرمانشاه

کرمانشاه به عنوان یکی از شهرهای تاریخی ایران دارای آثار متعددی از دوره اسلامی است. این آثار شامل مساجد بقعه ها پل ها کاروانسراها و سایر بناهای تاریخی می شود. مسجد جامع پل خسروی کاروانسرای شاه عباسی و بقعه امامزاده ابراهیم از جمله آثار برجسته دوره اسلامی در کرمانشاه هستند. این آثار نشان از غنای فرهنگی و تاریخی این منطقه دارند و هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می کنند. بازدید از این آثار فرصتی برای آشنایی با هنر و معماری اسلامی در ایران است.

بازار سنتی کرمانشاه کجاست؟

بازار سنتی کرمانشاه در قلب بافت قدیمی شهر و در محله فیض آباد خیابان مدرس واقع شده است.

بازار سنتی کرمانشاه در چه ساعتی باز است؟

ساعات کاری بازار سنتی کرمانشاه معمولاً از ۸ صبح تا ۹:۳۰ شب است اما ممکن است برخی راسته ها ساعات کاری متفاوتی داشته باشند.

چه کالاهایی در بازار سنتی کرمانشاه فروخته می شود؟

در بازار سنتی کرمانشاه می توانید انواع صنایع دستی فرش و گلیم پوشاک محلی ادویه جات شیرینی جات سنتی و سایر محصولات محلی را پیدا کنید.

معروف ترین سرای بازار سنتی کرمانشاه کدام است؟

سرای وکیل الدوله با چهار حیاط و دالان های متعدد از زیباترین و بزرگ ترین سراهای بازار سنتی کرمانشاه به شمار می رود.