امپراتوری روم چطور ضریب هوشی مردم را کاهش داد؟

به گزارش یوکسیت تقریباً دوهزار سال پیش امپراتوری روم در اوج قدرت خود به سر می برد و نفوذ فراگیر آن به خشکی دریا و حتی آسمان می رسید. در آن دوران آلودگی هوا در چنان سطحی قرار داشت که اکنون محققان گمان می کنند پیامد آن آسیب عصبی گسترده به ساکنان بسیاری از مناطق اروپا از جمله بیشتر نواحی متعلق به بریتانیای امروزی بود.

به نقل از زومیت بر اساس سوابق مغزه های یخی استخراج شده از شمالگان سطوح سرب سمی در هوا بین سال های ۱۰۰ قبل از میلاد تا ۲۰۰ میلادی افزایش یافت؛ زیرا امپراتوری روم شروع به استخراج و ذوب فلزات در مقیاسی بی سابقه کرده بود. محققان تخمین می زنند یک کودک متولدشده در امپراتوری روم در آن دوره به طور متوسط ​​سه برابر بیشتر از کودکان آمریکایی امروزی در خون خود سرب داشته است.

هیچ مقداری از سرب در خون یا بدن ایمن نیست

گروهی از محققان بین المللی در پژوهشی جدید با استفاده از شواهد مدرن آلودگی سرب و اثرات آن بر سلامتی محاسبه کرده است که در دوران طلایی روم قرارگرفتن در معرض سرب می توانست به کاهش میانگین ضریب هوشی (IQ) در حد تقریباً ۲٫۵ تا ۳ امتیاز در هر فرد منجر شود. این کاهش ضریب هوشی برای بیشتر مناطق امپراتوری روم از جمله استان های آن یعنی گال شمال غربی آفریقا ایبریا و بریتانیا صدق می کند.

ناتان چِلمن هیدرولوژیست برف و یخ از موسسه تحقیقاتی Desert در ایالات متحده می گوید: «کاهش ضریب هوشی بین ۲ تا ۳ امتیاز چندان زیاد به نظر نمی رسد؛ اما زمانی که آن را بر کل جمعیت اروپا اعمال کنیم به مشکلی بزرگ تبدیل می شود.» وضعیت زمانی بدتر می شود که بدانیم یافته ی محققان فقط شامل تخمین آلودگی سرب در هوا است؛ درحالی که لوله های سربی و ظروف سربی نیز ذرات سمی را به طور مستقیم به دهان اشراف روم و جمعیت شهری می رساندند.

تیم بین المللی از محققان پژوهشگر شامل اقلیم شناسان و همه گیرشناسان از دانمارک انگلستان ایالات متحده کانادا اتریش و سوئیس می نویسند: «کل اروپایی ها دام ها و مزارع کشاورزی آن ها برای قرن ها در معرض آلودگی جوی ناشی از استخراج و فرآوری گسترده سنگ های معدنی سرب و نقره قرار داشتند که پایه های اقتصادی یونان و روم را تشکیل می داد. این آلودگی پس زمینه ی سرب در هوا و خاک ممکن است اصلی ترین مسیر قرارگرفتن در معرض سرب برای جمعیت های روستایی و غیراشرافی بوده باشد.»

هیچ مقداری از سرب در خون یا بدن ایمن نیست؛ اما هر چه غلظت آن بیشتر باشد نتایج فاجعه بارتر است. امروزه مطالعات همه گیرشناسی نشان می دهد که حتی سطح سرب خون کمتر از ۳٫۵ میکروگرم در دسی لیتر در کودکان با کاهش هوش و اختلالات یادگیری در مراحل بعدی زندگی مرتبط است که معمولاً با استفاده از تست های ضریب هوشی اندازه گیری می شود.

آلودگی سرب در ایالات متحده گاهی اوقات به عنوان «طولانی ترین همه گیری» شناخته می شود. از دهه ی ۱۹۴۰ دانشمندان تخمین می زنند قرار گرفتن در معرض سرب ضریب هوشی نیمی از جمعیت را کاهش داده که عمدتاً ناشی از سوزاندن سوخت های فسیلی است. بااین حال در ۴۰ سال گذشته قرارگیری در معرض سرب به شدت کاهش یافته است. اکنون که در ایالات متحده بنزین سرب دار و بسیاری از محصولات حاوی سرب محدود شده سطح سرب خون کودکان این کشور حدود ۰٫۶ تا ۰٫۸ میکروگرم در دسی لیتر است.

طبق مدل های مطالعه ی کنونی در دوران روم باستان احتمالاً به طور متوسط سطح سرب خون کودکان حدود ۳٫۴ میکروگرم در دسی لیتر بوده است. با توجه به اینکه این عدد سطح میانگین محسوب می شود احتمالاً بسیاری از کودکان درمعرض سطوح بالاتری از سرب قرار داشتند که آن ها را در معرض خطر جدی آسیب های عصبی قرار می داد. این نتایج با مطالعات قبلی روی مغزه های یخی که افزایش سطح سرب جوی را در دوران اوج امپراتوری روم نشان داده اند و همچنین با یافته های باستان شناسی که سطح بالای سرب را در دندان های بسیاری از کودکان رومی کشف کرده اند همخوانی دارد.

جو مک کانل هیدرولوژیست و نویسنده اصلی مقاله می گوید: «این اولین مطالعه ای است که سابقه ی آلودگی را از مغزه ی یخی گرفته و آن را معکوس می کند تا غلظت آلودگی اتمسفر را به دست آورد و سپس تأثیرات انسانی را ارزیابی کند. اینکه ما می توانیم این [داده ها] را برای دو هزار سال پیش محاسبه کنیم بسیار جدید و هیجان انگیز است.»

۵۸۵۸