آیا قتل دانشجو به نور خیابان ربط دارد؟

یک داستان کلاسیک وجود دارد که در آن گفته می شود ساکنان یک ساختمان بزرگ تجاری به طور فزاینده ای از کندی و کیفیت پایین خدمات آسانسورها شکایت داشتند. از یک شرکت مشاوره ای متخصص در مسائل آسانسور خواسته شد که موضوع را بررسی کند. این شرکت ابتدا ثابت کرد که میانگین زمان انتظار برای استفاده از آسانسورها بسیار زیاد است. سپس امکان اضافه کردن آسانسورهای جدید تعویض آسانسورهای موجود با مدل های سریع تر و به کارگیری کنترل های کامپیوتری برای بهره وری بهتر را بررسی کرد. اما به دلایل مختلف هیچ کدام از این راه حل ها عملی به نظر نمی رسید و در نهایت مهندسان اعلام کردند که این مشکل راه حلی ندارد.

یک روانشناس جوان که در بخش کارکنان استخدام شده بود پس از اطلاع از این مسئله راه حلی بسیار ساده اما مؤثر ارائه کرد و مشکل حل شد. برخلاف مهندسان که مشکل را کندی بیش ازحد آسانسورها می دیدند او مسئله را ناشی از رنج انتظار دانست. بنابراین پیشنهاد کرد که باید کاری انجام شود تا افراد در زمان انتظار سرگرم باشند. او پیشنهاد داد که در سالن های انتظار آسانسور آینه هایی نصب شود تا افراد بتوانند ضمن مشاهده ظاهر خود دیگران را نیز تماشا کنند بدون آنکه کسی متوجه نگاه های آن ها شود. با اجرای این راهکار شکایت ها کاملاً قطع شد و حتی برخی از شاکیان سابق بهبود خدمات را به مدیریت تبریک گفتند [راسل ایکاف کتاب بازآفرینی سازمان].

تحلیل و تجویز راهبردی

نگاه ما به سیستمی که با آن مواجه هستیم تأثیر مهمی در حل مشکلات آن دارد. اگر آسانسور را فقط یک سیستم جبری/مکانیکی در نظر بگیریم راه حل ها نیز مکانیکی و فنی خواهند بود. اما اگر آن را بخشی از یک سیستم اجتماعی ببینیم می توان از راه حل های رفتاری و انسانی نیز بهره برد. به همین دلیل تعجب آور نیست که بهترین راه حل ها برای برخی مشکلات در حوزه هایی یافت شوند که در نگاه اول نامرتبط به نظر می رسند.

برای مثال در بسیاری از کشورهای توسعه یافته وزیر بهداشت و درمان الزاماً پزشک نیست. دونالد ترامپ رابرت اف. کندی جونیور را به عنوان وزیر بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده انتخاب کرده است. او دارای مدرک کارشناسی در تاریخ و ادبیات آمریکا از هاروارد و دکترای حقوق (JD) از دانشگاه ویرجینیا است. در دوره جو بایدن خاویر بسرا این سمت را بر عهده داشت که مدرک کارشناسی اقتصاد و دکترای حقوق از استنفورد دارد. بر اساس رتبه بندی لگاتوم در سال 2020 سنگاپور ژاپن و کره جنوبی بالاترین سطح رفاه را در حوزه سلامت داشته اند. اما وزرای بهداشت این کشورها نه تنها پزشک نبودند بلکه تحصیلات مرتبط با نظام سلامت نیز نداشتند.

ایرانِ امروز نیازمند افرادی با نگاهی سیستمی کل نگر و چندجانبه است. افرادی که قتل یک دانشجو در اثر زورگیری را فقط به نور کوچه نیروهای امنیتی یا عملکرد حراست نسبت نمی دهند. بلکه می دانند که بخش مهمی از راه حل این مشکل در گرو اصلاحات کلان اقتصادی رشد اقتصادی و کاهش فقر است. آن ها می دانند که جایگاه آموزش در مواجهه با بحران ها و ارائه کمک های اولیه در آموزش و پرورش و آموزش عالی کشور خالی است. راه حل های مؤثر زمانی به دست می آیند که به جای تمرکز بر یک بُعد از مسئله تصویر کلی را ببینیم. حل مشکلات پیچیده نیازمند رویکردی فراتر از نگاه های تقلیل گرایانه است.

216216